قمار ترامپ با الشرع
جهان‌صنعت – در حالی که پس از حملات رژیم صهیونیستی به دمشق، احمد الشرع رییس‌جمهوری موقت سوریه اعلام کرد که نیروهای دمشق استان سویدا را ترک می‌کنند اما گزارش‌های میدانی نشان دهنده تشدید تنش‌ها در داخل سوریه و همچنین این کشور با رژیم صهیونیستی است.
به طوری که ارتش این رژیم به بهانه حمایت از دروزی‌ها روز گذشته حمص را نیز هدف حملات هوایی قرار داده و پهپادهای آن نیز در جنوب سوریه در حال پرواز مداوم بوده‌اند.
در چنین شرایطی و در حالی که احمد الشرع از زمان روی کار آمدنش با ایالات متحده آمریکا همسویی کامل نشان داده و حتی دونالد ترامپ بخش مهمی از تحریم‌های سوریه را لغو کرده است، سوال مهم این است که همزمان با چراغ سبز دمشق برای عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی، چرا این رژیم در حالت حملات گسترده به سوریه بوده و حتی چند روز قبل ستادکل نیروهای مسلح این کشور را در دمشق بمباران کرده است؟
لازم به ذکر است که وضعیت سوریه بسیار پیچیده و در عین حال جالب توجه است. یعنی از یک‌سو پس از سقوط حکومت اسد، برخلاف پیش‌بینی‌ها، الشرع توانسته آرامش نسبی را در سوریه برقرار کند اما از سوی دیگر به واسطه تعدد گروه‌ها و قومیت‌های حاضر در این کشور، وضعیت سوریه مانند آتش زیر خاکستر است. همچنین در حالی که حملات رژیم صهیونیستی به سوریه را می‌توان در راستای راهبرد غیرنظامی‌سازی مرزها توجیه کرد، رابطه خوب الشرع با آمریکا، اروپا، عربستان و ترکیه باعث شد تا حملات این رژیم به سوریه عجیب به نظر برسد. در چنین شرایطی است که باید در وهله اول سیاست ایالات‌متحده را مورد بررسی و تحلیل قرار داد.
رد پای آمریکا در بحران
طبق گزارشی که در این خصوص المانیتور منتشر کرده، نیروهای دولتی سوریه از عصر چهارشنبه گذشته شروع به عقب‌نشینی از السویدا کردند. این اقدام پس از آن صورت گرفت که مارکو روبیو، وزیر امورخارجه آمریکا، اعلام کرد ایالات متحده در برقراری آتش‌بس بین طرفین از جمله رژیم صهیونیستی نقش میانجی داشته است.
احمد الشرع رییس‌جمهوری سوریه نیز در سخنرانی تلویزیونی روز پنجشنبه قول داد که از ۷۰۰هزار دروزی ساکن این کشور محافظت کند و گفت حملات اسرائیل می‌توانست موجب تشدید گسترده‌تر درگیری شود اما مداخله موثر آمریکا، کشورهای عربی و ترکیه مانع از این موضوع شد.
ماجرا از آنجا آغاز شد که نیروهای دولتی پس از درگیری بین اعضای فرقه دروزی و قبایل سنی بدوی به السویدا اعزام شدند. در این میان رژیم صهیونیستی که جمعیت دروزی دارد، به بهانه دفاع از آنها شروع به حملاتی به نقاط مختلف سوریه از جمله وزارت دفاع کرد. با این حال اکسیوس گزارش داده که ترامپ بارها از رژیم صهیونیستی خواسته که حملات را متوقف کند.
به همین دلیل است که به گفته برخی از کارشناسان، وقایع السویدا موجب انتقادهای تازه‌ای از تصمیم دولت ترامپ برای لغو یک‌باره تحریم‌های دوران اسد بدون درخواست امتیاز از دولت جدید سوریه شده است. لازم به ذکر است، دونالد ترامپ در ماه گذشته میلادی اعلام کرد که تمام تحریم‌ها علیه سوریه را لغو می‌کند تا به آنها فرصتی برای بزرگی پس از نزدیک به ۱۴سال جنگ داخلی برای بازسازی کشور دهد.
در همین راستا، تام باراک فرستاده ویژه ترامپ برای سوریه و سفیر آمریکا در ترکیه در مصاحبه‌ای اخیر با المانیتور مدعی شد که ایالات متحده قصد ندارد برای لغو تحریم‌ها شروطی تعیین کند اما انتظار پیشرفت در زمینه‌هایی مانند مقابله با شبه‌نظامیان فلسطینی و داعش را دارد.
با این حال رندا اسلیم، پژوهشگر دانشگاه جانز هاپکینز معتقد است که واشنگتن با لغو تحریم‌ها بدون پیش‌شرط، ممکن است فرصتی را برای شکل‌دهی به مسیر پساجنگ سوریه از دست داده باشد. به گفته وی، آنها اهرم فشار کمتری دارند بنابراین بدون تعیین معیارهایی برای سنجش رفتار الشرع در زمینه‌هایی مانند عدالت انتقالی و پاسخگویی نیروهایش، تاثیرگذاری آنها بر وضعیت میدانی سوریه محدود خواهد بود.
البته نباید از خاطر برد که دولت ترامپ هنوز هم برخی اهرم‌های اقتصادی علیه دمشق را در اختیار دارد زیرا سوریه هنوز در فهرست حامیان تروریسم قرار دارد و کنگره نیز تحریم‌های گسترده قانون سزار را لغو نکرده است. در نتیجه برخی از کارشناسان و مقامات آمریکایی پیشنهاد می‌کنند دولت ترامپ در میز مذاکره باید دولت فراگیر را به عنوان اولویت خود در تعامل با حکومت جدید سوریه در نظر بگیرد.
ظاهر دولت فراگیر
گفتنی است کابینه ۲۳نفره الشرع که در اواخر مارس معرفی شد، شامل اعضایی از اقلیت‌های مسیحی، علوی، دروزی و کرد سوریه است. اما قدرتمندترین وزارتخانه‌های این دولت به‌ویژه دفاع و امور خارجه توسط اعضای سابق هیات تحریر الشام که تا چندی پیش یک گروه تروریستی از نظر آمریکا بود، رهبری می‌شوند. برخی دیگر نیز توسط اعضای دولت نجات سوریه که در سال‌های پایانی جنگ داخلی بر استان ادلب حکومت می‌کرد، اداره می‌شوند.
خشونت‌های اخیر ممکن است تلاش‌های دولت ترامپ برای وارد کردن سوریه به توافق‌های ابراهیم را با خطر مواجه کند. این توافقات در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ منجر به عادی‌سازی روابط رژیم صهیونیستی با چهار کشور عربی شد. در این میان الشرع روز پنجشنبه رژیم صهیونیستی را متهم کرد که با هدف‌گیری گسترده تاسیسات غیرنظامی و دولتی قصد گسترش هرج و مرج را دارد.
در چنین شرایطی موضوع مذاکرات میان مقامات حکومت جدید سوریه با رژیم صهیونیستی در حالی مطرح می‌شود که سوریه و رژیم صهیونیستی در دوران حکومت اسد روابط دیپلماتیک نداشته و در زمینه‌های مختلفی از جمله اشغال بلندی‌های جولان توسط رژیم صهیونیستی با اختلافات و درگیری‌های جدی روبه‌رو بودند. در نتیجه در حالی صحبت از عادی‌سازی روابط میان دو طرف مطرح می‌شود که بین آنها عدم اعتماد عمیقی وجود دارد. طبق گزارش اخیر المانیتور در تل‌آویو این نگرانی وجود دارد که الشرع یک افراطی است که در زمان مناسب علیه رژیم صهیونیستی عمل خواهد کرد، در حالی که دمشق می‌ترسد رژیم صهیونیستی به دنبال گسترش نفوذ خود در سوریه در فضای بی‌ثباتی پس از جنگ داخلی باشد. به گفته برخی تحلیلگران با توجه به اینکه عادی‌سازی کامل روابط سوریه و رژیم صهیونیستی در آینده نزدیک بعید به نظر می‌رسد، ایالات متحده اخیرا مذاکرات پشت‌پرده‌ای را برای کاهش تنش‌های مرزی تسهیل کرده است اما برخی ناظران معتقدند مداخله اخیر رژیم صهیونیستی در سوریه احتمال هرگونه توافق همکاری را تضعیف می‌کند زیرا حملات رژیم صهیونیستی به سوریه الشرع را در موقعیت دشواری قرار داده و او طبیعی است نگران جایگاه خود در میان طرفداران و نیروهایش باشد. در نتیجه به نظر می‌رسد در آینده در صورت کاهش یافتن درگیری‌ها، دولت ترامپ الشرع را برای برقراری یک حکومت فراگیر تحت فشار قرار دهد زیرا نه تنها در داخل سوریه، بلکه در خارج از این کشور نیز همچنان تردیدهایی نسبت به الشرع و سوابق جهادی او وجود دارد و کارشناسان معتقدند ترامپ با حمایت فعلی از حاکمان جدید سوریه در حال یک قمار جدی و تاثیرگذار در سیاست خارجی دولتش و همچنین معادلات خاورمیانه است.
