لیر ترکیه در انتظار معجزه
جهان صنعت – ارزش لیر ترکیه با وجود افزایش صادرات ماهانه و افزایش درآمد خزانه دولت این کشور، همچنان روند نزولی خود را ادامه می‌دهد، علت‌های این سقوط ادامه‌دار چیست و چه آیندهای در انتظار لیر است؟
لیر روز جمعه بار دیگر شاهد سقوط ارزش خود در برابر دلار بود و هر ۱۹/۱۷لیر ترکیه با یک دلار آمریکا در این روز برابری کرد و دلار هم‌اکنون به مسیر سقوط خود به سمت قیمت‌های ماه دسامبر۲۰۲۱ که این کشور، شاهد کاهش غیرمتعارف نرخ بهره بود، ادامه می‌دهد.
لیر ترکیه امسال ۲۳درصد از ارزش خود را در برابر دلار آمریکا از دست داده و این عدد در سال گذشته به ۴۴درصد رسیده بود. سقوط ارزش لیر در حالی است که نورالدین نباتی، وزیر دارایی ترکیه اعلام کرده که خزانه این کشور در ماه می، ۲/۱۴۹میلیارد لیر افزایش درآمد داشته و ترکیه در ماه آوریل، ۴/۲۳میلیارد دلار صادرات داشته که این عدد در مقایسه با ماه آوریل ۲۰۲۱ شاهد ۶/۲۴درصد رشد بوده است.
دلایل سقوط ارزش لیر و پیش‌بینی از آینده آن
دکتراحمد مصبح، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با الجزیره با بیان اینکه لیر ترکیه، بخش بزرگی از ارزش خود را تنها در کمتر از یک ماه از دست داد و ثبات نسبی‌ای که در ماه‌های گذشته ایجاد شده بود، از بین رفته، گفت که سقوط ارزش لیر نشان داد بیشتر اقدامات اقتصادی تنها در حکم مسکن موقت بوده است.
وی افزود که شاخص مازاد خزانه که به معنای افزایش درآمدها درپی درآمدهای مالیاتی یا کاهش هزینه‌هاست، بسیار مهم و مثبت است ولی به دلایل مختلفی نتوانسته بر ثبات قیمت لیر تاثیری بگذارد. مصبح به دو علت بی‌ثباتی قیمت لیر اشاره و اعلام کرد که دولت ترکیه همچنان بر عدم افزایش نرخ بهره اصرار دارد و عملیات قریب‌الوقوع نظامی ترکیه به سوریه نیز در روزهای اخیر بر لیر فشار مضاعفی آورده است. این کارشناس اقتصادی افزود که تاثیر جنگ اوکراین بر افزایش قیمت نفت، غلات و بسیاری از کالاهای اساسی در کنار سیاست اکثر کشورهای قدرتمند در افزایش نرخ بهره، نیز بر ارزش لیر تاثیر منفی گذاشته است.
مصبح تاکید کرد که لیر ترکیه در صورتی که نرخ بهره متناسب با تورم افزایش پیدا نکند و نظارت بر بازارها و قیمت‌ها بیشتر نشود، همچنان به مسیر سقوط ادامه خواهد داد. وی در ادامه پیشنهاد داد که دولت به جای افزایش حقوق‌ها که خود باعث افزایش هزینه نیروی کار و افزایش قیمت‌ها می‌شود، با تامین حداکثری کالاهای اساسی و حمایت از این بخش شرایطی را ایجاد کند که شهروندان ترکیه، کنترل تورم را احساس کنند.
این کارشناس اقتصادی ضرورت دستیابی به راه‌حلی برای پایان دادن به جنگ اوکراین را برای ثبات اقتصادی و در نتیجه کاهش تدریجی قیمت‌ها ضروری دانست.
مصبح در پایان تاکید کرد که اگر این شرایط به همین شکل ادامه پیدا کند، باید منتظر بود که قیمت هر دلار آمریکا تا پایان سال به ۲۰ لیر برسد.
مشکل لیر فراتر از نرخ بهره است
دکترمحمد ابراهیم، کارشناس اقتصادی در دانشگاه اژه در ازمیر ترکیه هم دراین‌باره اعلام کرد که پس از شوک اقتصادی سال ۲۰۱۸، ارزش لیر رو به کاهش رفت و هیچ افقی را نمی‌توان برای پایان این مساله متصور بود.
وی افزود: مشکل اصلی عمیق‌تر از موضوع نرخ بهره است که همگی از جمله دولت و طرف‌های دیگر به‌خصوص اپوزیسیون بر روی آن متمرکز شده‌اند و سقوط قیمت لیر، مشکلات ساختاری گسترده‌ای را در اقتصاد ترکیه ایجاد کرده که نمود آن را می‌توان در تورم بالا و افزایش هزینه تولید، مشاهده کرد.
آمارها در ترکیه نشان می‌دهد که شاخص بهای تولیدکننده در ماه می به میزان ۷۶/۸درصد به صورت ماهانه و ۱۶/۱۳۲درصد به صورت سالانه افزایش داشته است و شاخص بهای مصرف‌کننده نیز ۳۳/۳۹درصد و شاخص بهای تولیدکننده ۳۸/۸۰درصد نسبت به نرخ‌های ۱۲ماه گذشته افزایش یافته است.
