8 - 07 - 2023
معمای گندمهای مفقودی
گروه بازرگانی- وضعیت غلات جهان در حالی با ناپایداری مواجه است که به گفته کارشناسان، خشکسالیهای اخیر و همچنین جنگ روسیه و اوکراین بیشترین تاثیر را در این وضعیت دارد. اگرچه بر اساس آخرین اتفاقات رخداده، روسیه و اوکراین توافق کردهاند شرایطی فراهم شود تا بتوانند غلات اوکراین از طریق دریای سیاه به بازارهای جهانی ارسال شود، اما کماکان دولتهای مختلف در پی خرید هر چه بیشتر غلات هستند.
در سالهای اخیر و به خصوص بعد از این درگیری تامین زنجیره غذایی و به خصوص غلات به یکی از مهمترین چالشهای دولتها در ایران تبدیل شده و شاید به همین دلیل است که شاخکهای جریان مافیایی و سودگران این حوزه را نیز تیز کرده است.
چند سالی است که در فصل برداشت گندم گم شدن سریالی غلات در نقاط مختلف کشور به اپیدمی تبدیل شده است و هر بار خبرهای ضد و نقیض زیادی را در این فصل شاهد هستیم؛ تازهترین آن نیز مربوط به گم شدن ۵۳ هزار و ۲۰۰ تُن گندم در گلستان بود.
در پی انتشار برخی اخبار متناقض درباره مفقود شدن گندمها در استان گلستان، استاندار این استان در واکنش به این موضوع اعلام کرد که تنها ۱۹۰ تن کسری گندم مربوط به یکی از کارخانههای استان وجود دارد.
علیمحمد زنگانه استاندار گلستان درباره انتشار اخبار مربوط به آرد و نان در این استان واکنش نشان داد و گفت که اشتباه آماری شده بود و در حال حاضر تنها ۱۹۰ تن کسری گندم مربوط به یکی از کارخانههای استان وجود دارد که در حال رسیدگی است. این اظهارات در حالی است که دادستان گرگان روز ۱۳ تیرماه از اعلام جرم برای مالکان دو کارخانه آرد و تعدادی از کارکنان غله استان خبر داده بود و وقتی حرف از اعلام جرم میشود یعنی پیش از آن تحقیقاتی انجام شده است. دادستان گرگان در این زمینه گفته بود که برای مالکان دو کارخانه آرد و تعدادی از کارکنان غله استان اعلام جرم کرده و گفت که اداره غله به یکی از این دو کارخانه، ۳ هزار و ۲۰۰ تُن و به دیگری ۵۰ هزار تُن گندم را بهامانت، برای نگهداری سپرده بود، اما از گندمهای امانتی در این کارخانهها، اثری نیست.
از سوی دیگر، مدیرکل غله استان گلستان پس از اظهارات اولیه دادستان گرگان اعلام کرد که با حضور نماینده حراست، بازرسان و حسابرسان مشخص در یکی از کارخانهها ۳ هزار و ۱۱۲ تن کسری حادث شده که با پیگیریهای انجامشده بیش از ۲۹۰۰ تن از گندمهای مفقودی تحویل داده شد و ۱۹۸ تن دیگر باقیمانده است.
در ادامه، محمد اسپانلو دادستان مرکز گرگان برخلاف اظهارات چند ساعت پیش مدیرکل غله، اگرچه از بازگشت عمده گندمهای مفقودی خبر داد، اما حجم این گندمها را ۳۷۰۰ تن اعلام کرد که حدود ۶۰۰ تن اختلاف را نشان میدهد.
آخرین اظهارنظر در این زمینه هم به آقای استاندار برمیگردد که روز پنجشنبه اعلام کرد اشتباه آماری رخ داده و در حال حاضر فقط ۱۹۰ تن کسری گندم در استان وجود دارد که به نظر میرسد، فقط بخش آخر جمله آقای استاندار مبنی بر اینکه در حال حاضر ۱۹۰ تن کسری گندم وجود دارد صحیح است، زیرا هم دادستان گرگان و هم مدیرکل غله استان گلستان در اصل مفقود شدن گندمهای موجود در کارخانه آرد موردنظر اختلافنظری ندارند و تنها اختلافنظر اعلامی مربوط به حجم این گندمها بوده که لازم است با توجه به اینکه پرونده قضایی در این زمینه تشکیل شده است، مرجع قضایی جزئیات این پرونده را برای جلوگیری از ایجاد شایعات و ابهامات، به صورت شفافتر اعلام کند.
افشای گم شدن ۱۰۰ هزار تن گندم در استان خراسان
نکته جالب این است که موضوع گم شدن گندم در این استان مسبوق به سابقه است و در سالهای گذشته نیز چندین مورد از گم شدن گندم در سایر استانها گزارش شده و پرونده برخی از آنها درحال پیگیری است. رمضانعلی سبحانیفر نماینده وقت مردم سبزوار در مجلس شورای اسلامی در تیر ماه سال ۹۷ برای اولین بار خبر گم شدن حدود
۱۰۰ هزار تن گندم در استان خراسان را داد.
یک سال بعد از این ماجرا نیز در استان گرگان مدیر وقت غله استان به دلیل تخلفات مشابه بازداشت شد. همان زمان سیدرضا سیدحسینی دادستان عمومی و انقلاب گرگان خبر از بازداشت مدیرکل شرکت غله و خدمات بازرگانی استان گلستان به دلیل کوتاهی در انجام وظایفه و تضییع حقوق بیتالمال داد.در حال حاضر نیز سه پرونده در گرگان و چند پرونده در ارتباط با خیانت در امانت و اخلال در نظام اقتصادی ویژه گندم در دیگر شهرهای گلستان به غیراز پرونده گم شدن ۵۳ هزار تن گندم تشکیل شده است.
ماجرای گندمهای خیس
سناریوهای متفاوتی درخصوص نحوه گم شدن و سرنوشت محمولههای گمشده مطرح است، چند سال پیش که برای اولین بار این موضوع مطرح شد رمضانعلی سبحانیفر دلیل گم شدن را متوجه مافیای گندم کرد و گفت: دلالان گندم از ارتباطاتی که با بخشی از بدنه سازمان غله کشور دارند گندم را از گندمکاران خریداری میکنند، اما به جای تحویل به سیلوها، آن را در انبارها و محوطههای بدون سقف به صورت غیراستاندارد نگهداری میکنند.
نماینده مردم سبزوار ادامه داد: این شبکه مافیایی همزمان دو اقدام غیراخلاقی و غیربهداشتی انجام میدهند: اول اینکه اجازه میدهند این گندم زیر باران یا از طریق پاشیدن آب، خیس و غیرقابل استفاده شود و دوم اینکه بخشی از این گندم را با «خاک» و «شن» مخلوط میکنند و بعد گندم ناخالص را از طریق شبکه خود تحویل سیلوهای غیراستاندارد اداره غله میدهند.
وی ادامه داد: شبکه مافیایی غله، حجم گندم خیسشده را در گزارشهای خود چندین برابر گزارش میکنند و به اسم «گندم فاسدشده» از سیستم گندم خریداریشده دولتی خارج میکنند و بدین ترتیب زمینه «مفقود شدن» آن را به وجود میآورند.
قاچاق، مظنون همیشگی
سناریوی دیگر که در این خصوص مطرح است، موضوع قاچاق آن به کشورهای اطراف است. طبق برآوردهای انجامشده در حال حاضر قیمت گندم در کشورهای اطراف ایران بسیار متفاوتتر از قیمت خرید تضمینی در ایران است. برای مثال دولت پاکستان حداقل قیمت حمایتی (MSP) محصول گندم را در پنجاب و استان سن در سال ۲۰۲۳ معادل ۴ هزار روپیه برای هر ۴۰ کیلوگرم پیشنهاد کرده که حدود ۱۸ هزار تومان میشود.
محدوده قیمت خردهفروشی گندم عراق نیز در ماه جولای بین ۴۵/۰ تا ۹۵/۰ دلار آمریکا به ازای هر کیلوگرم، یا بین ۲/۰ تا ۴۳/۰ دلار آمریکا در هر پوند (پوند) است که معادل ۲۳ تا ۵۰ هزار تومان برآورد میشود. همچنین محدوده قیمت خردهفروشی گندم ترکیه در ماه جولای بین ۹۷/۰ تا ۱۹/۵ دلار آمریکا در هر کیلوگرم یا بین ۴۴/۰ تا ۳۵/۲ دلار آمریکا در هر پوند است که معادل ۴۸ تا ۲۶۰ هزار تومان برآورد میشود. محدوده قیمت خردهفروشی گندم افغانستان در ماه جولای بین ۱۷/۰ تا ۵۱/۰ دلار آمریکایی در هر کیلوگرم یا بین ۰۸/۰ تا ۲۳/۰ دلار آمریکایی در هر پوند است که معادل ۸ تا ۲۶ هزار تومان برآورد میشود. این در حالی است که قیمت خرید تضمینی گندم در کشور ۱۷ هزار تومان تعیین شده است. همین موضوع انگیزه سوداگران را برای خرید نقدی از کشاورزان و زمینهچینی برای قاچاق فراهم میکند.
طبق اظهارات سهراب سهرابی، مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی، در سال گذشته
۱۱ هزار و ۵۰۰ تن گندم از کشاورزان خریداری شده است. همچنین واردات گندم در سال گذشته، یکمیلیون و ۵۳۱ هزار و ۴۵۰ تن اعلام شده که به عبارتی موجودی گندم کشور بیش از ۱۳ میلیون تن بوده است.براساس بررسیهای اقتصادی انجامشده، سالانه و بهطور متوسط مصرف گندم در کشور حدود
۵/۹ میلیون تن است و مصرف واقعی
۵/۱۱ میلیون گزارش شده است. به عبارت دیگر در واقع
دوونیم میلیون تن گندم یا به صورت ضایعات یا به صورت قاچاق از کشور خارج شده است. این در شرایطی است که تا سال قبل برخی از مقامات مسوول میگفتند که تا حدود ۳۰ درصد گندم تولیدی کشور قاچاق میشود.با این حال هنوز توجیهی برای گم شدن این میزان گندم از سیلوها وجود ندارد. با بررسیهای انجامشده و در کنار هم قرار دادن قطعههای پازل گم شدنهای سریالی گندم در کشور به نظر میرسد که شبکه منسجمی از مجموع این عوامل دست در دست هم دادهاند تا گندمهای جمعآوریشده از سیستم خارج و در نهایت روانه بازارهای خارجی شود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد