6 - 05 - 2023
معدنکاری با محیطزیست در تضاد نیست
حوزه معدن علاوه بر اینکه مزایای اقتصادی فراوانی برای کشور دارد، اما در مقابل برخی معادن، از جمله معادن سرب و روی آسیبهایی هم به محیطزیست وارد میکنند. برای همین نیاز است در کنار معدنکاری حتما موارد زیستمحیطی رعایت شود.
در همین خصوص مصطفی نادری پژوهشگر و فعال محیطزیست درخصوص آلودگیهای زیستمحیطی معادن سرب و روی گفت: یکی از اشکالات بسیار بزرگی که در حوزه معادن وجود دارد بهرهوری بسیار پایین در حوزه معادن کشور است که به طور کامل معادن مورد بهرهوری قرار نمیگیرد. درست مثل هندوانهای که گلش را برمیدارند و بقیهاش را دور میاندازند.
وی افزود: متاسفانه بسیاری از معادن ما به این شکل درآمدهاند که بخش مهم معادن را استخراج کرده و بقیهاش را همینطور رها میکنند، در حالی که باید از تمامی معادن به طور کامل استفاده کنند و مورد بهرهبرداری کامل قرار دهند.
مدرس دانشگاه تاکید کرد: در حال حاضر از ۱۳۷ میلیون هکتاری که تحت مدیریت سازمان منابع طبیعی کشور قرار دارد، برای ۱۰۱ میلیون هکتار درخواست معدن آمده است. البته سازمان منابع طبیعی قطع به یقین با این رقم موافقت نخواهد کرد و با رقمهای بسیار پایینی موافقت میکند. نادری تصریح کرد: اگر برای دوسوم منابع طبیعی کشور این میزان درخواست برای معادن داده میشود این نشان میدهد که خدا را شکر کشور از نظر مواد معدنی و نعمتهای خدادادی بسیار غنی است. به گفته وی کشورمان پتانسیلهای معدنی بسیاری خوبی دارد و تقریبا همه جای کشور معادن پخش هستند و مدام درخواستهای متعددی برای معدنکاری داده میشود، اما باید براساس ملاحظات و محدودیتهای منابع طبیعی و محیطزیست این نوع واگذاریها انجام شود. او عنوان کرد: چیزی که باید در تمامی معادن لحاظ شود و از اهمیت فراوانی هم برخوردار است، توجه به این نکته است که وقتی معدنی شروع به استخراج مواد معدنی میکند باید از تمامی پتانسیلهای آن معدن استفاده کنند. نادری تاکید کرد: در واقع باید ضوابطی برای این مساله تعیین شود که از جمله بحث زبالهها و باطلههای معدنی است که باید آنها را شناسایی کنند همچنین کاشت درخت اطراف معدن را در نظر بگیرند، به خصوص اینکه نهضت مردمی کاشت یک میلیارد درخت در چهار سال را مدنظر قرار دهند. بنابراین بخش اعظمی از درختکاری را باید صاحبان معادن و صنعتکاران انجام دهند و حتما در این طرح شرکت کنند.
وی افزود: در قبال برداشتی که از معادن انجام میدهند باید بحث درختکاری را جزو اولویتهای کاری خودشان قرار دهند تا آسیب کمتری به محیطزیست وارد شود. نادری تاکید کرد: برای اینکه آسیب کمتری به محیطزیست وارد شود شناسایی منطقه خیلی مهم است، زیرا منطقهای که میخواهند برداشت انجام دهند باید ارزش اکولوژی بالایی نداشته باشد. فقط در مناطق حفاظت شده میتوان برداشتهایی انجام داد. مدرس دانشگاه ادامه داد: از مناطق چهارگانه محیطزیست، مناطق جنگلی و مراتع همچنین از ذخیرهگاههای زیستی باید فاصله داشته باشند یعنی معادن بیشتر در جاهایی باشد که ارزش زیستمحیطی و اکولوژی خیلی بالایی نداشته باشد و مهمتر از همه اینکه با این مناطق فاصله کافی را رعایت کنند. وی گفت: مثلا اگر بخواهند وسط یک جنگل معدن بزنند، ولی وقتی ارزشهای اقتصادی، زیستی و اجتماعی و روانشناسی آنجا را مدنظر قرار میدهند میبینند آن معدن صرفه اقتصادی لازم ندارد. بنابراین بهتر است در چنین مناطقی اجازه معدنکاری داده نشود چون هم گونههای مختلف گیاهی و جانوری در آنجا زندگی میکنند که با اکتشافات معدنی تمامی اینها به خطر میافتند. هم اینکه از نظر ارزشگذاری آن معدن اصلا صرفه اقتصادی ندارد و به محیطزیست آسیب فراوانی وارد میکند. کارشناس محیطزیست بیان کرد: اما گاهی اوقات صرفا به بحث اقتصادی توجه میشود و سایر موارد اجتماعی، محیطزیستی و موارد دیگر را نادیده میگیرند، برای همین اتفاقات بدی برای محیطزیست به وقوع میپیوندد.
وی افزود: گاهی معادنی را برداشت میکنند که صرفا فقط جنبه اقتصادی دارد و متاسفانه ملاحظاتی هم که باید در این رابطه داشته باشند مانند ساماندهی زبالهها و باطلههای معدنی را در نظر نمیگیرند، در حالی که این موارد خیلی اهمیت دارد یا اینکه بخشی از محیطزیست را احیا کنند، ولی متاسفانه این کارها را انجام نمیدهند. نادری بیان کرد: امیدوارم با آگاهیرسانیهای عمومی و نظر مساعدتر و بهتر مجلس (که در بحث اصلاح قانون معادن ورود داشته) دستگاهها حسن نظارت و اجرای صحیحی داشته باشند، زیرا مجوز بسیاری از معادن را به افراد میدهند، ولی متاسفانه بعضا نظارتهای خوبی هم انجام نمیگیرد.
وی تصریح کرد: گاهی هم یکسری موارد رانت وجود دارد که در اختیار برخی از افراد قرار میگیرد. اگر این موارد حل شود قطعا شاهد شرایط بهتری خواهیم بود، به خصوص اینکه از نعمتهای خدادادی برخوردار هستیم و کشور پتانسیلهای فراوانی دارد که میتواند باعث پیشرفتش شود. فعال حوزه محیطزیست خاطرنشان کرد: همین نهضت ساخت مسکن مصالحش از معادن تامین میشود و نمیتوانیم معادن را نادیده بگیریم و به آنها دست نزنیم بلکه باید با حداکثر برداشت از معادن، از آنها استفاده کنیم، یعنی بهرهوری را بالا ببریم و تا جایی که ممکن است سراغ معادن جدید نرویم. مگر اینکه با کمبود ماده معدنی خاصی مواجه شویم. در این صورت فقط باید سمت معادن جدید برویم، چراکه هر چقدر هم که ملاحظات را بالا ببریم باز هم به محیطزیست آسیب وارد میشود.
کاهش آلایندگی نیازمند روشهای معدنکاری جدید است
محمدامین جعفری کارشناس ارشد زمینشناسی درباره اینکه برای آلودگیهای معادن سرب، روی و مس چه کارهایی انجام شده است، گفت: براساس پژوهشهایی که انجام شده و مطالعاتی که وجود داشته است اینها فقط میگویند که عناصر چنین آلودگیهایی را ایجاد میکنند ولی در عمل کاری برای برطرف کردن آلودگیهای زیستمحیطی انجام نمیدهند .
وی ابراز کرد: متاسفانه مدتی قبل یکی از دانشجویان مقطع دکتری که بازدید صحرایی برای تز دکترایش داشت، ۲۰ روز در یک معدن سرب و روی ماند ولی وقتی برگشت به طور ناگهانی به کما رفت و بعد از چند روز هم فوت کرد. پزشکان در این رابطه گفتند که مرگ او به خاطر مسمومیت بوده که در معدن سرب و روی اتفاق افتاده است. به گفته وی، فقط بیان میکنند که معادن مس، سرب و روی چنین آلودگیهایی دارند، ولی هیچ راهکاری برای این مشکل ارائه نکردهاند تا چنین معظلاتی برای نیروهای متخصص یا محیطزیست ایجاد نشود.
برای برطرف کردن میزان آلایندگی مواد معدنی مانند سرب و روی باید از روشهای معدنکاری جدید یا استحصال نوین استفاده کرد
جعفری در خصوص راهکارهای موجود تاکید کرد: برای برطرف کردن میزان آلایندگی مواد معدنی مانند سرب و روی باید از روشهای معدنکاری جدید یا استحصال نوین استفاده کرد. همچنین دستگاههای قدیمی معدنکاری باید از رده خارج شوند و حتما از دستگاههای جدیدی استفاده شود. باید روشهای معدنکاری کمی تغییر پیدا کند و تنوعی در این حیطه ایجاد شود تا ضرر و زیانهای صنایع معدنی به محیطزیست و افراد کاهش پیدا کند.
وی تصریح کرد: بنابراین از مهمترین عواملی که روی آن تاکید فراوانی وجود دارد این است که روشهای نوین معدنکاری در دستور کار قرار بگیرد و دستگاههای قدیمی به طور کلی از رده خارج شوند.
معدنکاری با محیطزیست در تضاد نیست
سبحان میرزایی کارشناس معدن در خصوص آلودگیهای معدنی سرب و روی گفت: معدنکاری با محیطزیست در تضاد نیست ولی یکسری موارد هست که باید رعایت شود. از جمله اینکه وقتی ذخیره معدنی به پایان میرسد و به اصطلاح عمر معدن تمام میشود باید آن معدن بسته شود و محیط اطراف معدن به شکل اولیه آن بازگردد ولی متاسفانه این کار انجام نمیشود. مثلا اگر مراتع و چمنزاری بوده باید بعد از بسته شدن معدن به شکل اولیه خودش بازگردد.
وی ادامه داد: در تمام دنیا عملیات معدنکاری انجام و سرب و روی هم استخراج میشود ولی تضادی با محیطزیست ندارد. به شرطی که کار به صورت اصولی انجام گیرد و از مهمترین کارها بستن معدن بعد از اتمام دوره بهرهبرداری است.
میرزایی عنوان کرد: متاسفانه تاکنون چنین اتفاقی نیفتاده و معادن بعد از اتمام کار بسته نشدهاند. البته این موارد به خاطر عملکرد و نظارت ضعیف ارگانهای مربوطه است که قوانین به خوبی و درستی رعایت نشده است.
وی تاکید کرد: باید این را بدانیم که معدن تضادی با محیطزیست ندارد چون همانطور که در معدن، کار انجام میشود باید گونههای جانوری هم زندگی خودشان را ادامه دهند، زیرا معدنکاری باید باعث توسعه منطقه شود. البته همه این موارد به بهرهبرداری که آنجا کار میکند و نظارت سازمانهای بالادستی برمیگردد یعنی سازمان محیطزیست، وزارت صمت و منابع طبیعی باید روی پروسه معدنکاری نظارت کافی داشته باشند. او تصریح کرد: مهمترین مبحثی که در حال حاضر در بخش معدنی کشور وجود دارد این است که نظارت کافی در این بخش وجود ندارد و این مساله باعث میشود چنین آسیبهایی به وجود آید و چنین خسارتهایی به محیطزیست وارد شود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد