8 - 04 - 2024
مصائب نوسانات نرخ ارز
سیدمرتضی حاجیآقامیری*- افزایش نرخ ارز در چند ماه اخیر موجب کاهش ارزش پول ملی شده است، اما این شرایط فرصتها و تهدیدهایی را نیز به دنبال دارد؛ کاهش ارزش پول ملی زمانی که هیچ برنامهای برای استفاده از فرصتیهایی که افزایش نرخ ارز میتواند برای صادرات ایجاد کند، وجود نداشته باشد، فقط به معنای آب رفتن دارایی مردم و کوچک شدن سفرههای آنهاست. در شرایطی که بانک مرکزی از قبول نداشتن نرخ ارز در بازار آزاد دم میزند و الفاظی چون «نرخ تلگرامی» را به کار میبرد، نتیجه آن چیزی جز خارج شدن بازار از کنترل نیست و طبیعتا در این شرایط نرخ ارز هم به دلایل اقتصادی و هم به دلایل غیراقتصادی افزایش پیدا میکند.
نکته مهم اینکه تا زمانی که روابط بینالمللی خود را گسترش ندهیم و مشکلات موجود را از سر راه تجارت بر نداریم و ارز را نه از طریق نفت، بلکه از طریق تجارت بخش خصوصی و توسعه صادرات غیرنفتی نتوانیم افزایش دهیم، با چنین وضعیتی روبهرو میشویم.
تمام سیاستهایی که در طول این سالها به خصوص از سال۹۷ به بعد، در دولت قبلی و این دولت وضع شد- به خصوص رفع تعهد ارزی- در خدمت افزایش نرخ ارز و بدتر شدن اوضاع بود، به خصوص در دوران فرزین که شرایط به مراتب بدتر هم شده است؛ به این دلیل که مدام به نرخها اضافه میشود و چندنرخی را بدتر میکنیم، در حالی که زندگی مردم با نرخ بازار آزاد گره خورده است، محاسبات قیمت تمامشده کالا نیز با نرخ بازار آزاد است، حتی محاسبه قیمت سکه طلا با نرخ بازار آزاد است، این در حالی است که بانک مرکزی اعلام میکند که این نرخ بازار آزاد را قبول ندارد.
طبیعتا تا زمانی که بانک مرکزی به عنوان دستگاه سیاستگذار ارزی اصل موضوع را انکار میکند، نمیتوان انتظار عملکرد درستی از سوی این نهاد در قبال کنترل نرخ ارز در بازار آزاد داشت، چراکه اساس موضوع را نمیپذیرد و نتیجه نپذیرفتن واقعیت چنین شرایط دشواری را برای مردم و معیشت آنها رقم میزند.
در شرایط سکوت دولتمردان هم قابل تامل است، اما باید به این نکته توجه کرد که آنها نمیتوانند اظهارنظری داشته باشند، چراکه اگر عکسالعملهای خود را در قبال شیب صعودی نرخ ارز در دولت قبل –که به این شدت هم نبود- به یاد بیاورند، در شرایط کنونی به نفعشان است که صحبت نکنند، اما متاسفانه با روند موجود چشماندازی برای پذیرش واقعیت یا اصلاح سیاستگذاریها و بهبود شرایط یا کاهش نرخ ارز دیده نمیشود.
در عین حال زمانی که دولت توانایی کنترل اوضاع را ندارد، ریسکهای سیاسی نیز اثر دوچندانی بر وضعیت نابسامان اقتصادی خواهد داشت، از طرفی بهبود شرایط نیز در گرو پذیرش واقعیتهاست، در حالی که هیچکدام از دستگاههای دولت ابراهیم رییسی نهتنها واقعیتها را نمیپذیرند، بلکه از در انکار وارد میشوند. حتی در برابر سیاستهای تسهیلگرانه تجاری هم از خود مقاومت نشان میدهند. متاسفانه نتیجه سرکوب تجارت خارجی چیزی جز واقعیت موجود که با آن مواجهایم، نیست. از طرفی هرچه این شرایط پیشروی کند و در سوی دیگر هم احتمال حضور دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا بیشتر شود، این جهش نرخ ارز بیشتر خواهد بود.
* عضو اتاق بازرگانی ایران
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد