29 - 04 - 2024
مرکز ملی هوشمصنوعی ایران فرصتی برای جهش یا چالشی نو
سعید امینیان*- هوشمصنوعی (AI) در حال دگرگونی جهان ماست و کشوری که در این عرصه پیشتاز نباشد، در رقابت جهانی عقب خواهد ماند. ایران نیز به عنوان کشوری با پتانسیل بالا در علم و فناوری، مصمم است جایگاه خود را در این میدان نوظهور پیدا کند.
در همین راستا، در سال ۱۴۰۲، «مرکز ملی هوشمصنوعی» ذیل شورای ملی راهبری هوشمصنوعی کشور با هدف ساماندهی و هدایت فعالیتهای مربوط به هوشمصنوعی در کشور تاسیس شد. مرکز ملی هوشمصنوعی به عنوان متولی اصلی تدوین و اجرای «نقشه راه ملی هوشمصنوعی» وظایف خطیری برعهده دارد. این نقشه راه، چشمانداز و اهداف کلان توسعه هوشمصنوعی در کشور را ترسیم میکند و شامل برنامهها و اقدامات عملی برای دستیابی به این اهداف میشود. از مهمترین محورهای این مرکز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
تعیین چشمانداز و اهداف کلان هوشمصنوعی در کشور: ترسیم مسیری روشن برای آینده هوشمصنوعی در ایران، ضرورتی انکارناپذیر است. مرکز ملی هوشمصنوعی با انجام مطالعات و بررسیهای دقیق، باید چشماندازی واقعبینانه و در عین حال بلندپروازانه برای این حوزه ترسیم کند.
تدوین برنامهها و اقدامات عملی: برای نیل به اهداف تعیین شده، تدوین برنامهها و اقدامات عملی و زمانبندی شده ضروری است. این برنامهها باید با در نظر گرفتن شرایط و امکانات کشور، قابل اجرا و دارای قابلیت پایش و ارزیابی باشند.
حمایت از تحقیقات و نوآوری: موتور محرک پیشرفت در هر حوزهای، تحقیق و نوآوری است. مرکز ملی هوشمصنوعی باید از طریق اعطای گرنت، ایجاد زیرساختهای تحقیقاتی، تسهیل همکاری بین دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی و حمایت از پژوهشگران، بستری مناسب برای شکوفایی خلاقیت و نوآوری در این زمینه فراهم کند.
توسعه کاربردهای هوشمصنوعی در بخشهای مختلف: هوش مصنوعی کاربردهای فراوانی در حوزههای مختلف از جمله پزشکی، کشاورزی، صنعت، حملونقل و… دارد. مرکز ملی هوشمصنوعی باید با شناسایی نیازهای مختلف بخشهای گوناگون کشور، به دنبال توسعه و بومیسازی راهحلهای هوشمصنوعی برای رفع این نیازها باشد.
تربیت نیروی انسانی متخصص: کمبود نیروی انسانی متخصص در حوزه هوشمصنوعی، یکی از چالشهای اصلی پیشروی کشور است. مرکز ملی هوشمصنوعی با برگزاری دورههای آموزشی، کارگاههای تخصصی و برنامههای تبادل دانش، باید به دنبال تربیت نیروی انسانی متخصص در این حوزه باشد.
ترویج فرهنگ عمومی هوشمصنوعی: افزایش آگاهی عمومی از هوشمصنوعی و مزایا و معایب آن از جمله وظایف مهم مرکز ملی هوشمصنوعی است. این مرکز میتواند از طریق برگزاری رویدادها، برنامههای آموزشی، انتشار محتوا و… به ارتقای سطح دانش عمومی در این زمینه کمک کند.
تجربه جهانی، چراغ راه آینده
نگاهی به تجربه کشورهای پیشرو در این عرصه نشان میدهد که دستیابی به موفقیت در هوشمصنوعی، نیازمند همدلی و همافزایی بخشهای دولتی، خصوصی و دانشگاهی است.
مدل کره جنوبی: در این کشور، دولت نقشی حمایتی و تسهیلگری ایفا میکند و بخشخصوصی پیشران نوآوری و توسعه هوشمصنوعی است.
مدل ایالات متحده: در این سرزمین، تحقیقات هوشمصنوعی عمدتا در دانشگاهها انجام میشود و شرکتهای بزرگ فناوری، پیشرو در توسعه کاربردهای تجاری آن هستند.
مدل چین: در این کشور، دولت نقشی بسیار فعال در این زمینه دارد و سرمایهگذاریهای کلانی در هوشمصنوعی صورت میگیرد.
نقشآفرینی بخشخصوصی در ایران
در ایران تاکنون بخشخصوصی حضور پررنگی در فعالیتهای مرکز ملی هوشمصنوعی نداشته است. با این حال، برای بهرهمندی از ظرفیتهای این بخش، راهکارهایی وجود دارد:
شورای راهبردی: تشکیل شورای راهبردی متشکل از نمایندگان بخشخصوصی میتواند حلقه وصلی بین این بخش و متولیان امر در مرکز ملی هوشمصنوعی باشد.
حمایت از سرمایهگذاری: ارائه مشوقهای مالی و غیرمالی به بخشخصوصی میتواند به جذب سرمایهگذاری در این حوزه کمک کند.
همکاری دولت و بخشخصوصی: ایجاد زمینههای همکاری بین دانشگاهها، مراکز تحقیقاتی و شرکتهای بخشخصوصی، به تسریع روند انتقال دانش و فناوری در این حوزه یاری خواهد رساند.در نهایت مرکز ملی هوشمصنوعی ایران، فرصتی طلایی برای جهش کشور در این عرصه نوظهور است. با این حال، موفقیت این مرکز در گرو همکاری و مشارکت فعال بخشهای مختلف دولتی، خصوصی و دانشگاهی است. ضروری است که از ظرفیتهای بخشخصوصی به نحو احسن استفاده شود و زمینههای همکاری بین این بخشها فراهم گردد. با اتخاذ رویکردی جامع و مشارکت همه ذینفعان، میتوان ایران را به یکی از قطبهای مهم هوشمصنوعی در منطقه و جهان تبدیل کرد و شاهد ثمرات این فناوری شگفتانگیز در تمامی ارکان کشور بود.
* کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد