16 - 05 - 2022
لطفا ادعاهای عجیب نکنید
نادر کریمیجونی- تصور عجیبی است که مقامات ایرانی باور دارند افزایش قیمتها در یک گروه کالایی- به ویژه وقتی این گروه کالایی با اقتصاد اجتماعی و زندگی عموم مردم سر و کار دارد- روی سایر کالاها تاثیر ندارد و میتوان افزایش قیمتها در سایر گروههای کالایی را متوقف کرد. این تصور عجیب باعث شده تا برخی دولتمردان و هواداران دولت محاسبه کنند که از محل یارانه پرداختی، هر خانواده چهارنفره در دهکهای یک تا سه که ۱۶ میلیون ریال یارانه و در دهکهای چهار تا ۹ که ۱۲ میلیون ریال یارانه ماهانه دریافت میکنند چقدر باید هزینه کنند و از سر جمع این یارانه دریافتی برای هر ماه سرانجام چقدر سود خواهند کرد. جالب است که در تمام محاسباتی که انجام و در شبکههای اجتماعی و رسانهها منتشر شده، حاصل تفریق هزینههای مازاد خانوار در اقلام گرانشده مانند لبنیات، مرغ، روغن و… از یارانه پرداختی از سوی دولت، مثبت است، بنابراین هزینه- پرداخت خانوارها در طرح فعلی، ترازی مثبت به نفع خانوار دارد. این وضعیت شهروندان را به یاد توصیه محمود احمدینژاد میاندازد که در هنگام تصویب و پرداخت یارانه ۴۵ هزار تومانی، به ایرانیان توصیه کرد که از محل ذخیره یارانه پرداختی، سایر هزینههای زندگی خود را پرداخت کنند، یا فرزند خود را به خانه بخت بفرستند. حالا با دیدن این تراز مثبت، انسان تصور میکند که از محل ذخیره اضافه یارانههای پرداختی، میتوان برخی هزینههای دیگر را نیز پرداخت کرد.
اما این مساله هر چند در محاسبات کاغذی دولتیها و هوادارانشان واقعیت دارد و ساز و کار آن به نظر معقولانه میرسد، اما واقعیت ندارد. در وهله نخست هنوز تکلیف پرداخت یارانه به حدود سی درصد از انصرافدهندگان و یا حذفشدگان از دریافت یارانه چندان روشن نیست. البته وزارت رفاه و تامیناجتماعی در هفته گذشته پیامکهایی با مضمون ثبتنام مجدد از علاقهمندان به دریافت یارانه برای افرادی که هماکنون یارانه نمیگیرند ارسال کرده، ولی در همین سه- چهار روز گذشته برخی مراجعهکنندگان گفتهاند که فهرست منابع و داراییهایی که متعلق به سالهای قبل است در فهرست داراییهایشان آمده و به همین دلیل آنها از دریافت یارانه محروم شدهاند.
نکته جالب آن است که شیوهنامه شفافی برای جداسازی دهک ۹ از دهک ۱۰ وجود ندارد. یعنی فرد نمیتواند اثبات کند که به دهک ۹ تعلق دارد و میتواند یارانه دریافت کند یا در دهک ۱۰ قرار میگیرد و مشمول پرداخت یارانه نمیشود. خبر بدتر در اینباره آن است که در مواردی با شهروندان دهکهای ۶ و ۷ مانند دهک ۱۰ رفتار شده و آنها از دریافت یارانه محروم شدهاند. این مساله به خاطر آن است که ویژگیهای اقتصادی هر یک از دهکهای جامعه نه فقط اعلام نشده بلکه از اظهارات مقامها و مجریان این طور به نظر میرسد که اصولا این ویژگیها به درستی و دقت تعیین نشده و برای مجریان هم ابهامهای زیاد و عمیقی وجود دارد. اما در همین روزهایی که قیمت برخی کالاهای پایه افزایش یافته، قیمت برخی کالاهای دیگر نیز افزایش یافته است مثلا در لبنیات که فقط سه کالای اصلی پنیر UF، ماست کمچرب و شیر پایه کمچرب اعلام قیمت شدهاند سایر کالاهای دیگر لبنی مانند انواع دیگر پنیر و ماست، بستنی و… هم گران شدهاند. ضمن آن برخی کالاها مانند گوشت قرمز نیز دچار گرانی شده و افزایش قیمت را تجربه کردهاند. برخی از اقتصاددانان میگویند وقتی قیمت یک کالای پایه مانند شیر خریداریشده از دامدار افزایش قیمت را تجربه میکند، نمیتوان انتظار داشت که کالاهایی هم که بر پایه شیر تولید میشوند، دچار افزایش قیمت نشوند. ضمن آنکه تورم انتظاری ناشی از گرانی در یک بخش کالایی که مصرف عمومی دارد به سرعت و دومینووار به سایر بخشهای جامعه و اقتصاد تسری مییابد و آن بخشها را هم تحت تاثیر قرار میدهد. این خطای فاحش که افزایش قیمت در یک کالای دارای مصرف عمومی فقط در همان بخش تاثیر میگذارد و تا تسری این تاثیر به سایر بخشها متوقف و منجمد میشود قبلا در مورد گران شدن بنزین امتحان و مشاهده شده است. چنانکه در آبان ۱۳۹۸ که بنزین گران شد با وجود ادعای دولت که سهمیه اختصاص داده شده به شهروندان و حملونقل عمومی کافی است و نباید گران شدن کرایه حملونقل عمومی را به دنبال داشته باشد نه فقط کرایه حملونقل عمومی حدود ۵۰ درصد افزایش یافت بلکه سایر کالاها نیز ناشی از گرانی بنزین ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش نرخ را تجربه کردند. موضوع تسری یافتن افزایش قیمتها به همه اقتصاد اجتماعی و کالاهای مصرفی با وجود مغالطهای که دولتیها و هوادارانشان ادعا میکنند آنقدر واضح و مبرهن است که نیاز به اثبات ندارد. اگر این دلیلهایی که گفته شد مورد قبول مقامات دولتی قرار گیرد آنگاه باید از طرح ادعاهای عجیب در مورد کسب سود از یارانههای دولتی دست بردارند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد