7 - 03 - 2023
میلیاردها دلاری که خاک میخورد
«جهانصنعت»- ایران به الانجی میرسد؟ این سوالی است که بیش از سه دهه در دولتهای مختلف چرخیده ولی پاسخ اجرایی برای آن تاکنون یافت نشده است.هرچند در جریان سفر ابراهیم رییسی به بوشهر، راهاندازی پروژه ایران الانجی باز هم مورد تاکید قرار گرفت اما واقعیت این است که بسیاری از کارشناسان به تکمیل این پروژه خوشبین نیستند.
۳۶ سال است که تاسیسات ایران الانجی زیر آفتاب به حال خود رها و حتی به پروژهای متروکه تبدیل شده است. کارشناسان میگویند تکمیل و راهاندازی این پروژه دستکم دو میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد؛ سرمایهای که برای وزارت نفت که هزاران پروژه نیمهتمام ریز و درشت دارد، کیمیاست. اما فقط مساله پول نیست. تکنولوژی لازم برای تکمیل این پروژه در دسترس نیست. نه اینکه نباشد؛ ایران تحریم است و دارندگان این تکنولوژی حاضر نیستند با ایران همکاری کنند. در نتیجه مشکل دوچندان است.پس از امضای تفاهمنامه ۴۰ میلیارد دلاری با روسیه برخی مقامات وزارت نفت عنوان کردند که روسها قرار است در تکمیل پروژه ایران الانجی با ایران همکاری کنند، اما کاشف به عمل آمد که روسها خودشان از تکنولوژی مایعسازی گاز محروم هستند و همه پروژههایی که این کشور برای الانجی به بهرهبرداری رسانده توسط شرکتهای غربی از جمله توتال انجام شده است.پیشنهاد دیگر استفاده از ظرفیت چینیهاست. هرچند چینیها اخیرا برای سرمایهگذاری و فاینانس در پروژههای نفت و گاز ایران تمایل نشان دادهاند، اما با این حال ادامه فشارهای بینالمللی به ایران ممکن است یکبار دیگر چینیها را برای امضای قرارداد همکاری با ایران منصرف کند. به همین دلیل آنچه این روزها تحت عنوان پروژه ایران الانجی از آن یاد میشود، طرحی رویایی روی کاغذ است که اگر اجرا شود میتواند جایگاه انرژی ایران را در منطقه و دنیا تغییر دهد.
ایران الانجی؛ از رویا تا واقعیت
واقعیت این است که ایران به دلیل دارا بودن زمینهای گسترده در خشکی و تولید گاز طبیعی در پالایشگاههای ساحلی، نیاز به چنین سرمایهگذاری عظیمی در دریا ندارد و به راحتی میتواند با راهاندازی یک کارخانه تولید LNG در مجاور پالایشگاههای ساحلی به بازارهای صادرات LNG راه پیدا کند.
به دنبال این توجیه فنی و اقتصادی برای تولید گاز مایع، مقامات دولت وقت در دهه ۸۰ تصمیم گرفتند یک واحد تولید الانجی راهاندازی کنند. آن روزها تحریمها به شدت امروز نبود. حداقل در نفت چنین تحریمهای سختی اتفاق نیفتاده بود و شرکتهای خارجی در برخی پروژههای نفت و گاز ایران حضور داشتند و برای امضای قرارداد با ایران استقبال میکردند. در نتیجه این طرح، قراردادی با شرکتهای لینده آلمان، شل هلند و توتال فرانسه امضا شد و بر مبنای آن مقرر شد سه کارخانه بزرگ الانجی بر پایه فناوری شرکتهای اروپایی که خودشان نیز در ابتدای این راه قرار داشتند، به ترتیب با عنوانهای ایران الانجی به ظرفیت ۴/۱۰ میلیون تن در سال، پرشین الانجی به ظرفیت ۲/۱۶ میلیون تن در سال و پارس الانجی به ظرفیت ۱۰ میلیون تن در سال در جنوب کشور ساخته شوند و در بازه زمانی ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴ میلادی (۱۳۹۰ تا ۱۳۹۳) به بهرهبرداری برسند.
اما تحریمهایی که در دوران ریاستجمهوری محمود احمدینژاد برای ایران اعمال شد، ورق را بر گرداند. در واقع از این میان تنها پروژه ایران ال مدیر عامل محترم و نایب رییس هیات مدیرهجی بود که پس از تکمیل مطالعات مهندسی، وارد مرحله ساخت شد و بعدها تحت عنوان شرکت مایعسازی گاز طبیعی ایران (ILC) به فعالیت خود ادامه داد. قرار بود تجهیزات اصلی مورد نیاز توسط شرکت لینده و زیمنس به ایران صادر شود اما به دلیل تحریمها این پروژه متوقف شد،توقفی که حالا بیش از یکدهه از آن میگذرد و احیای آن بیشتر به رویا شباهت دارد.
این روزها مقامات وزارت نفت درباره احیای پروژه ایران «الانجی» اظهارنظرهای پراکندهای میکنند. البته سیدابراهیم رییسی هم بر تسریع در تکمیل این پروژه تاکید کرده است اما واقعیت این است که به دلیل شرایط خاص کشور بهدست آوردن تکنولوژی ساخت کارخانههای «الانجی» کار سختی است و از سویی بومیسازی این تکنولوژی که برخیها پیشنهاد میکنند، کاری زمانبر و شاید نشدنی باشد.
هیچ راهی نیست؟
سوال بعدی این است که آیا هیچ راهکاری برای حل این گره کور که تاکنون میلیونها دلار هم برای احداث آن هزینه شده و به حال خود رها شده است، نیست؟ برخی کارشناسان به دولت پیشنهاد میکنند، انتقال گاز به یک کشور ثالث انجام شود و احداث تکنولوژی الانجی در دستور کار قرار گیرد. مرتضی بهروزیفرد در این رابطه میگوید: عمان، کشوری است که دارای پلنتهای تولید الانجی است و با توجه به اینکه مصرف داخلی این کشور اضافه شده و از آن سو تولید هم کم شده، بخشی از ظرفیت تولید الانجی این کشور معطل مانده است.
او اضافه میکند: ایران چنانچه بتواند مساله انتقال گاز به این کشور را حل کند، میتواند از ظرفیت معطل این کشور در حوزه «الانجی» استفاده کرده و گاز خود را تبدیل به الانجی و وارد بازار بینالمللی کند. همچنین میتواند تجربه خوبی برای ایران باشد تا قبل از اینکه شرایط فراهم شود و بتواند پلنتهای الانجی را داخل کشور بسازد، در زمینه نحوه بازاریابی و تجارت گاز طبیعی مایعشده در بازارهای بینالمللی تجربه به دست آورد. زیرا هنوز ما در این زمینه تجربهای نداریم و این میتواند یک زمینه برای توسعه همکاری دو کشور باشد.
این کارشناس حوزه انرژی به ایلنا گفته است: مسالهای که در زمینه همکاری ایران و عمان در حوزه نفت و گاز مطرح است اینکه خط لوله انتقال گاز ایران و عمان سالهاست که به خاطر پارهای مشکلات و مهمترین آن هم تحریم، هنوز نتوانسته به جمعبندی رسیده و نهایی شود.
او یادآور شد: در دولت آقای روحانی به شدت دنبال این بودیم که بتوانیم به عمان گاز منتقل کنیم تا هم بخشی از نیازهای داخلی این کشور را پوشش دهیم و هم اینکه از ظرفیت معطل الانجی این کشور برای صادرات گاز استفاده کنیم. انتقال گاز ایران به عمان دو مسیر بیشتر ندارد؛ یا باید از مسیرهای کمعمق عبور میکرد که ایران تکنولوژی و دانش فنی لولهگذاری در آبهای کمعمق را دارد اما متاسفانه لوله باید از حریم دریایی امارات گذر میکرد که باتوجه به مشکلاتی که ایران و امارات در مساله یمن و همچنین مشکلات سیاسیای که دو کشور دارند، موفق نشدیم این خط را اجرا کنیم.
این کارشناس انرژی بر این باور است که احداث خط لوله از آبهای عمیق هم که به عمان منتهی شود در عمق ۹۰۰ متری است و تعداد شرکتهایی که میتوانند این خط را احداث کنند از تعداد انگشتان دست بیشتر نیست و محدود هستند، ضمن اینکه همه این شرکتها نیز اروپایی و آمریکایی هستند و با توجه به تحریمها امکان همکاری با این کشورها برای احداث خط لوله و انتقال گاز ایران به عمان را نداشتهایم، یعنی تا زمانی که تحریم ادامه دارد هرقدر هم توافق کرده و قرارداد منعقد کنیم راه به جایی نمیبریم.او میگوید: تعامل با دیگر کشورها مخصوصا کشورهای منطقه خوب است اما در نظر داشته باشیم حتی اگر قرارداد منعقد کنیم احداث خط لوله در آبهای کمعمق منوط به بهبود روابط ما با کشورهای منطقه است و برای اینکه امکان لولهگذاری در آبهای عمیق را نیز داشته باشیم باید تحریمها لغو شود تا بتوانیم برای جذب شرکتهایی که امکان لولهگذاری در آبهای عمیق را دارند، اقدام کنیم.بهروزیفر یادآور شد: همکاری ایران و عمان به ۵ تا ۶ دهه قبل زمانی که ایران در عملیات ظفار مداخله کرد و شاه عمان را از سقوط و اینکه در دامن کمونیست بیفتد، نجات داد.
ولی مساله اینکه اکنون باتوجه به شرایطی که عمان دارد و هم اینکه کشوری است که در حاشیه جنوب خلیجفارس و تولیدکننده نفت و گاز هم محسوب میشود، ایران میتواند ارتباطات خود را با این کشور توسعه دهد.
به گفته وی، خط لوله در آبهای کمعمق منوط به بهبود روابط ما با کشورهای منطقه است و برای اینکه امکان لولهگذاری در آبهای عمیق را نیز داشته باشیم باید تحریمها لغو شوند تا بتوانیم برای جذب شرکتهایی که امکان لولهگذاری در آبهای عمیق را دارند، اقدام کنیم.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد