قطعی برق و افزایش نرخ ارز

صنعت فولاد از تولید و صادرات عقب ماند

گروه معدن- همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد امسال هم دسترسی به برق برای صاحبان صنایع به خصوص سیمانی‌ها و فولادسازان با محدودیت‌هایی روبه‌رو شده است. با اینکه کمبود برق در سال گذشته، تولید صنعت فولاد را حدود شش میلیون تن از برنامه هدفگذاری شده عقب انداخت و باعث شد زیان چهار میلیارد دلاری به فولادسازان کشور وارد شود اما نه تنها مشکل حل نشده بلکه بی‌برقی دوباره برای فعالان معدنی دردسرساز شده است.
اما قطعی برق پیامدهای گسترده‌ای برای فولادی‌ها داشته که از جمله مهم‌ترین‌شان می‌توان به کاهش عرضه فولاد در بازار داخل، افزایش قیمت‌ها، از دست رفتن بازارهای صادراتی و همچنین افزایش نرخ ارز در بازار داخل اشاره کرد.
کارشناسان باور دارند افزایش نرخی که در چند هفته اخیر در بازار ارز شاهدش بوده‌ایم می‌تواند به کاهش صادرات محصولات فولادی مرتبط باشد. ضمن اینکه در آینده نزدیک و‌ با کاهش مجدد صادرات و از دست دادن بخش بیشتری از بازارهای صادراتی، درآمدهای ارزی باز هم کاهشی بوده و نرخ ارز به طور حتم تحت‌تاثیر این مساله قرار خواهد گرفت.
متاسفانه ظرفیت برق فولادی‌ها ۵۰ الی ۹۰ درصد کاهش داشته و از بین آنها میزان کاهش ظرفیت برق شرکت‌های تولیدی کوچک، بیشتر از تولیدکنندگان بزرگ چشمگیر است.
این در حالی است که گفته می‌شود محدودیت تامین برق در کشور باید بین تمامی صنایع و طبق برنامه کارشناسی‌شده‌ای توزیع شود تا کارخانجات فولادی کشور کمتر متحمل خسارت شوند. ضمن اینکه کمبود برق در سال گذشته باید مورد توجه جدی سیاستگذاران قرار می‌گرفت تا امسال این مشکل حل شود.
حالا قطعی برق بازارها را ملتهب کرده است. به طور مثال بازار سیمان پیش از اعمال محدودیت در مصرف برق شرایطی آرام داشت اما بعد از اجرای بخشنامه محدودیت مصرف برق در صنایع سیمان و فولاد، متقاضیان سیمان برای خرید این محصول به بورس کالا هجوم برده و باعث شدند قیمت سیمان افزایش یابد.
فعالان بخش خصوصی و تشکل‌ها از این گله دارند که با اینکه چندین‌بار درخواست شده قبل از هرگونه تصمیم‌گیری در خصوص برق کارخانجات فولادی، هماهنگی لازم با تولیدکنندگان صورت بگیرد اما گویا گوش شنوایی نیست و صرفا دستوراتی داده شده که منجر به آشفتگی تولید و صنعت فولاد شده است.
صنعت فولاد از برنامه‌ها عقب ماند
در رابطه با مشکل قطعی برق به تازگی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران طی نامه‌ای به وزیر صمت به محدودیت‌های برق اعمال شده بر شرکت‌های فولادی اعتراض و عنوان کرده است‌، محدودیت‌های ابلاغی باعث خواهد شد تا تقریبا تمام تولیدکنندگان فولاد به ویژه در بخش خصوصی حدود سه ماه تعطیل شوند. به این ترتیب انجمن فولاد اصلاح فوری محدودیت‌های اعمالی را خواستار شده است. در این خصوص سیدرضا شهرستانی عضو هیات‌مدیره انجمن فولاد ایران بیان کرد: متاسفانه قطعی برق صنایع و وضعیت سال ۱۴۰۰، برای سیاستگذاران درس عبرت نشد و با وجود آن که چندین‌بار درخواست کردیم قبل از هرگونه تصمیم‌گیری در خصوص برق کارخانجات فولادی، هماهنگی لازم با تولیدکنندگان صورت بگیرد، گوش شنوایی وجود نداشت و دستوراتی داده شد که فقط منجر به آشفتگی در صنعت فولاد شده است.
وی افزود: ظرفیت برق فولادی‌ها ۵۰ الی ۹۰ درصد کاهش داشته و میزان کاهش ظرفیت برق شرکت‌های تولیدی کوچک، بیشتر از تولیدکنندگان بزرگ فولاد کاهش داشته است. این کاهش ظرفیت برق کارخانجات فولادی، تاثیر مستقیمی روی ظرفیت تولید این مجموعه‌ها دارد. به عنوان مثال اگر برق کارخانه‌ای ۵۰ درصد کاهش داشته باشد، حجم تولید آن کارخانه هم حداقل ۵۰ الی ۷۰ درصد کاهش پیدا می‌کند.
۴ عارضه قطعی برق فولادی‌ها
عضو هیات‌مدیره انجمن فولاد ایران با اشاره به عارضه‌های مهم قطعی برق فولادی‌ها اظهار کرد: اولین پیامد قطعی برق، کاهش عرضه فولاد در بازار داخل و افزایش قیمت‌ها خواهد بود. کمااینکه در معاملات روز گذشته بورس کالا هم قیمت محصولات فولادی افزایش داشت. شهرستانی با اشاره به عارضه دوم گفت: مساله دیگر از دست رفتن بازارهای صادراتی است. در نظر داشته باشید که تصمیم نادرست وضع عوارض صادراتی بر محصولات فولادی منجر به از دست رفتن بخشی از بازارهای صادراتی کشور شد.‌ ضمن اینکه در شرایطی قرار داریم که با توجه به تحریم روسیه، در بازارهای صادراتی محدودمان از این پس با رقیب قدرتمندی به نام روسیه مواجه هستیم که تخفیفات قابل‌توجهی هم به مشتریان خود ارائه کرده است. عضو هیات‌مدیره انجمن فولاد ایران خاطرنشان کرد: به سبب شرایط تحریمی مشتریان صادراتی ما مشتریانی هستند که تحریم‌ها را دور می‌زنند و حضور کمرنگ ایران در بازارهای صادراتی، فرصتی برای روس‌ها خواهد بود تا‌ بازارهای صادراتی ما را تصاحب کنند.
شهرستانی با اشاره به افزایش نرخ ارز گفت: عارضه سوم قطعی برق و کاهش صادرات فولاد، افزایش نرخ ارز در بازار داخل خواهد بود. معتقدم افزایش نرخی که در چند هفته اخیر در بازار ارز شاهد آن بوده‌ایم تا حدودی ناشی از کاهش صادرات محصولات فولادی هم بوده است و‌ با کاهش مجدد صادرات و از دست دادن بخش بیشتری از بازارهای صادراتی، درآمدهای ارزی مجددا کاهش داشته و نرخ ارز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
او تاکید کرد: تمامی این شرایط دست به دست هم داده و افت سودآوری شرکت‌های فولادی را در پی خواهد داشت و قطعا بازار سرمایه هم به این وضعیت واکنش نشان خواهد داد.
لزوم کاهش آثار منفی محدودیت انرژی صنایع بزرگ
همچنین در این رابطه رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران گفته است: ضرورت دارد با یک هماهنگی جامع، زمینه به حداقل رساندن آثار ناشی از ناترازی تولید و مصرف برق به وجود بیاید و این کار انجام شود.
بهرام سبحانی با اشاره به مساله تامین برق صنایع در فصل گرم اظهار کرد: براساس شنیده‌ها، هماهنگی لازم برای مدیریت مصرف برق میان وزارت صنعت معدن و تجارت و وزارت نیرو انجام شده است.
رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در پاسخ به اینکه آیا توافق وزارت صمت و وزارت نیرو اثرگذار بوده است، گفت: این سوال را به حالت کلی نمی‌شود پاسخ داد و بسته به زنجیره و خطوط تولید هر شرکت زمینه تغییر آثار این توافق را پدید می‌آورد.
وی درباره حداقل شدن مدیریت مصرف برق در صنایع بزرگ فولاد گفت: صنایع بزرگ در راس زنجیره‌های تولید قرار دارند و طبیعتا باید آثار مدیریت مصرف برق در این بخش به حداقل برسد. سبحانی در بیان اینکه محدودیت تامین برق یک واقعیت است، گفت: مهم این است که با یک هماهنگی جامع زمینه به حداقل رساندن آثار ناشی از ناترازی تولید و مصرف برق به وجود بیاید و این کار انجام شود.
رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد در تشریح عزم دولت به منظور صفر کردن آثار ناشی از ناترازی تولید و مصرف برق اظهار کرد: این امکان وجود دارد که به لحاظ فنی و اقدامات کارشناسی زمینه جلوگیری از آثار منفی ناترازی برق به وجود بیاید.
سبحانی تاکید کرد: هماهنگی وزارت نیرو با بخش خصوصی صنعت فولاد کشور مناسب است و بخش خصوصی فولاد از این نحوه تعامل وزارت نیرو استقبال می‌کند و مدیریت بهتری در این بخش رخ می‌دهد.
التهاب در بازار سیمان بعد از قطعی برق
فعالان بازار سیمان نیز طبق روال سال‌های گذشته از این چالش در امان مانده‌اند. در این خصوص دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان گفت: قیمت سیمان در بورس کالا رقابتی شده است و اگر این روند ادامه داشته باشد به نظر می‌رسد قیمت‌ سیمان از هفته‌های آتی در استان‌های پرمصرف افزایش پیدا کند.
عبدالرضا شیخان با اشاره به وضعیت بازار سیمان بعد از اعمال محدودیت‌های مصرف برق در صنایع گفت: بازار سیمان پیش از اعمال محدودیت در مصرف برق ملتهب نبود و شرایط آرامی را پشت‌سر می‌گذارد اما بعد از اجرای بخشنامه محدودیت مصرف برق در صنایع سیمان و فولاد، متقاضیان سیمان برای خرید این محصول به بورس کالا هجوم آوردند و قیمت سیمان افزایشی شد.
وی با بیان اینکه تبعات افزایش نرخ سیمان در بورس کالا بر نرخ این محصول در بازار آزاد تاثیر می‌گذارد، افزود: قیمت سیمان در بورس کالا رقابتی شده است و اگر این روند ادامه داشته باشد به نظر می‌رسد قیمت‌ سیمان از هفته‌های آتی در استان‌های پرمصرف افزایش پیدا کند.
شیخان تاکید کرد: بخش خصوصی همواره از دولت تقاضا دارد پیش از اجرای مصوبات از فعالان این حوزه مشورت بگیرد تا با مدیریت، تبعات اجرای مصوبات را به حداقل برسانند.
به گفته دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان، کارخانجات سیمان با توجه به نیاز چندین مگاوات برق خریداری کردند و کارخانجات می‌توانند در شرایط بحرانی حدود ۳۰ درصد مصرف خود را مدیریت کنند.
این فعال اقتصادی ادامه داد: اگر خواهان ادامه روند تولید، کاهش التهاب بازار و افزایش عرضه سیمان در بورس کالا هستیم بهتر است که ۷۰ درصد تقاضای خریداری شده برق از سوی کارخانجات سیمان به آنها تخصیص داده شود اما به نظر می‌رسد این مهم قابلیت اجرا شدن ندارد.
شیخان با بیان اینکه کوره‌های سیمان به حداقل برق نیاز دارند و نمی‌توان آنها را خاموش و روشن کرد، افزود: ترتیب خاموش و روشن کردن کوره‌ها مشخص است و نمی‌توان به‌صورت دفعی آنها را خاموش کرد چراکه آجرهای نسوز آن ریزش می‌کنند و از آنجایی ‌که بخشی از آجرهای نسوز گران و وارداتی است به کارخانه‌ها آسیب‌های جدی وارد می‌شود.
وی با اشاره به پیشنهاد انجمن سیمان برای تقلیل تبعات کاهش ساعت برق مصرفی کارخانه‌ها گفت: برق منطقه در روز ساعت استفاده از برق را برای کارخانه‌ها مشخص کند و اجازه فعالیت در شب را به‌صورت ۱۰۰ درصد به آنها بدهد تا کارخانه‌ها بتوانند کلینکرهای تولید شده را سایش دهند و در سیلوها بریزند تا متقاضیان خرید سیمان بتوانند صبح سیمان را از سیلوها برداشت کنند. اما متاسفانه این هماهنگی ایجاد نمی‌شود که اگر می‌شد شاهد بسیاری از التهاب‌های موجود در بازار نبودیم.