23 - 05 - 2018
میانبرهای توسعه درگیر موانع پیچیده
امروزه استارتآپها تحول عظیمی در صنایع و مشاغل ایجاد کردهاند. یکی از دلایل استقبال مردم از خدمات استارتآپها صرفهجویی در زمان و هزینه است. تسهیل کردن انجام کارها و فعالیتها با استفاده از موبایل و لپتاپ بدون نیاز به صرف زمان در ترافیک نیز از مواردی است که موجب شده استارتآپها به سرعت با استقبال و جذب مشتریان مواجه شوند. به طور کلی از استارتآپها به عنوان «میانبر» توسعه یاد میکنند، به این معنی که بر اثر گسترش این نوع فعالیتها میتوان توسعه خطی را کنار گذاشت و به توسعه مابعد صنعتی رسید. حتی اگر در موقعیت توسعه ماقبل صنعتی واقع شده باشیم، این ماهیت توسعه دانشبنیان به سرعت میتواند اقتصاد را در جرگه بازارهای نوظهور قرار دهد و اقتصادی مثل ایران را که تاکنون بر مناسبات نیمهصنعتی و کشاورزی حاکم بوده ناگهان به سوی توسعه فناوری پیشرفته سوق دهد. با اینکه همواره عنوان میشود که استارتآپها در ایران با موانع بسیاری برای رشد و توسعه مواجه هستند اما استارتآپهای موفق بسیاری در کشورمان در حال فعالیت هستند بهطوریکه سال ۲۰۱۶ میلادی وبسایت هفتهنامه اکونومیست دیجیکالا، آپارات و کافهبازار را نیز براساس «گزارش استارتآپ جهانی» سه شرکت اینترنتی بزرگ و برتر ایران معرفی کرد. با این همه به گفته کارشناسان قوانین دست و پاگیر، مسایل فرهنگی و هراس از میان رفتن مشاغل سنتی و افزایش بیکاری از جمله موانع بر سر راه فعالیت و توسعه استارتآپها در ایران هستند.
تغییر سیاست دولت درباره استارتآپها
عضو هیات عامل سازمان اطلاعات با اشاره به مشوقهای دولتی برای حمایت از کسبوکارهای نوپا، مشوقهای مالی را در این حوزه دارای کمترین اهمیت دانست.
امیر ناظمی در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به تغییر سیاست در حوزه تعامل با استارتآپها اظهار کرد: تغییر سیاستی که در حوزه استارتآپها ایجاد شده است از طریق مقایسه وضعیت کشور با سایر کشورها بوده است. براساس شاخصهای جهانی مهمترین مساله در ارتباط با شرکتهای نوپا، ارتباط آنها با شرکتهای بزرگتر جهانی بوده است.
وی اضافه کرد: همچنین مشکلات مربوط به تامین مالی کسبوکارهای نوپا و همچنین موانع موجود بر سر راه این شرکتها از عوامل رشد نیافتن مطلوب آنها بوده است.
عضو هیات عامل سازمان اطلاعات با اشاره به مصوبه هیات دولت در زمینه استارتآپها بیان کرد: اصل این مصوبه با عنوان فواید استارتآپ تعیین میشود تا این استارتآپها بتوانند فارغ از مسایل مربوط به بیمه و مالیات در زمان مشخص و تا سقف مالی محدودی فعالیت کنند.
ناظمی با بیان اینکه این مصوبه فرصت رجیستر شدن را برای استارتآپها فراهم میکند، اظهار کرد: این مصوبه کمک میکند تا استارتآپها بتوانند از حقوق مالکیت فکری هم استفاده کنند. همچنین در رابطه با صندوقهای خطرپذیر مربوط به استارتآپها، ما مطابق با تجربه جهانی صندوقهای دولتی را با صندوقهای خصوصی و آنها را به کسبوکارهای نوپا متصل خواهیم کرد چراکه در غیر این صورت پتانسیل فساد و اشتباهپذیری در این سیستم صندوقها بیشتر میشود.
وی همچنین با اشاره به مشکلات استارتآپها نیز بیان کرد: ۱۵ مشکل اساسی را بر سر راه توسعه استارتآپها شناسایی کردهایم که مهمترین آنها مسایل آنها مربوط به بیمه و مالیات است. در همین راستا طبق قانون برنامه ششم توسعه دولت میتوانسته کسبوکارها را از دادن مالیات معاف کند.
عضو هیات عامل سازمان اطلاعات اضافه کرد: شرکتهایی مشمول این معافیتها خواهند شد که در سه سال اول سقف درآمد آنها بیش از ۵۰۰ میلیارد تومان نباشد و بعد از سه سال قاعدتا از زیر عنوان استارتآپ خارج میشود. همچنین برخی دیگر از معافیتهایی که برای استارتآپها در نظر گرفته شده است، در پارکهای علم و فناوری قابل دسترسی خواهد بود.
ناظری همچنین به مصوبهای در مورد شرکتهای دانشبنیان نیز اشاره کرد و گفت: برخی از شرکتها را که به عنوان دانشبنیان شناسایی میکنیم با مدت و سهم محدودی تحت پوشش خود قرار خواهیم داد. ما حدود ۱۱۰ مشوق برای این شرکتها در نظر گرفتهایم که مشوقهای مالی کمترین آنهاست، چراکه هرچقدر دولتها وابستگی کمتری به مشوقهای مالی داشته باشند کارایی بهتری خواهند داشت.
بوروکراسی؛ سد راه کارآفرینی
مدیرکل توسعه کارآفرینی وزارت کار با اشاره به سردرگمی متقاضیان کسب وکارهای نوپا در بوروکراسی دولتی، برنامههای این وزارتخانه برای حمایت از فعالیتهای استارتآپی را تشریح کرد.
رحیم سرهنگی در گفتوگو با مهر، با تشریح وضعیت سهم کسبوکارهای نوپا در کارآفرینی و اشتغالزایی گفت: کسبوکارهای نوپا در واقع منشأ شکلگیری و ایجاد شغل هستند. با نگاهی بلندمدت به عمر مشاغل مشاهده میکنیم این کسبوکارهای نوپا و استارتآپها هستند که ایجاد اشتغال میکنند. در واقع اگر تعداد مشاغل پایدار را یک منبع ببینیم کسبوکارهای نوپا و نوآوری در کسبوکارها ورودی این منبع هستند.
این مقام مسوول در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزود: در همین راستا در سال جاری که روزهای پایانی آن را پشت سر میگذاریم طبق برآوردهای انجام شده، اشتغال ایجاد شده در بازه زمانی بهمن ۱۳۹۵ تا مهر ۱۳۹۶ در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات(ICT) حدود ۴۳ هزار شغل با همکاری و حمایت «وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی» و «وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات» شکل گرفته است.
مدیرکل توسعه کارآفرینی و بهرهوری نیروی کار در پاسخ به سوالی درباره برنامههای مشخص وزارت کار به عنوان متولی سیاستگذاری در امر اشتغال و حمایت از استارتآپها گفت: این سوالی است که دولتها مدتهاست در پی پاسخ به آن هستند و هر دولتی با دید و وسعت نگاه خود سعی کرده به این موضوع بنگرد و پاسخ دهد.
وی افزود: براساس درسی که از تجربه سایر کشورها میگیریم، برای دولت میتوان دو نقش اساسی در حمایت از کسبوکارهای نوپا و نوآور در نظر گرفت؛ نخست اینکه دولت به عنوان نهاد تسهیلگر و نهادزدا برای توسعه کسبوکارها در جهت کمک به کارآفرینان و کسبوکارهای با پتانسیل رشد بالا باید نقش اساسی ایفا کند.
موانع پرهیز جوانان از کارآفرینی
سرهنگی ادامه داد: از طرفی به دلیل اینکه برای نوآوران و کارآفرینانی که در بستری جدید که قبلا وجود نداشت فعالیت میکنند، ریسک و عدم قطعیت فراوانی وجود دارد و نهادها و موانع زیادی بر سر راه آنها وجود دارد، از سوی دیگر مشکلات تامین هزینههای راهاندازی کسبوکارها برای کارآفرینان، باعث میشود که بسیاری از افراد از مواجهه با این موضوع بپرهیزند و به معنی واقعی کلمه کارآفرینی شکل نگیرد، در صورتی که این حوزه جدید میتواند برای دولتها منشأ ارزشآفرینی و توسعه اشتغال باشد. بنابراین دولتها در مقام نهاد تسهیلگر و نهادزدا وارد عمل میشوند و ریسک کارآفرین را از این منظر کم میکنند تا دیگران نیز بتوانند در این راه قدم بگذارند. برای همین دولتها برای «اولینها» تسهیلات و برنامههای تشویقی در نظر میگیرند که بتوانند برخی از ریسکها را پوشش دهند. نباید فراموش کرد نوآوری و ارائه خدمات و کالا در بسترهای نوین در عین حال که باعث ظهور مشاغل جدید میشود، منجر به از بین رفتن مشاغل سنتی خواهد شد به این معنا که باید روند را تشخیص داد و قبل از اینکه نوآوری آن را در زیر پای خود خرد کند، فعالیتها و مشاغل سنتی را به سمت مشاغل جدید سوق داد. مدیرکل توسعه کارآفرینی و بهرهوری نیروی کار وزارت کار تصریح کرد: وظیفه دیگر دولت ایجاد شبکه انسانی و سرمایه اجتماعی در جهت نزدیک و تصادم آرا و بازیگران اکوسیستم کارآفرینی است، یعنی فعالیتهایی را شکل دهد که حین آن کارآفرین با کارآفرین، کارآفرین با دولت، کارآفرین با دانشگاه، کارآفرین با سرمایهگذار و کارآفرین با بازارجهانی و... گفتوگو و تبادل افکار کند تا در پی این شبکهسازی خلاقیتها شکل گیرد، عدم تقارن اطلاعات کاهش یابد و چرخدندههای مختلف اکوسیستم کارآفرینی در یکدیگر درگیر شوند.
وی ادامه داد: برای مثال در بسیاری از کشورها نهادهای توسعهای با عنوان «سازمان ملی کارآفرینی» وجود دارد که یکی از وظایف اصلی آن ایجاد شبکه بین بخش و بازیگران مختلف حوزه کارآفرینی است. به عنوان مثال یکی از وظایف اصلی سازمان «میتی» در کشور ژاپن، همین اتصال و شبکهسازیهاست.
راهکار جلوگیری از ریزش مشاغل سنتی
این مقام مسوول در وزارت کار همچنین درباره نگرانی ریزش مشاغل سنتی با پیدایش کسبوکارهای نو و تمهیدات اندیشیده شده برای جلوگیری برای از بین رفتن مشاغل سنتی گفت: این مساله اجتنابناپذیر است که نوآوری سبب میشود تا مشاغل جدید جایگزین مشاغل سنتیتر شوند. اگر جامعه را به عنوان یک کل در نظر بگیریم، در صورتی که این جامعه نوآوری نداشته باشد در رقابت با سایر کشورها و در بازار جهانی از رقابت و اظهار وجود باز خواهد ماند.
استارتآپها را قربانی نکنیم!
وی با طرح یک مثال ادامه داد: در مورد استارتآپهای حمل و نقلی یک روش این است که شاغلان سنتی این مشاغل را به سمت پیادهسازی همین پلتفرمهای نوین سوق داد قبل از اینکه جایگزین شدن اتفاق بیفتد. یک روش هم این است که با آنها مخالفت کنیم و این اتفاق را به تعویق بیندازیم که در این صورت یک سکوی خارجی به عنوان مثال شبیه تلگرام به این بازار وارد میشود و سوئیچ کردن از آن را برای کشور هزینهساز میکند.
این دانشآموخته دانشگاه صنعتی شریف ادامه داد: سوال اصلی اینجاست که سیاستگذار باید چه کسی را برای قربانی کردن انتخاب کند؟ متاسفانه در اکثر موارد این استارتآپها هستند که قربانی میشوند، چراکه اینطور تصور میشود که قربانی کردن آنها هزینه کمتری در کوتاهمدت دارد اما واقعیت این است که قربانی کردن استارتآپها در بلندمدت هزینههای جبرانناپذیری برای کشور به همراه خواهد داشت چراکه باعث میشود اقدامات نوآورانه در نطفه خفه شوند و فرهنگ نوآوری و کارآفرینی در جامعه خاموش شود و این یعنی به مرور زمان شعله اشتغال کشور نیز رفتهرفته خاموش خواهد شد.
رتبه پایین ایران در استارت آپ ها
این مقام مسوول در وزارت کار با بیان اینکه مجوزهای دولتی و برخی فرآیندهای دست و پاگیر به عنوان یکی از مهمترین دغدغههای متقاضیان راهاندازی این نوع کسبوکارها حقیقتی است که در کشور وجود دارد گفت: در گزارش ۲۰۱۸ شاخص جهانی سهولت کسبوکار، رتبه کشور ما ۱۲۴ در میان ۱۸۶ کشور است. این مساله مخصوصا در کسبوکارهای نوپا محسوستر است چراکه موضوع فعالیت خیلی از این کسبوکارها بین وزارتخانهای است بنابراین برای متقاضیان سردرگمی ایجاد کرده است و در بخش دولتی بعضا با بسیاری از این فعالیتهای نو آشنا نیستند و به جای حل مساله، تصمیم میگیرند صورت مساله را پاک کنند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد