مقصر حال بد این روزهای تولید مسکن کیست؟
جهان صنعت– افت شدید تولید مسکن در سالجاری و عدم نقدشوندگی باعث شده تا سازندگان مسکن رغبتی برای ورود به حوزه ساختوساز نداشته باشند. سوال این است که نقش بانکها در این وضعیت بغرنج چیست؟
گزارش اخیر مرکز آمار نشان داد که حال این روزهای ساختوساز و صنعت ساختمان چندان خوب نیست. اوضاع و احوالی که نشان میدهد اگر به همین منوال ادامه پیدا کند قطعا با یک رکود تورمی شدید و حتی جهش قیمت مسکن در آینده مواجه خواهیم شد.
جزئیات گزارش مربوط به ساختوساز مسکن در تهران و کشور به گونهای بود که نشان میداد روند تولید مسکن حتی نسبتبه سال گذشته که افت داشت هم بدتر بوده است.
گزارش مرکز آمار نشان میدهد که از سوی شهرداریهای کشور در بهار۱۴۰۴ بالغبر ۲۹هزار و ۲۹۵پروانه احداث بنا صادر شده بود که نسبتبه زمستان سال گذشته ۸/۲۷درصد و نسبتبه فصل مشابه سال گذشته ۷/۲۲درصد کاهش داشته است.
اگرچه آمارهای صدور پروانه ساختمانی در تهران نیز به مراتب شرایط بدتری دارد اما قطعا اگر در پایتخت اوضاع صدور پروانه مناسب باشد این وضعیت به سراسر کشور تسری پیدا خواهد کرد.
از سوی شهرداری تهران نیز در بهار۱۴۰۴ یکهزار و ۳۳۲پروانه احداث بنا صادر شده است که نسبت به فصل گذشته ۱/۳۵درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ۹/۱۸درصد کاهش داشته است. کارشناسان بر این باور هستند که یکی از دلایل افت شدید تولید مسکن در سالجاری شاید بهدلیل ضعیف بودن تقاضا و پایین بودن قدرت خرید متقاضیان باشد اما قطعا این یکی از دلایل میتواند باشد و ماجرای کاهش تولید مسکن ادامه دارد. نگرانیها از عدم نقدشوندگی سرمایه در بخش مسکن به هر صورت میتواند باعث ترس سازندگان باشد. سوال اما این است که نقش بانکها در رونق یا رکود بخش مسکن تا چه میزان میتواند تاثیرگذار باشد؟ چراکه بانکها نه در ایران بلکه در دنیا نقش بسزایی در رونق دادن به بخش تولید بهخصوص بخش مسکن دارند. در ایران اما متاسفانه بانکها علاقهای به بخش مسکن در دادن تسهیلات ندارند و ورود آنها به بخش مسکن تنها برای خرید و سپس فروش آن و به نوعی بنگاهداری است. آنها با عدم پرداخت تسهیلات یا با استقراض از بانک مرکزی تلاش دارند بیتوجهی خود به بخش مسکن را بیش از پیش نشان دهند. این روزها سازندگان مسکن با یک وضعیت کاملا مبهم در بخش مسکن مواجه هستند و آنطورکه عنوان میکنند، بانکها یا تسهیلات مسکن را متوقف کردهاند یا اینکه بهصورت قطرهچکانی تلاش دارند تسهیلات را نه در موعد مقرر بلکه با تاخیر چندماهه در اختیار بخش مسکن و سازندگان قرار دهند.
بیشتر فعالان بخش مسکن بر این باور هستند که قبل از اینکه آنها متهم کمبود تولید مسکن باشند این بانکها هستند که با عدم پرداخت تسهیلات همواره آنها را در تنگنای مالی قرار میدهند.
طبق گفتههای علی نیکزاد، نایبرییس اول مجلس شورای اسلامی مشکل اصلی این روزهای حوزه مسکن، کمبود تسهیلات است و کاهش ۳۸درصدی پروانههای احداث بنا در تهران نشان میدهد که وقتی حال و روز ساختوساز در تهران بهعنوان مرکز ثقل ساختوساز کشور خوب نیست باید راهکاری اساسی از سوی دولت و بانک مرکزی برای خروج مسکن از این مشکلات و کمبود تسهیلات بانکی در حوزه مسکن هرچه سریعتر اندیشیده شود.
تضعیف تقاضا و معضل نقدشوندگی
فرشید پورحاجت، دبیر کانون سراسری انبوهسازان در پاسخ به این پرسش که بهنظر میرسد اوضاع ساختوساز در تهران به مراتب بدتر از سایر شهرها و استانهاست؟ آیا سازندگان پول ندارند؟ اصلا چرا باید بخش مسکن به این وضعیت دچار شود که هموراه چشم آنها به پرداخت تسهیلات بانکی دوخته شود؟ گفت: سازندگان مسکن همواره نشان دادهاند که در سختترین روزها هم بخش مسکن را رها نکردهاند چراکه با عشق کار میکنند اما مشکل اصلی این است که وقتی طرف تقاضا ضعیف میشود و خریدوفروش بهسختی صورت میگیرد در حقیقت نقدشوندگی در بازار مسکن با مشکل مواجه میشود.
او ادامه داد: وقتی مشکل مالی و عدم تامین مالی در بخش مسکن به اوج خود میرسد، صنعت ساختمان چشم خود را به بانکها و حمایت آنها میدوزد اما متاسفانه در کشور بانکها حمایت مالی و پرداخت تسهیلات به بخش مسکن را چندان جدی نمیگیرند و از آن فراری هستند.
پورحاجت تاکید کرد: قطعا هر زمان که در پایتخت معاملات مسکن رونق میگیرد این وضعیت به سایر شهرها و استانها نیز تسری پیدا میکند. نکتهایکه اما در آمارهای مرکز آمار وجود دارد و شاید بتوان به آن انتقاداتی داشت این است که تمام پروانههای ساختمانی صادرشده لزوما به منزله این نیست که به ساخت مسکن منتج شده است یعنی برخی سازندگان مسکن جواز ساخت از شهرداری دریافت میکنند اما بنابه دلایلی که قطعا دلیل اصلی آن عدم رونق در بخش تقاضاست اقدام به شروع ساخت مسکن نمیکنند.
او کاهش قابل توجه صدور پروانههای ساختمانی و تولید مسکن در تهران را تهدیدی برای پاسخ به تقاضای مسکن دانست و تاکید کرد: بانکها سالهاست به بخش مسکن و ساختوساز بیتوجهی میکنند حتی بانک مسکن هم که تنها امید انبوهسازان و سازندگان مسکن است بنا به دلایلی که خود را محق میداند از پرداخت تسهیلات خودداری میکند.
پورحاجت تاکید کرد: افت تولید مسکن قطعا در سالهای آتی و بعد از عبور از رکود میتواند موجبات جهش قیمت مسکن را هموار کند. به هر حال مشکل تولید مسکن به یک کلاف سردرگم تبدیل شده است. دولت و بانکها باید به پرداخت تسهیلات مسکن به سازندگان نگاه ویژهای داشته باشند. حتی اگر تاکنون به برنامههای توسعهای توجه نکردهاند از این پس و طبق برنامه هفتم توسعه به این مهم توجه داشته باشند که پرداخت تسهیلات به بخش مسکن قطعا میتواند برای اقتصاد کلان کشور و ایجاد اشتغال کمک قابل توجهی کند.
بیمیلی بانکها برای ارائه تسهیلات
رکود حاکم بر بازار بهخصوص در سمت تقاضا، بسیاری از سازندگان مسکن را از تولید منصرف کرده است. سازندگانی که در بازار پررکود باقی ماندهاند نیز بهدلیل کمتوجهی سیستم بانکی توانایی عرضاندام ندارند.
اگرچه برخی بانکها در بنگاهداری ورود کرده و انتقاداتی هم به این موضوع بهشدت وجود دارد اما سوال این است که چرا بانکها با فعالیتهای مولد و سرمایهگذاری در بخشهای تولیدی، منابع درآمدی پایدار ایجاد نمیکنند تا بتوانند با تامین مالی مناسب، نقش واقعی خود را برای حمایت از بخش تولید مسکن و ایجاد فرصت شغلی ایفا کنند.
منصور غیبی، کارشناس اقتصاد مسکن نیز با بیان اینکه سالهاست که اعلام میشود بانکها باید در تامین مالی بخش مسکن همانند سایر کشورهای پیشرفته و حتی کشورهای منطقه عمل کنند، گفت: در اکثر کشورها سیستم بانکی با ورود به بخش مسکن تلاش میکند با پرداخت تسهیلات هم به بخش عرضه و هم به بخش تقاضا مسکن را رونق دهد. متاسفانه اما در ایران بانکها هیچ علاقهای به اینکه به بخش تقاضا و بخش عرضه و تولید مسکن تسهیلات بدهند ندارند و بیشتر فشار روی متقاضیان است.
او تاکید کرد: به هر حال وقتی بتوانیم منابع پایدار برای تامین مالی مناسب ایجاد کنیم قطعا بانکها برای پرداخت تسهیلات مجبور به استقراض از بانکها نمیشوند. اگر میخواهیم چرخه وامدهی در حوزه مسکن اصلاح شود باید برداشت و استقراض بانکها از بانک مرکزی را به حداقل برسانیم اما متاسفانه میبینیم بانکها به پرداخت تسهیلات مسکن که میرسند بسیار حسابگرانه عمل میکنند و نتیجه آنهم درنهایت همین میشود که بخش مسکن با آن درگیر است. مرکز آمار در تازهترین گزارش خود نشان داد که مجموع مساحت زیربنا در پروانههای احداث بنا صادرشده از سوی شهرداری تهران در بهار۱۴۰۴ بیش از یکمیلیون و ۸۵۲هزار مترمربع بوده که نسبتبه فصل گذشته ۹/۳۸درصد کاهش داشته است. این آمار اگر جدی گرفته نشود قطعا روند نزولی ادامه خواهد داشت و وضعیت بخش مسکن از این هم بدتر خواهد شد.
منبع: بازار
