2 - 02 - 2020
مقامات ترکمنستان روحانی را قبول ندارند
«جهان صنعت»- «ورود رهبری برای حل اختلاف با ترکمنستان از دو جهت از نظر اثرگذاری مهم است؛ نخست در ارتباط با موضوع اختلاف ایران و ترکمنستان، مقامهای ترکمنستان رییسجمهور ایران را برای حل مساله نافذ نمیدانند و دوم اینکه برخی عناصر داخلی مثل وزیر نفت در برابر حل اختلاف با ترکمنستان مقاومت میکنند و به عبارتی با این موضوع نه در قالب منافع ملی بلکه به صورت شخصی برخورد میکنند.»
آنچه در بالا خواندید یکی از راهکارهایی است که پژوهشکده امنیت اقتصادی تدبیر اقتصادی از بحثهای یک همایش استنتاج کرده است. در این گزارش آمده است: جلسهای با حضور دکتر سید محمدموسی هاشمیگلپایگانی سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در ترکمنستان، علیرضا بیگدلی سفیر سابق ایران در ترکیه، علیرضا ترابیکیا از وزارت امور خارجه، ولی کوزهگر کالجی از مرز بررسیهای استراتژیک ریاستجمهوری، حسن بهشتیپور عضو شورای علمی موسسه مطالعاتی ایراس، بهرور قزل از کارشناسان ترکمنستان و نیز با حضور یکی از کارشناسان اقتصادی وابسته به این مرکز برگزار شد که برخی از نتایج این بحث به شرح زیر است:
چالشهای همکاری ایران و ترکمنستان
با وجود این فرصتهای همکاری، اختلاف دو کشور در ارتباط با بدهی ایران در مورد گاز دریافتی از ترکمنستان، مانع توسعه روابط دو کشور بوده است. در واقع از سال ۲۰۱۷ روابط گازی ایران و ترکمنستان به دلیل اختلافنظر در مورد بدهیهای ایران قطع شده است. طرف ترکمنستانی خواهان پرداخت ۹/۱ میلیارد دلار بدهی توسط ایران به دلیل گاز دریافتی از این کشور است. در مقابل ایران نیز ادعای خود را مطرح میکند و مدعی است که گاز دریافتی ایران از این کشور از کیفیت مطلوب برخوردار نبوده و علاوه بر این، ترکمنستان به دلیل قطع گاز صادراتی خود به ایران بر نیروگاههای داخلی کشور خسارت وارد کرده است. به ادعای طرف ایرانی برآورد کلی خسارت وارد شده به ایران در نتیجه قطع گاز صادراتی ترکمنستان به ارزش سه میلیارد دلار است. این اختلافنظرها بر دیگر ابعاد روابط دو کشور تاثیر گذاشته و باعث شده موافقتنامههای همکاری دو کشور در زمینه پروژههای زیرساختی، تجاری، حملونقل، فرهنگی، همکاریهای مرزی و تردد کامیونها، بیثمر و بینتیجه باقی بماند. برای مثال طرح پنج میلیارد دلاری کارهای مهندسی برای اتوبانسازی ترکمنستان توسط ایران به دلیل این اختلاف بینتیجه رها شده است.
در شرایط کنونی، شرط لازمه گسترش روابط دو کشور در گام اول، حل این مشکل است. در شرایط کنونی، شکایات دو کشور از یکدیگر در داوری بینالمللی اتاق بازرگانی در حال پیگیری است و بدون مصالحه و صرف متکی بودن به نتیجه داوری به دلیل بار منفی روانی، نمیتوان گام مثبتی در راستای گشایش روابط دو کشور برداشت.
از دیگر چالشهای همکاری ایران و ترکمنستان این است که همکاریهای امنیتی ترکمنستان و آمریکا از سال ۲۰۱۷ به بعد افزایش یافته است و این موضوع میتواند تهدیداتی را متوجه ایران کند. در ارتباط با موضوع اختلاف ایران و ترکمنستان نیز، ترکمنیها رییسجمهور ایران را برای حل مساله نافذ نمیدانند و پیشنهاد میشود شخص رهبری برای حل این مساله وارد شود. موضوع دیگر اینکه، ایران در صورت همکاری ترکمنستان با آمریکا برای تغییر رفتار این کشور لازم است تحریمهایی را علیه ترکمنستان وضع کند.
اعمال سیاست تعاملی به جای تقابلی
ترکمنستان در شرایط کنونی به دلیل مجموعه عواملی مانند کنوانسیون جدید رژیم حقوقی دریای خزر، همکاری دوباره با شرکت گازپروم روسیه، مطرح شدن امکان اجرای ترانس خزر و نزدیک شدن به آغاز فعالیت خط دی خط لوله چین از این کشور از قدرت مانور بیشتری در برابر ایران برخوردار است، بنابراین اعمال هر گونه سیاست تقابلی با این کشور در شرایط کنونی محکوم به شکست است. میتوان بخش متعارفی از بدهی را پرداخت و در مورد باقیمانده آن به همکاریهای اقتصادی، ترانزیتی و تجاری مبادرت ورزید.
واگذاری ترمینال یا اسکله در بنادر جنوبی ایران به ترکمنستان
با توجه به ظرفیت بالای بنادر ایران که حدود ۲۰۰ میلیون تن است و از این ظرفیت فقط ۱۰۰ میلیون تن استفاده میشود، میتوان اسکله یا ترمینالی را در اختیار این کشور قرار داد. با توجه به کمبود ارز در شرایط کنونی، این راهحل را میتوان به عنوان جبران بخشی از بدهی ایران با یک کشور در دستور کار قرار داد.
اجرایی کردن طرح سوآپ گازی به پاکستان از ترکمنستان
پاکستان به دلیل نیاز این کشور به واردات گاز برای تامین نیاز مصرفی خود از یکسو و ناکافی بودن ظرفیت خط لوله تاپی فارغ از مشکلات اجرایی آن برای تامین گاز مورد نیاز پاکستان از سوی دیگر، گزینه مناسبی برای سوآپ گاز ترکمنستان توسط ایران به این کشور است.
استفاده از روابط شخصی برای گسترش روابط با ترکمنستان
با توجه به اینکه ماهیت نظام سیاسی ترکمنستان قبیلهای، طایفهای و شیخوخیت است که شناخت آن برای گسترش روابط کمک زیادی میکند. در این ارتباط پیشنهاد میشود از طریق تلاش برای برقراری روابط شخصی با طایفه و خانواده نزدیک به دایره شخصی بردی محمداف، رییسجمهور ترکمنستان زمینه را برای اثرگذاری سیاسی فراهم کرد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد