3 - 11 - 2019
معطلی پتانسیل ۴ میلیارد دلاری صدور خدمات مهندسی
گروه بازرگانی- با اینکه سال گذشته ارز صادراتی به موضوعی جنجالی برای کشمکش بین صادرکنندگان و بانک مرکزی تبدیل شده بود، در حال حاضر شاهد این هستیم که رییس کل بانک مرکزی از میزان بازگشت ارز حاصل از صادرات به کشور اظهار رضایت میکند. این در حالی است که به گفته رییس کنفدراسیون صادرات ایران، اینکه بانک مرکزی صراحتا اعلام میکند «صادرات»، پاسخگوی نیازهای ارزی کشور است یک تعارف نیست چرا که بر اساس آمارها حدود ۳/۱۰ میلیارد دلار ارز صادراتی در سامانه نیما عرضه شده و از این میزان بیش از ۳/۸ میلیارد دلار برای واردات استفاده شده است. با این حال اگرچه به نظر میرسد ارز صادراتی پاسخگوی نیازهای ارزی کشور بوده است اما با توجه به اینکه زیرساختهای مناسب برای افزایش صادرات به بازارهای هدف آماده نیست، نمیتوان خیلی به درآمدهای ارزی حاصل از صادرات امید داشت. این در حالی است که به دلیل تشدید تحریمها و همچنین واهمه کشورهای خارجی از جریمههای آمریکا، روابط بانکی ایران با بسیاری از کشورها به مشکل جدی خورده است که در نهایت تجارت خارجی را تحتالشعاع قرار میدهد. از طرفی شاهد این هستیم که وعده وعیدهای اروپا در مورد اینستکس نیز به واقعیت نپیوسته به طوری که حتی برخی کارشناسان از جمله محمد لاهوتی بر این عقیده هستند که باید از اینستکس قطع امید و تمام تمرکز را روی کشورهای همسایه، سوریه و چین متمرکز کرد.
تراز تجاری به نفع واردات
به عقیده صاحبنظران اقتصادی، در حال حاضر تعامل بانک مرکزی با تجار تا حدی بهبود پیدا کرده است اما با این حال باید دولت دست از بیتوجهی به صادرکنندگان بردارد و با مشورت با فعالان بخش خصوصی، شرایط را برای توسعه تجارت خارجی مهیا کند. در غیر این صورت با توجه به کاهش درآمدهای نفتی و همچنین حضور هر چه بیشتر رقبا در بازارهای هدف، نمیتوان چندان به بهبود صادرات امیدوار بود. نکته قابل تامل اینکه در شرایط فعلی اگرچه خود دولتمردان بر این عقیده هستند که صادرات، اولویت اصلی اقتصاد کشور در شرایط تحریم است اما امسال برای اولین بار شاهد این بودیم که مراسم روز ملی صادرات با دلایلی غیرقابل توجیه برگزار نشد. این مراسم اگرچه به گفته کارشناسان چندان سودی برای تجار نداشت اما دست کم بهانهای برای حمایت از صادرات و قدردانی از زحمات صادرکنندگان اسم و رسمدار کشور بود که مورد بیتوجهی قرار گرفت. این در حالی است که غافل شدن دولت از تجارت خارجی میتواند ضربه سنگینی به اقتصاد کشور وارد کند.
بر همین اساس رییس کنفدراسیون صادرات ایران با ارائه آماری از تجارت خارجی و صادرات کشور طی نیمه نخست امسال اظهار کرد: در نیمه نخست امسال صادرات کشور اگرچه از نظر ارزی کاهش داشته است ولی از نظر حجمی، ۲۲ درصد افزایش را به نسبت مدت مشابه سال قبل ثبت کرده است.
محمد لاهوتی با بیان اینکه تراز تجارت ایران در این مدت منفی ۲۷۳ میلیارد دلار به نفع واردات است، گفت: در حال حاضر پنج کشور چین، عراق، ترکیه، امارات و افغانستان پنج مقصد نخست صادراتی هستند و با توجه به حذف شدن کشور هند از این لیست بعد از بازگشت تحریمهای آمریکا، به نظر میرسد این کشور سیاستهای سختگیرانهای را در این شرایط پیش گرفته است. وی با اشاره به میانگین ارزش کالاهای صادراتی گفت: بر اساس آمارهای ارائه شده، ارزش میانگین کالاهای صادراتی معادل ۲۹۵ دلار است.
لاهوتی با ابراز خرسندی از بازگشت ۷۱ درصد ارز صادراتی به چرخه اقتصادی کشور که از سوی رییس کل بانک مرکزی اعلام شد، بیان کرد: نزدیک شدن نرخ ارز نیمایی به نرخ ارز آزاد و همچنین تعامل بانک مرکزی با صادرکنندگان باعث شده ۷۱ درصد ارز صادراتی به کشور بازگردد که البته با توجه به مهلت چهار ماهه سررسید ارزی صادرات، حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد دیگر نیز هنوز سررسید نشدهاند و بخش بسیار کمی از ارز صادراتی به کشور بازنگشته است.
شرط تبدیل سوریه به بازار اصلی صادرات ایران
رییس کنفدراسیون صادرات ایران همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا سوریه میتواند به مقصد صادراتی اصلی برای ایران تبدیل شود، گفت: سوریه بازار جدیدی است که در آینده نزدیک میتواند به شریک تجاری اصلی ایران تبدیل شود ولی تحقق این هدف نیازمند تحقق دو مساله اساسی است. وی اضافه کرد: نکته اول این است که با توجه به اینکه ایران جزو کشورهای اتحادیه عرب نیست و تعرفههای صادراتی کالاهای ایران برای صادرات به سوریه، تعرفه بالایی به نسبت کشورهای عرب است، این انتظار وجود دارد که با توجه به روابط سیاسی خوب ایران و سوریه و همراهی کشورمان در طول هشت سال جنگ در این کشور، وزارت امور خارجه و مشخصا معاونت اقتصادی این وزارتخانه، تلاش کند تعرفه کالاهای صادراتی ایران به این کشور به حداقل ممکن و به صفر برسد.
لاهوتی گفت: نکته دوم نیز آن است که تجارت ایران با سوریه و سایر کشورها، نیازمند یک کانال مالی برای بازگشت ارز صادراتی است چراکه ما همین امروز برای بازگشت ارز صادراتی از کشورهای عراق و افغانستان نیز با مشکل مواجه و برای توسعه تجارت با سوریه نیز نیازمند تدابیری برای بازگشت ارز هستیم بنابراین پیشنهاد ما این است که یا کانال مالی مخصوص راهاندازی شود و یا با سیاستهایی از قبیل استفاده از پول ملی دو کشور و یا تهاتر، راهی برای حل این مشکل در نظر گرفته شود.
عمان نمیتواند جایگزین امارات شود
وی در پاسخ به سوالی درباره تغییر جایگاه امارات در سبد صادراتی ایران گفت: امارات متحده عربی در حال حاضر در رده چهارم مقاصد عمده صادراتی کالاهای ایران قرار دارد در حالی که پیش از آغاز تحریمها، این کشور در رتبه دوم قرار داشت.
رییس کنفدراسیون صادرات ایران ادامه داد: این کاهش صادرات از یک طرف به دلیل تنشهای سیاسی امارات با ایران است و از طرف دیگر به دلیل تحت تاثیر بودن بانکهای اماراتی از سیاستهای تحریمی آمریکاست ولی گرچه در هفتههای گذشته امارات بخشی از پولهای ایران را آزاد کرد و به نظر میرسد از تنشهایش با ایران تا اندازهای کاسته ولی بعید میدانم امارات بتواند به جایگاه قبلی خود بازگردد.
لاهوتی در واکنش به اینکه آیا عمان میتواند کشوری جایگزین امارات در روابط با ایران باشد نیز گفت: این موضوع چندان به انتخاب ما یا عمان بستگی ندارد بلکه امارات به این دلیل توانست به نوعی تبدیل به «هاب» منطقه شود که سرمایهگذاری خارجی هنگفتی در بخشهای مختلف آن از جمله زیرساختهای حملونقل و بانکی آن صورت گرفت بنابراین بعید به نظر میرسد حداقل در کوتاهمدت، عمان یا هر کشور دیگری بتواند جایگزین امارات شود.
تعلیق ۱۵۰ کارت بازرگانی
رییس کنفدراسیون صادرات ایران در ادامه درباره آمار صادرکنندگانی که ارز صادراتی خود را به کشور باز نگرداندهاند و نحوه برخورد با این تخلف گفت: بانک مرکزی مکاتباتی با اتاقهای بازرگانی دارد و در این مکاتبات، لیست افرادی که ارز صادراتی خود را بازنگرداندهاند اعلام میکند؛ اتاقهای بازرگانی نیز با دعوت از این صادرکنندگان، چرایی عدم بازگشت ارز صادراتی را پیگیری میکنند.
لاهوتی تاکید کرد: در صورتی که مسجل شود صادرکنندهای قصد بازگرداندن ارز صادراتیاش را به کشور ندارد، قطعا براساس قانون با این متخلفان برخورد خواهد شد و ما نیز خواستار برخورد جدی با چنین تخلفی هستیم چراکه عدم بازگشت ارز صادراتی به کشور، نخستین ضربه را به همه صادرکنندگان میزند.
وی با بیان اینکه در صورت عدم بازگشت ارز حاصل از صادرات، کارت بازرگانی صادرکننده متخلف تعلیق خواهد شد، درخصوص آمار این تخلف گفت: با توجه به آمار رییس کل بانک مرکزی، درصد بالایی از صادرکنندگان، ارز صادراتی خود را به کشور بازگرداندهاند و آمارهای موجود نشان میدهد کمتر از ۱۵۰ کارت بازرگانی تعلیق شده است که این عدد در مقابل کل صادرکنندگان، رقم ناچیزی است.
رییس کنفدراسیون صادرات ایران همچنین با اشاره به آمار ارز صادراتی عرضه شده به بازار نیما و میزان واردات انجام شده با ارز صادراتی گفت: براساس آمار بانک مرکزی، حدود ۳/۱۰ میلیارد دلار ارز صادراتی در سامانه نیما عرضه شده و از این میزان بیش از ۳/۸ میلیارد دلار برای واردات استفاده شده است.
دلایل غیرقابل توجیه تعویق مراسم روز صادرات
رییس کنفدراسیون صادرات ایران در خصوص چرایی تعلیق مراسم روز ملی صادرات نیز گفت: ما به غیر از موضوعاتی که در اطلاعیه وزارت صمت، برای تعلیق این مراسم ذکر شد، اطلاعات دیگری نداریم ولی معتقدیم که این دلایل از جمله همزمانی این مراسم با ماه صفر، دلایل قابل توجیهی نیست چراکه اولا در سنوات قبل هم این مراسم مصادف با ماههای عزا برگزار میشود و در ثانی قرار نبود در این مراسم، اتفاقاتی صورت بگیرد که شئونات این ماه را زیر سوال ببرد.
لاهوتی ادامه داد: در چنین شرایطی شاید بهتر باشد که اتاق بازرگانی ایران، به جای آنکه تنها برگزارکننده این مراسم باشد، مسوولیت صفر تا ۱۰۰ این مراسم به این اتاق سپرده شود و نحوه امتیازدهی به صادرکنندگان و انتخاب صادرکنندگان نمونه نیز در اختیار اتاق بازرگانی قرار گیرد.
آمار صادرات واقعی شد
رییس کنفدراسیون صادرات ایران در ادامه در واکنش به سوالی درباره کاهش تعرفههای صادراتی پس از اعمال تحریمهای آمریکا گفت: همیشه این ابهام وجود داشت که آیا حجم صادرات کشور همان چیزی است که در آمارها آمده و یا اینکه چه میزان ارز صادراتی به کشور بازمیگردد ولی بعد از بازگشت تحریمهای آمریکا، این اتفاق مثبت افتاد که تعرفههای صادراتی واقعی شد و آمار صادرات به یک آمار واقعی تبدیل شد. همچنین روشهای بانک مرکزی برای بازگشت ارز صادراتی، ابهام درباره میزان بازگشت ارز صادراتی را برطرف کرد.
وی در واکنش به اینکه آیا ارز صادراتی میتواند جایگزین ارز نفتی در کشور شود نیز گفت: اینکه بانک مرکزی صراحتا اعلام میکند که «صادرات»، پاسخگوی نیازهای ارزی کشور است یک تعارف نیست چراکه بانک مرکزی مسوول سیاستهای ارزی کشور است و به نظر ما، هیچ سالی مثل سال ۹۸ نبوده که به جز ارز کالاهای اساسی، حتی یک دلار هم ارز نفتی برای واردات کالاهای غیراساسی تخصیص داده نشود و این نشان میدهد که ارز صادراتی میتواند مایحتاج ارزی کشور را پاسخ دهد.
وی با بیان اینکه این مساله یک دستاورد برای همه کشور است، ابراز امیدواری کرد که با برطرف شدن مشکلات ناشی از تحریم، این دستاور حفظ شود و به رویههای سابق بازنگردیم.
قطع امید از اینستکس
لاهوتی در ادامه این نشست درباره میزان امیدواری به اینستکس برای صادرات به اروپا گفت: بعد از خروج آمریکا از برجام، اروپاییها متعهد شده بودند که ایران از منافع برجام برخوردار شود ولی نتوانستند به این تعهد خود عمل کنند. وی ادامه داد: در حال حاضر نیز با وجود اجرایی نشدن اینستکس و کانال مالی وعده داده شده اروپاییها، تجارت سنتی ایران با اتحادیه اروپا همچنان ادامه دارد ولی اروپاییها حتی در لیست ۱۰ مقصد صادراتی اصلی ایران نیز قرار ندارند.
رییس کنفدراسیون صادرات ایران گفت: به هر حال این انتظار وجود داشت که با راهاندازی اینستکس، این کانال مالی بتواند مراودات ایران با همه دنیا به غیر از آمریکا را تحت پوشش قرار دهد ولی اجرایی نشدن این کانال نشان میدهد که باید از اینستکس قطع امید کرد.
لاهوتی خاطرنشان کرد: به نظر میرسد در شرایط فعلی باید به تجارت با ۱۵ کشور همسایه و کشور سوریه توجه بیشتری داشته باشیم.
مشکل صادرات خدمات مهندسی
رییس کنفدراسیون صادرات ایران در پاسخ به سوالی درباره تحریمهای اخیر آمریکا علیه برخی شرکتهای فنی و مهندسی نیز گفت: به نظر میرسد آمریکاییهایی که قبلا سپاه پاسداران را تحریم کرده بودند، با تحریم شرکتهای زیرمجموعه آن، هدفی جز جو روانی ندارند و این تحریمها بر صادرات خدمات فنی و مهندسی، تاثیری نخواهد داشت.
وی اضافه کرد: مشکل اصلی شرکتهای فنی و مهندسی برای صادرات این خدمات به کشورهای دیگر، موضوع ضمانتنامههای بانکی برای شرکت در مناقصات و اخذ تعهدات آنهاست که متاسفانه سرمایه صندوق ضمانت صادرات ایران نیز کفاف این ضمانتنامهها را نمیدهد. لاهوتی گفت: البته امیدواریم با افزایش سرمایه صندوق ضمانت صادرات به دنبال تاکید قائممقام وزیر صنعت و تبدیل سرمایه ریالی این صندوق به سرمایه ارزی، فضا برای حضور شرکتهای فنی و مهندسی در بازارهای خارج کشور فراهم شود چراکه در حال حاضر پتانسیل چهار میلیارد دلاری صادرات خدمات فنی و مهندسی در کشور وجود دارد ولی قادر به صادرات این سرمایه نیستیم.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد