25 - 12 - 2019
معاملات صوری
علی حیدری* – تمدید مجوز معامله سهام شرکتهایی که هیچ وجود فیزیکی ندارند جای تعجب ندارد چراکه صنایع مختلف در قالب عرضه سهام شرکتهایشان، این اقدام را در بازار سرمایه انجام میدهند که از این طریق سود را در ازای هیچ تولید و عرضهای به دست آورند. سالهاست که پدیده معاملات صوری در بورس ظهور کرده است و به دنبال آن سهامداران نیز همچنان در خرید و فروش این سهمها کوتاه نمیآیند. اپیدمی شدن اینگونه معاملات و اثر آن بر کل بازار سرمایه زنگ خطر جدی است. معاملات صوری ممکن است در یک گروه خاص فعال در بازار رایج شود همانند گروههای پتروشیمی که تاکنون طی چند سال انجام میدهند. مادامی که تورم وجود دارد این رویه نیز در بازار حاکم خواهد بود. در واقع مسیر اقتصاد کلان و راهکار و فرمولهایی که مدیران میتوانند ابداع کنند به همراه میزان تورم موجود، ارزش صوری به شرکتها داده است. زمانی که هر روز از ارزش ریالی سهامدار به دلیل افت ارزش پول ملی کاسته میشود این فعالان بورسی درصدد کسب درآمد و جایگزینی مناسب برای سرمایه خود هستند از اینرو برخی با علم به این موضوع که این شرکتها وجود ندارند اقدام به خرید و فروش سهمهای صوری میکنند. از آنجا که سود کاغذی مقطعی است و در سالهای بعد تکرار نمیشود، بنابراین طبیعی است که قیمت سهام در سالهای بعد کاهش زیادی پیدا میکند چون افزایش قیمتی که داشته نه به شکل واقعی بلکه به صورت صوری و حبابی بوده است. سهامدارانی که سهام این قبیل شرکتها را بعد از شناسایی سود کاغذی خریداری میکنند، به دلیل آشنا نبودن به روند این قبیل معاملهها، متحمل زیان میشوند. اما برای ایجاد بازار پررونقتری برای این گونه سهمها با یک شائیه و یا تغییر مدیرعامل شرکتهای صوری باز هم سیکل دریافت سود از طریق فروش سهمها ادامه خواهد داشت. با توجه به اثرگذاری گروهها در بورس روی یکدیگر، این احتمال وجود دارد که حبابی شدن قیمتها در یک گروه، گروههای دیگر را نیز تحتتاثیر خود قرار دهد. وقوع چنین حالتی در کل باعث تسری به کل بازار و حبابی شدن آن میشود. شاید بتوان گفت یکی از مهمترین پیامدهای منفی معاملات صوری، کاهش اتحاد سرمایهگذاران به بازار است، چرا که در نتیجه وجود قیمتهای حبابی، سرمایهگذاران بورس با زیانهای عدیدهای روبهرو شدند و در نهایت تصمیم به خارج کردن سرمایههای خود از بازار میگیرند. علاوه بر بیاعتمادی سهامداران به مجموعه بازار، بیاعتمادی نسبت به گروهی که این قبیل معاملات هم در آن رواج دارد نیز تشدید میشود. حباب همزمان با یک جو هیجان و کاذب ایجاد میشود، گرچه در سالهای اخیر تلاشهای عمدهای برای تقویت تحلیلگری و اشاعه فرهنگ آن در بازار انجام شده است. باید توجه داشت بازار سرمایه با تبعیت از شرایط حاکم بر سیاستهای پولی و مالی کشور نسبت به سیاست انقباضی دولت در بازار مالی همراه با مهار تورم و از طرف دیگر اعتماد سهامداران به این بازار واکنش نشان داده و به درستی وضعیت رکود در کسب و کار را روی تابلوهای معاملاتی خود به نمایش گذاشته است.
* کارشناس بازار سرمایه
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد