13 - 06 - 2021
میدان کوچک رقابت
گروه بورس- هفته گذشته بود که سازمان بورس و اوراق بهادار فراخوانی را به منظور صدور مجوز تاسیس شرکت کارگزاری اعلام کرد که به گفته رییس این سازمان منجر به شکست نرخ نجومی خرید و فروش مجوز کارگزاری خواهد بود. دهقاندهنوی همچنین گفته است که درخواستهای صدور مجوز بسیاری برای تاسیس کارگزاری به این سازمان ارسال شده است. پیش از این برخی ناظران اقتصادی از انحصار در صنعت کارگزاری انتقاد و سازمان بورس را برای از سرگیری اعطای مجوز برای تاسیس کارگزاریهای جدید ترغیب میکردند. با این حال مهرزاد منتظری کارشناس بازار سرمایه و فعال صنعت کارگزاری استفاده از اصطلاح انحصار را برای صنعت کارگزاری در ایران صحیح ارزیابی نمیکند و بر این باور است که به دلیل هزینههای بالای مدیریت کارگزاریها و نیاز این نهادها به تکنولوژیهای معاملاتی، هماکنون نیز بسیاری از کارگزاریهای دارای مجوز غیرفعال هستند. هفته گذشته سازمان بورس و اوراق بهادار، فراخوانی را برای صدور مجوز تاسیس شرکت کارگزاری صادر کرد. بر این اساس، طبق اختیارات حاصله از بندهای ۲ و ۶ ماده ۷ قانون بازار اوراق بهادار که آذر ماه سال ۱۳۸۴ تصویب شده و همچنین برای توسعه و تقویت جایگاه نهادهای مالی در بازار سرمایه و ارائه خدمات بهتر به سرمایهگذاران در این بازار و با توجه به تقاضای فعالان بازار سرمایه در خصوص تاسیس شرکت کارگزاری، دستورالعمل صدور مجوز تاسیس و فعالیت کارگزاری در تاریخ دهم خردادماه ۱۴۰۰ به تصویب هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسید. بر اساس اعلام سازمان بورس تمام متقاضیان تاسیس شرکت کارگزاری میتوانند درخواستهای خود را بر اساس دستورالعمل جدید برای بررسی و ارزیابیها به سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال کنند. گفتنی است طبق دستورالعمل جدید تامین حداقل سرمایه برای تاسیس کارگزاری ۱۰۰۰ میلیارد ریال در نظر گرفته شده است. سازمان بورس در حالی از صدور مجوزهای جدید برای تاسیس کارگزاری خبر داده است که آمارها نشان میدهد دستکم تا پایان ماه گذشته ۱۱۱ کارگزاری فعال در بازار سرمایه اقدام به انجام معاملات کردهاند که از این میان ۲۰ درصد از کل معاملات ماهانه تنها در اختیار یک کارگزاری بوده است و کارگزاری دوم تنها چهار درصد از معاملات را به خود اختصاص داده است. به گفته صاحبنظران بازار سرمایه تعداد کارگزاریها باید به تناسب نیاز و حجم بازار شکل گیرد و با توجه به پول در گردش در بازار سرمایه در حال حاضر تعداد کارگزاریهای فعال، مناسب به نظر میرسد. سال گذشته و در اوج معاملات بازار سرمایه در ماه مرداد، روحالله میرصانعی دبیرکل کانون کارگزاران بورس با اشاره به ۱۰۸ کارگزاری فعال در آن زمان، تاکید کرده بود که اکنون بیش از نیاز بازار، کارگزاری بورس وجود دارد. ناظران بازار سرمایه اقدام اخیر سازمان بورس با توجه به روند معاملات و سطح فعالیت سهامداران در بازار سرمایه را رفع تکلیف برای صدور مجوز و خالی از تاثیر مفید در بازار ارزیابی میکنند.
اثرگذاری مجوزهای جدید
در بلندمدت
مهرزاد منتظری فعال صنعت کارگزاری در گفتوگو با «جهانصنعت» اظهار میکند: «فکر نمیکنم صدور مجوزهای جدید در کوتاهمدت و میانمدت تاثیر خاصی در بازار سرمایه داشته باشد. زیرا راهاندازی یک کارگزاری نیازمند سیستمهای معاملاتی و پشتیبانی IT دارد و این موارد به راحتی فراهم نمیشوند. اگر هم کسی مجوز کارگزاری را دریافت کند باید بر بستر همین سیستمهای برخطی که اکنون در بازار وجود دارد فعالیت و مشتری جذب کنند.» او اضافه میکند: «اکنون مشکل اصلی بازار سرمایه در رابطه با همین سیستمهای برخط است. اگر کارگزاری بخواهد سیستم خود را راهاندازی کند اولا سرمایه زیادی لازم دارد و دوم اینکه نیازمند دو تا سه سال زمان است تا بتواند آن را به مرحله مفید و قابل استفاده برساند. از همینرو است که صدور این مجوزها در کوتاهمدت و میانمدت اثری نشان نخواهد داد.» این کارشناس بازار سرمایه در ادامه تاکید میکند: «این مصوبه سازمان در راستای این بوده است که انتقاداتی که به سازمان میشد را رفع کند.»
کارگزاری دچار انحصار نیست
منتظری در ادامه در پاسخ به این سوال که صدور مجوزهای جدید تا چه میزان انحصار صنعت کارگزاری را رفع و مشکلات آن را برطرف خواهد کرد تاکید میکند: «من شرایط صنعت کارگزاری را شرایط انحصار نمیدانم. راجع به این مساله زیاد صحبت شده و از آنجا که مجوز برای تاسیس کارگزاریهای جدید صادر نمیشد در برخی این احساس ایجاد شده بود که انحصار خاصی در صنعت کارگزاری وجود دارد.» او اظهار میکند: «نباید فراموش کنیم که اکنون بیش از ۱۰۰ کارگزاری داریم که از میان آنها تنها چند کارگزاری به طور مداوم فعالیت میکنند و بقیه عملا فعالیت قابل ملاحظهای ندارند. یعنی بازار آنقدر جذابیتی برای رقابت نداشته و تمایلی برای سرمایهگذاری ایجاد نشده که بقیه کارگزاریها بخواهند حوزه کاری خود را تقویت کنند و گسترش دهند.» این فعال صنعت کارگزاری میافزاید: «سخن از انحصار در صنعت کارگزاری معمولا از افرادی خارج از بازار سرمایه صادر میشود. غالبا اقتصاددانانی که مجوزها را بررسی میکنند معتقدند که این صنعت دچار انحصار است اما من شرایط آن را اینگونه ارزیابی نمیکنم. از میان کارگزاران بازار سرمایه بسیاری از آنها سرمایهگذار حداقلی دارند و سرمایهای هم برای گسترش فعالیت خود ندارند.» منتظری ادامه میدهد: «حالا هم صدور مجوز به معنای این نیست که انحصاری وجود داشته و حال این انحصار رفع شده است. این اقدام نتیجه خاصی هم در بازار نخواهد داشت مگر اینکه گروهی با سرمایههای زیاد وارد صنعت کارگزاری شوند و اقدام به نوسازی و ساخت مجدد همه سیستمهای مورد نیاز خود کنند، در سراسر کشور شعبه تاسیس کنند تا در بازه چهار، پنج ساله کارگزاری خود را معرفی کنند.»
عدمتناسب تعداد کارگزاریها با حجم بازار
این فعال صنعت کارگزاری تاکید میکند: «حجم بازار سرمایه ما برای همین ۱۰۰ کارگزار هم کوچک است. یعنی آنقدر بازار جذابی نیست که بتواند همه این کارگزاریها را به رقابت و فعالیت وادارد و برای آنها سودآور باشد؛ چه رسد به آنکه تعداد کارگزاریها افزایش هم داشته باشد!» منتظری ادامه میدهد: «هم اکنون هم تعداد کارگزاریها از نیاز بازار سرمایه ما بیشتر است.» او در ادامه با اشاره به مشکلات معاملاتی در سال گذشته توضیح میدهد: «در سال گذشته هم که معاملات با برخی مشکلات فنی روبهرو میشد و به عنوان مثال سیستمها در اثر معاملات زیاد قفل میشد و نرمافزارها عمل نمیکردند، درصد زیادی از آن به سیستمهای قدیمی بازمیگشت که بهسازی و ایجاد دوباره آنها چند سال زمان میبرد. بخش دیگری از مشکلات هم در سازمان بورس و سامانه معاملاتی آنها بود که حتی سبب شد معاملات صبح و بعدازظهر انجام شود تا فشار بر سیستم معاملاتی کاهش یابد.» این فعال صنعت کارگزاری تاکید میکند: «این مشکلات لزوما به دلیل عدمپاسخگویی کارگزاریها رخ نمیداد بلکه سازمان هم نمیتوانست حجم معاملات را مدیریت کند.»
شکست قیمتهای نجومی خرید و فروش مجوز
گفتنی است روز گذشته محمدعلی دهقاندهنوی، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار درباره صف تقاضا برای تاسیس کارگزاری جدید گفته بود: قبل از بازنگری دستورالعمل جدید اساسا امکان دریافت درخواست تاسیس کارگزاری وجود نداشت اما برخی از افراد درخواستهایی را ارسال کردند که البته از آنجایی که بنای سازمان بورس اعطای مجوز جدید در حوزه کارگزاریها نبوده عملا این گروه و لاین از مجوزها تعطیل شده بود. وی ادامه داد: بنابراین دستورالعمل موجود را بازنگری کردیم و تغییراتی بر آن اعمال شد و یک مرحله این دستورالعمل پیشنهادی را روی سایت قرار دادیم تا این فرصت برای دریافت نظرات و مشاورههای کارشناسان فراهم شود، نظرات فعالان بازار اخذ شد و نظراتی که مفید و موثر بود را روی دستورالعمل جدید اعمال کردیم و نسخه نهایی تصویب شد. رییس سازمان بورس با بیان اینکه از این پس درخواستها بر اساس این دستورالعمل بررسی میشود، تاکید کرد: در بازار اشتیاق زیادی برای تاسیس کارگزاری وجود دارد چراکه سالهای زیادی مجوز داده نشده، پیشبینی میشود که با تعداد بسیار زیادی از درخواستها مواجه شویم. دهقاندهنوی در گفتوگو با ایلنا ادامه داد: اما از آنجایی که دستورالعملها تغییر کرده افراد باید شرایط مورد نظر طبق دستورالعمل جدید را داشته باشند. ضمن اینکه یکی از شرطهای سازمان این است که افرادی که وارد این صنعت میشوند طرح توجیهی مناسبی داشته باشند و باید بتوانند توجیه کنند که ورود آنها به این صنعت چه مزیتی برای این صنعت دارد، چه اقدام مهمی را میتوانند انجام دهند و چه اهدافی دارند. باید این اطمینان را بدهند که خدمات باکیفیت به مشتریان ارائه خواهند داد. وی با اشاره به خرید و فروش مجوز کارگزاریها به دلیل ممنوعیت صدور مجوز جدید گفت: آنطور که گفته میشود گویا مجوز کارگزاریها با نرخهای نجومی خرید و فروش میشود اما پس از آزاد شدن صدور مجوزها قیمتها در این بازار میشکند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد