8 - 06 - 2021
میراث تاریخی قربانی دو پارکینگ
«جهانصنعت»- علی مالمیر مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان همدان میگوید ثبت جهانی پرونده همدان تا هگمتانه در خطر است. با این همه او ماه گذشته اعلام کرده بود این ادعا که این پرونده از مسیر ثبت خارج شده است، صحت ندارد. پرونده ثبت جهانی منظر تاریخی هگمتانه تا همدان به زودی به یونسکو ارسال میشود. منظر تاریخی هگمتانه تا همدان شامل تپه باستانی هگمتانه، بازار تاریخی همدان، میدان آرامگاه بوعلیسینا، بخشی از بافت واجد ارزش به ویژه در رینگ اول شهر و آثار متعددی که در این محدوده قرار دارد را شامل میشود. با این همه ساختوسازهای غیراصولی، عدم رعایت حریم محوطههای باستانی و عدم همکاری شهرداری با میراث فرهنگی و عدم توجه شهرداری به رعایت حریم و حفاظت از میراث فرهنگی موجب شده است که ثبت جهانی این پرونده به خطر بیفتد. این امر بسیاری را از جمله فعالان میراث فرهنگی و شهروندان همدانی نگران عدم ثبت پرونده منظر تاریخی هگمتانه تا همدان کرده است. این اتفاق به هیچوجه در کشورمان تازگی ندارد. تخلفهای اینچنینی و عدم همکاری و حمایت شهرداریها از میراث فرهنگی شهرها در همه شهرهای کشور مشاهده میشود.
خطر پارکینگهای سینا و آقاجانی بیگ
خطرهای بسیاری ثبت جهانی پرونده هگمتانه تا همدان را تهدید میکند که یکی از آنها پارکینگهای سینا و آقاجانی بیگ هستند.
علی مالمیر مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان همدان در رابطه با خطرهایی که ثبت جهانی همدان تا هگمتانه را تهدید میکند اظهار کرد: پارکینگهای سینا و آقاجانیبیگ دو نکته منفی در بافت تاریخی هستند و پرونده ثبت جهانی منظر تاریخی هگمتانه تا همدان را به خطر انداختهاند.
او با اشاره به اینکه احیای بافتهای تاریخی و ارتقا و منزلت آنها به توانی بیش از توان وزارت میراث فرهنگی نیاز دارد و همکاری سایر ارگانها را نیز میطلبد، افزود: در سال ۹۸ قانونی توسط این وزارتخانه تهیه و مصوب شد که طبق آن وزارت راهوشهرسازی را موظف به تهیه طرح ویژه کرد. در این طرح بافت، ضوابط حداقلی، پیشنهادات، آینده توسعهای بافت، محورها و مشوقهای لازم مورد مطالعه قرار میگیرد تا منجر به احیای بافت و ارتقای ارزش و منزلت آن شود. همچنین این طرح اقدامات ایجابی را اضافه میکند و تکمیلترین کاری است که در این حوزه انجام خواهد شد.
میراث فرهنگی ضابطه ساختوسازها را ابلاغ کرده است
مالمیر درباره اقدامات میراث فرهنگی درباره جلوگیری از ساختوسازهای غیرمجاز مطرح کرد: سازمان میراث فرهنگی موظف شده حوزه بافت تاریخی را پیگیری و ضوابط اختصاصی برای آن تهیه کند. این اقدامات صورت گرفت و مقرر شد سلسلهمراتب آن ابلاغ شود که این اتفاق رخ داد. میراث فرهنگی ضابطه ساختوسازها را ابلاغ کرده و هرگاه این ضابطه زیر سوال برود و انجام نشود ناچار به طرح موضوع در محاکم قضایی هستیم اگرچه معتقدیم بهتر بود قبل از اینکه بنایی ساخته شود و تخلفی اتفاق بیفتد چارهای اندیشیده شود.
مدیرکل میراث فرهنگی استان همدان با بیان اینکه این سازمان تلاش میکند از بخش خصوصی تامین اعتبار کند و با تعامل سایر بخشها در حوزه حفاظت و مرمت بناها گام بردارد، اظهار کرد: هزینه گزافی برای مرمت این بناها نیاز است و بودجه میراث فرهنگی کفاف آنها را نمیدهد. از طرفی دیگر دستگاهها و مالکان خصوصی که موظف به مشارکت در این امر هستند نیز اقدام نمیکنند.
به اعتقاد او، اگر طرح ویژه عملی شود و علاوه بر نگاه سختافزاری، نگاه نرمافزاری هم اتفاق بیفتد، زمینه برای اینکه مالکان اعتقاد پیدا کنند داراییهایشان سرمایه بسیار مهمی است و باید حفاظت شود، فراهم میشود. همچنین اگر دستگاهها در قسمتهایی که اشتراک نظر دارند در کنار هم باشند و با هم همکاری کنند برای حل مشکلات گام برمیدارند اما وقتی روبهروی هم بایستند برای اداره و حل موضوعات قدم برنمیدارند.
لزوم مدیریت پارکینگ آقاجانی بیگ
مالمیر با اشاره به اینکه در حال حاضر میتوان ساخت پارکینگ آقاجانیبیگ را مدیریت کرد تا گرفتاری بیشتری برای بافت به وجود نیاورد، گفت: اگر این پیشفرض را داشته باشیم که بافت واجد ارزش است باید میراث فرهنگی را به عنوان دستگاه متولی بشناسیم و براساس ضوابط آن، صدور هر گونه مجوزی برای ساختوساز در بافتهای تاریخی باید با هماهنگی این دستگاه باشد بنابراین دستگاههای ذیربط باید قبل از ساختوساز تمام جوانب را بررسی و توجه کنند مصوبه کمیسیون ماده ۵ الزاما ضوابط میراث فرهنگی نیست.
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی استان همدان، ساخت پارکینگ آقاجانیبیگ مورد تایید این سازمان نبوده و اگرچه با مصوبه کمیسیون ماده ۵ ساخته شده اما باید پیش از رفتن به این کمیسیون از میراث فرهنگی استعلام میشد تا موارد کارشناسی مورد مطالعه قرار میگرفت و پس از گذشت چند سال به این نتیجه نمیرسیدیم که کار اشتباهی بوده است بنابراین باید این پارکینگ را مدیریت کنیم تا مثل پارکینگ سینا مشکلساز نشود.
مالمیر درباره معابر زیر ۱۲ متر هم بیان کرد: در این مورد قسمتی در اختیار شهرداری است که طبق کمیسیون ماده ۵ معابر زیر ۱۲ متر را به شهرداری تفویض کرده و ایرادی در شهرسازی است که وقتی براساس عرض، معبر میدهیم نظامات شهر به هم میریزد بنابراین اگر رویکردمان حفظ بافت باشد معابر را بیعلت توسعه نمیدهیم چراکه این موضوع با بافت همخوانی ندارد.
ساختوسازهای غیراصولی ثبت جهانی را در خطر انداخت
همدان نیز مانند تمام شهرهای ایران قربانی سودجویانی شده که نه حریم محوطههای باستانی برایشان مهم است و نه میراث نیاکانشان.
حسین زندی فعال حوزه میراث فرهنگی گفت: عملکرد مدیران از جمله شورا، شهرداری و راهوشهرسازی باعث شد بافت تاریخی همدان از بین برود.
او با اشاره به اینکه حفاظت از میراث تنها به عهده میراث فرهنگی نیست، افزود: در بسیاری از شهرها شهرداریها در حفاظت، مرمت و کاوشهای باستانشناسی مشارکت میکنند؛ به عنوان مثال در کاوش شهر مارلیک و شهر زیرزمینی صالحآباد شهرداریها ورود کردند اما چنین نگاهی در همدان وجود ندارد و شهرداری و شورای شهر همدان در این اقدامات مشارکت نمیکنند.
زندی با اشاره به اینکه در حال حاضر در شهر همدان بافت تاریخی وجود دارد، افزود: بازار همدان بافت تاریخی است اما در بازار تغییر کاربریها زیرسایه اصناف و شهرداریها صورت گرفت اما بازار فرش همدان با قدمت ۴۰۰ ساله به محل فروش میوه تبدیل شده است.
او با بیان اینکه در میان اعضای شورای شهر تنها یک نفر مخالف ساختوساز در بافت بود، تصریح کرد: پس از نابود شدن چمن کبابیان توسط شهردار همدان قول احیا داده شد اما این اتفاق نیفتاد چراکه شورا بر این مساله نظارت نکرد.
این فعال میراث فرهنگی اضافه کرد: شهردار قول خرید خانه نراقیها و تهاتر بانک کارگشایی و عمارت جنت را داد و هیچ اتفاقی رخ نداد چراکه طی چهار سال گذشته بسیاری از مسائل با کذب جلو رفت.
شورای شهر تصور میکند هگمتانه را نیز باید بکوبد و دوباره بسازد
او با بیان اینکه تنها شهردار درباره احیای تپه پیسا کار میکرد که آن را هم جابهجا کردند، افزود: نگاه شورا و مدیریت شهری به میراث، نگاه فرهنگی نیست بلکه نگاه عمرانی است و فکر میکنند هگمتانه را هم باید بکوبند و بسازند و در این سالها به غیر از آسفالت کردن هگمتانه کاری انجام ندادند.
زندی ادامه داد: با کارهایی که امروز انجام میشود آینده شهر را برای منافع ۲۰۰ نفر فروختهایم، آیا ساختوساز در بافت از میراث فرهنگی استعلام میشود؟ اگر پاسخ مثبت است و میراث سکوت میکند باید پاسخگو باشد، آیا میراث فرهنگی میداند در حال حاضر در کدام قسمتهای بافت تاریخی ساختوساز انجام میشود؟ چه کسی عامل این ساختوسازهاست و باید بر آنها نظارت کند؟
او با بیان اینکه آینده شهر همدان را دست ۱۲ بسازبفروش دادیم و بافت را نابود کردیم، ادامه داد: یکی از مهمترین آثار تاریخی و طبیعی همدان کتیبههای گنجنامه و الوند است. وقتی در الوند جاده میکشیدند اعضای شورای شهر کجا بودند؟ اگر رسانهها جلو نمیآمدند کسی قدم برمیداشت؟
زندی با تاکید بر اینکه شورای شهر هیچ برنامهای برای میراث فرهنگی نداشت و اگر داشت این اتفاقات نمیافتاد، تصریح کرد: خانههای تاریخی محله کبابیان را تخریب کردند و کاریکاتور کشیدند و نمیدانند اسم این میراث فرهنگی نیست.
او با اشاره به اینکه شورای شهر در این مدت برای ساختوسازها فقط پیشنهاد داده و کار اجرایی نکرده است، ادامه داد: در سالهای گذشته هزینههای میلیاردی به اصطلاح فرهنگی زیادی مانند المانهای نوروزی و خرید کتاب خاطرات یکی از نمایندگان خرج شد، آیا نمیشد با این قیمت یک خانه تاریخی را تملک کرد؟ آیا همه خانههای قدیمی را باید میراث فرهنگی بخرد؟
زندی با اشاره به اینکه ساخت پارکینگ آقاجانیبیگ مطابق با منافع شهرداری است، گفت: در چهار سال گذشته حتی به اماکن مذهبی هم رحم نکردیم و کنار بقعه شاهزاده حسین(ع) با ۷۰۰ سال قدمت ساختوساز انجام شد. میراث فرهنگی و شورای شهر باید بگویند برای این مساله چه اقدامی انجام دادند؟ در واقع متولیان یک بقعه مذهبی فراتر از قانون هستند و شهرداری و شورای شهر سکوت کردند و نتوانستند جلوی حتی یک مورد را بگیرند.
این فعال میراث فرهنگی معتقد است که کاندیداهای دوره بعد باید رویکردشان را در حوزه میراث فرهنگی تغییر دهند، با مردم روراست باشند چراکه با شعار و حرف زدن میراث فرهنگی حفظ نمیشود.
پایتخت تاریخ و تمدن ایران
همدان را پایتخت تاریخ و تمدن ایران نامیدهاند. تپه باستانی هگمتانه در مرکز شهر همدان واقع است و از مکانهای دیدنی و تاریخی همدان است. بسیاری از باستانشناسان تپه هگمتانه را وسیعترین تپه باستانی ایران دانسته و آن را بقایای ابنیه کاسی، مادی، هخامنشی و بعد از آن میدانند. مساحت تپه هگمتانه حدود ۳۰ هکتار است که با در نظر گرفتن بخشهایی که جزو محدوده تپه باستانی بوده، اما اکنون ساختمانهای مسکونی روی آن ساخته شده، به بیش از ۴۰ هکتار نیز میرسد. این تپه بیضی شکل، در داخل محدوده شهر فعلی همدان در دو سوی خیابان اکباتان (آیباتان) واقع شده است. نام هگمتانه به معنی محل تجمع بوده و در منابع باستانی به صورت هگمتانه، اکباتان، امدانه و همدان ثبت شده که این سایت باستانی در سال ۱۳۱۰ به شماره ۲۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. با توجه به آثار به جای مانده از ایران کهن، به نظر میرسد شهر هگمتانه توسط اقوام آریایی ماد در قرن ۱۷ قبل از میلاد تاسیس شده و به عنوان پایتخت اولین امپراتوران و پادشاهان ایرانی مورد استفاده قرار گرفته است. اکنون ثبت جهانی این شهر باستانی در خطر است. بسیاری از سودجویان با استفاده از بیتفاوتی شهرداری همدان اقدام به ساختوسازهای غیراصولی کردهاند در صورتی که روی ارزش محوطهها و بافت تاریخی این شهر نمیتوان قیمتی گذاشت.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد