17 - 04 - 2021
مذاکرات وین فرصت یا تهدید؟
معصومه معظمی- رایزنیهای تیم مذاکرهکننده ایرانی و اعضای ۱+۴ همچنان در وین در جریان است و صبح روز گذشته روسای سه هیات اروپایی در جلسهای مشترک با سید عباس عراقچی رییس هیات مذاکرهکننده کشورمان دیدار و گفتوگو کردند. عصر روز گذشته هم علاوه بر نشست روز پنجشنبه، نشست دیگری میان عراقچی و انریکه مورا معاون دبیر کل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا برگزار شد. علاوه بر آن نشستهای جداگانهای هم میان عراقچی و روسای هیاتهای روسی و چینی صورت گرفت. ناگفته نماند که همزمان با دیدارهای دو و چندجانبه در سطح روسای هیاتها، نشستهای فنی در سطح کارشناسی در دو حوزه تحریمها و مسائل هستهای نیز ادامه داشت. البته به طور یقین شروع غنیسازی ۶۰ درصدی اورانیوم در ایران که جمعه شب خبر آن با اشتیاق وصفنشدنی از سوی محمدباقر قالیباف در توئیتی اعلام شد، میتواند در نتیجه و روند مذاکرات وین تاثیر داشته باشد. هر چند که این امیدواری هم وجود دارد که اقدام فوق بتواند آمریکا را به برجام بازگرداند و باعث لغو تحریمهای هستهای علیه کشورمان شود.
مقام رهبری اخیرا به مسوولان و تیم مذاکرهکننده کشورمان گوشزد کردند که مراقب باشند روند مذاکرات وین «فرسایشی» نشود. رهبر معظم انقلاب در خصوص مسائل مربوط به برجام و تحریمها و مذاکرات گفتند: «سیاست کشور را در خصوص برجام و تحریمها در سخنان عمومی اعلام و در جلسات با مسوولان یا به صورت مکتوب نیز به آنها بیان کردهایم، بنابراین سیاست کشور معلوم است که باید چه کاری انجام بدهند. تشخیص مسوولان این است که بروند مذاکره کنند تا همین سیاست را اعمال کنند که در این زمینه بحثی نداریم اما باید مراقبت شود که مذاکره فراسایشی نشود چراکه برای کشور ضرر دارد.»
بنابراین یک بار دیگر رهبری خط و مشی سیاست خارجی و مسیر تیم مذاکرهکننده در وین را تعیین کردند تا بدانند به چه میزان امکان مانور در مذاکرات را دارند. البته هفته گذشته مسوولان مربوطه خبر غنیسازی ۶۰درصدی ایران را به آژانس بینالمللی اتمی اعلام کرده بودند و حسن روحانی، رییسجمهوری هم در یکی از برنامههای بهرهبرداری از طرحهای اقتصادی در واکنش به ابراز نگرانی آمریکا و اروپاییها از خبر افزایش غنیسازی ۶۰ درصدی اورانیوم در ایران گفت: «قبل از این هم میتوانستیم غنیسازی ۶۰ درصد داشته باشیم و اظهار نگرانی آمریکا و اروپا درباره غنیسازی ۶۰ درصدی درست نیست. برخی نیز تعبیر میکنند که ۶۰ درصد یعنی با یک حرکت به ۹۰ درصد رسیدن، آنچه در سر شما است و فکر میکنید راه را برای تولید بمب اتم هموار میکنیم، اشتباه است.»
صالحی: در هر ساعت ۹ گرم اورانیوم
۶۰ درصد تولید میکنیم
پس از عملیات تروریستی هستهای اسراییل در برق سایت نطنز، جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفت که غنیسازی اورانیوم را به ۶۰ درصد برساند. علیاکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی کشورمان در گفتوگو با ایسنا اعلام کرد: «چهارشنبه دستور راهاندازی غنیسازی ۶۰ درصد را دادیم و پنجشنبه محصول ۶۰ درصد را گرفتیم و الان حدود ۹ گرم در ساعت تولید میکنیم.»
البته عراقچی رییس تیم مذاکرهکننده ایران در وین با وجود اظهار خرسندی پیش از این از روند مذاکرات که آن را مثبت و سازنده خوانده بود، بعد از سخنان رهبری و خرابکاری اسراییل در سایت نطنز در توضیح نشست روز پنجشنبه کمیسیون برجام، این نشست را «بسیار چالشی» خواند و افزود: «ما مواضع کشورمان را خیلی جدی بیان کردیم، حادثه نطنز چیزی نیست که به آسانی بشود از کنار آن گذشت. انتظار ما این است که کشورهای مقابل این حادثه را محکوم کنند و این یک انتظار جدی و به حق است. غیر از روسیه و چین کشورهای اروپایی نهتنها این کار را انجام ندادند حتی در حوزه تحریم هم افرادی را به فهرست خود اضافه کردند و همین باعث شد که حسننیت اروپاییها از طرف ما به شدت زیر سوال رفت.»
عراقچی همچنین به ضرورت «شتاب معقول» در مذاکرات اشاره کرد و افزود: «آنها باید جدیت خود را در مذاکرات نشان دهند. این طور نیست که با این حرکات بتوانیم به جمعبندی خوبی برسیم مگر اینکه کشورهای اروپایی جدیت خود را در عمل نشان دهند ضمن اینکه ما فرصتی برای مذاکرات فرسایشی نداریم و مایل به مذاکرات فرسایشی هم نیستیم و باید در عمل ببینیم که برای رسیدن به توافق یک شتاب مقبول و معقول وجود دارد در غیر این صورت دلیلی برای ادامه مذاکرات نمیبینیم.»
فارین پالسی: آمریکا درصدد ارائه طرحی برای کاهش تحریمهای ایران است
در حالی که طرف ایرانی از گروه ۴+۱ خواستار سرعت بخشیدن بر مذاکرات وین برای بازگشت آمریکا به برجام و برداشته شدن تحریمهاست، مجله «فارین پالیسی» خبر داده است که همزمان با آغاز دور دوم مذاکرات در وین، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در صدد تدوین نقشه راهی پیشنهادی برای احیای برجام است.
بر اساس این گزارش، منابع نزدیک به مذاکرهکنندگان آمریکایی و اروپایی به فارین پالیسی گفتهاند، انتظار میرود رابرت مالی در چارچوب بستهای پیشنهادی، طرحی به ایران ارائه دهد که بر اساس آن این کشور در ازای لغو بخشی از تحریمها به تعهدات برجامی خود بازگردد. هر چند که این مجله تاکید دارد: «تسهیل تحریمها در اندازهای نخواهد بود که سیاستمداران افراطی در داخل آمریکا از جمله شماری از همحزبیهای رییسجمهوری این کشور، وی را هدف حمله قرار دهند.»
بنابراین اگر این گزارش درست باشد نمیتوان چندان به نتیجه مذاکرات وین خوشبین بود. حسن بهشتیپور کارشناس و تحلیلگر حوزه بینالملل هم در گفتوگو با «جهانصنعت» چنین موضوعی را تایید کرده است.
شفافسازی از روند غنیسازی
۶۰ درصدی اورانیوم
بهشتیپور در توضیح نحوه غنیسازی ۶۰ درصدی ایران که با سوءتفاهمی بیان میشود، به «جهانصنعت» گفت: «غنیسازی روند خاص خود را دارد. مثلا اورانیوم ۲۳۵ را از ۲۳۸ جدا میکنند و به گاز هگزافلوراید اورانیوم تبدیل میشود که به سانتریفیوژ تزریق میکنند. ۹۸ و ۲ دهم درصد اورانیوم ۲۳۸ است که برای تولید انرژی نمیتوانیم استفاده کنیم و باید از اورانیوم ۲۳۵ استفاده کنیم. یک و هشت دهم درصد مثلا از اورانیوم ۲۳۵ است و ۹۸ و مقداری درصد از اورانیوم ۲۳۸ که نمیتوان ازآن استفاده کرد. حالا هرچقدر میزان ۲۳۵ را بالا ببریم اصطلاحا گفته میشود غنیسازی کردهایم. پس در این فرآیند وقتی گاز هگزافلوراید اورانیوم را به سانتریفیوژ تزریق میکنند، مثلا ۶۰ هزار بار در ثانیه میچرخد تا ۲۳۵ از ۲۳۸ جدا شود و این فرآیند که تکرار شود، مثلا سه درصد غنیسازی میشود و اگر تکرار کنند شش درصد غنیسازی میشود و هرچقدر این روند ادامه داشته باشد میزان غنیسازی بالاتر میرود.»این تحلیلگر مسائل بینالملل افزود: «سوءتفاهمی در کشور ما در این باره ایجاد میکنند و به نحوی آن را بیان میکنند که گویی اتفاق بسیار عجیبی در غنیسازی ۶۰ درصدی انجام شده است. در حالی که فرآیند تکرار است و اصل غنیسازی یک تکنیک است که ایران به عنوان یک دستاورد آن را بومیسازی کرده است. اما غنیسازی ۶۰ درصد یا حتی به گفته آقای روحانی غنیسازی ۹۰ درصدی اهمیت زیادی ندارد و تنها درصد چرخشها را بالا بردهایم.»
قالیباف: دستیابی ایران به محصول اورانیوم با غنای ۶۰ درصد
بهشتیپور به توئیت قالیباف، رییس مجلس در این باره اشاره کرد که با خوشحالی و تبریک به مردم ایران گفته بود: «با افتخار اعلام میکنم در ساعت ۰۰:۴۰ نیمهشب گذشته و در شب زیارتی سیدالشهدا(ع)، دانشمندان جوان و خداباور ایرانی توانستند به محصول اورانیوم با غنای ۶۰درصد دست یابند!»این کارشناس حوزه بینالملل ضمن ابراز تعجب از این نوع خوشحالی قالیباف، بیان کرد: «از این رفتار در شگفتم؛ چراکه هر کشوری این فناوری را داشته باشد، میتواند تا هر درصدی که مایل باشد غنیسازی کند، به شرطی که به میزان لازم اورانیوم داشته باشد. چراکه هر چقدر اورانیوم را غنیتر کنید باید اورانیوم بیشتری داشته باشید تا درصدها را طبق آنچه توضیح دادم بالا ببرید.»
بهشتیپور اهمیت غنیسازی با درصد بالا را در شرایط مذاکرات وین از این جهت دانست که غربیها را مجبور به تجدیدنظر برای بازگشت به برجام کند تا بدانند با توطعه و انجام عملیات تروریستی هستهای در نطنز، نمیتوانند پرونده غنیسازی ایران را متوقف کنند.او همچنین دلیل غنیسازی ۶۰ درصدی اورانیوم را داشتن دست بالا در مذاکرات وین و بالابردن قدرت چانهزنی دانست تا بتوانیم غربیها را مجبور به پذیرش خواست خود کنیم. ضمن اینکه ایران میخواهد به غربیها بفهماند اگر با خرابکاری در نطنز بخشی از سانتریفیوژهای روشن ما را از رده خارج کردید، امکان جایگزینی نوع جدید و افزایش درصد غنیسازی تا ۶۰ درصد، حتی ۹۰ درصد را داریم.این تحلیلگر مسائل بینالملل در پیشبینی نتیجه مذاکرات، با توجه به خوشبینی پیشین عراقچی از روند مذاکرات وین گفت: «با توجه به عملیات تروریستی هستهای اسراییل، عربستان یک تیم دیپلماتیک را به وین اعزام کرده که غربیها را راضی کند به ایران امتیاز ندهند. در کنار کارشکنیهای امارات، عربستان و اسراییل، مخالفتهای جمهوریخواهان در کنگره آمریکا هم وجود دارد. این موانع این نگرانی را ایجاد میکند که آیا مذاکرات میتواند به نتیجه برسد یا خیر. پاسخ آن هم تحت تاثیر اراده رهبری ایران و رییسجمهوری آمریکاست که به چه نحوی عمل کنند.»این تحلیلگر مسائل بینالملل تاکید کرد: «مردم ایران تحت فشار تحریمهای حداکثری هستند و این توقع و انتظار را دارند که تحریمها برداشته شود. اما گروهی هم در ایران هستند که این موضوع را جناحی و سیاسی کرده و درتلاشند به هر شکل ممکن مانع از به نتیجه رسیدن مذاکرات تا قبل از انتخابات ریاستجمهوری شوند.»بنابراین جلسات آینده کمیسیون مشترک برجام تعیینکننده است و به زودی خواهیم دید آیا به گفته عراقچی روند مذاکرات مثبت و سازنده است یا به گفته رهبری، غربیها درصدد فرسایشی کردن مذاکرات هستند که در این صورت باید به تلاش کاسبان داخلی تحریم برای خروج ایران از مذاکرات وین یا به تعویق انداختن مذاکرات تا بعد از انتخابات ۱۴۰۰ نیز اشاره کرد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد