15 - 09 - 2021
قربانیان تحریم
اپلیکیشنهای «آپارات»، «فیلیمو»، «بلد» و «طاقچه» درحالی از گوگلپلی حذف شدندکه مدتهاست برخی دیگر از اپلیکیشنها مانند علی بابا نیز دچار همین مشکل شدهاند ضمن اینکه مشخص نیست روند حذف اپلیکیشنهای ایرانی از گوگلپلی چه سرعتی به خود بگیرد یا حتی چند اپلیکیشن در این بستر باقی بمانند. ساعات اولیه حذف یک به یک این اپلیکیشنها سوال اساسی این بود که چه موضوعی منجر به حذف آنها شده و ماجرا از چه قرار است؟ آیا رعایت نکردن قوانین کپیرایت، حق مالکیت، محتوای نامناسب یا رتبهبندی جدید گوگلپلی دلیل حذف اپلیکیشنهای ایرانی از گوگلپلی بوده یا باز هم پای پررنگتر شدن تحریمها در میان است؟
با نگاهی به تنوع عملکرد هر یک از این اپلیکیشنها و خدماتی که ارائه میدهند، گمانهزنیها هر لحظه از علت اصلی این ماجرا دورتر شد. در نهایت یک ایمیل همه حدسوگمانها را زیر سوال برد. ماجرا نه عدم رعایت حق کپیرایت است و نه تولید محتوایی خلاف منشور قوانین گوگلپلی. همان ماجرای همیشگی که اقتصاد کشور را دچار دستانداز و چالش کرده بود، این بار به سراغ اقتصاد دیجیتال آمد. بر اساس ایمیلی که گوگل به اپلیکیشنهای حذف شده ارسال کرده، دلیل حذف اپلیکیشنهای ایرانی تحریم است. در چنین شرایطی تحریمها این بار دامن اپلیکیشنها و در حقیقت استارتآپها را گرفته و مسیر حرکت آنها به شکل معناداری دستخوش تغییر خواهد شد. این حذف ناگهانی دیگر صرفا خبری نگرانکننده برای اپلیکیشنهای پخش فیلم و یا حتی اپلیکیشنهای مسیریابی نیست. حالا اکوسیستم استارتآپی ایران را خطری جدی تهدید میکند. این موضوع در حالی است که به نظر میرسد مرزهای فعالیت استارتآپها تنگتر خواهد شد و بعد از این شاید باز هم باید در انتظار حذف اپلیکیشنهای ایرانی، یکی بعد از دیگری باشیم. اکوسیستم استارتآپی شاید بعد از این با از دست دادن امکان حضور در بستری مثل گوگلپلی ناگزیر به انتخاب اپاستورهای داخلی شود. این موضوع در حالی است که تا امروز تعداد قابل توجهی از اپلیکیشنهای ایرانی از حضور در استورهای داخلی اجتناب کردهاند.
گوگلپلی با ارسال ایمیلی به این اپلیکیشنها اعلام کرده که به دلیل تحریم، بعد از این خدماتی به اپلیکیشنهای ایرانی نخواهد داد. در بخشی از متن این ایمیل به بند ۵/۱۶ اشاره شده و چنین آمده است: «محصولات مربوط به
Google Play ممکن است مشمول کنترل بند ۵/۱۶ صادرات ایالات متحده و سایر مراجع قضایی و قوانین و مقررات مربوط به تحریمها باشد. این موضوع بر اساس کنترلهای صادراتی و قوانین و مقررات تحریمی است که برای توزیع یا استفاده از محصولات شما اعمال میشود.»
همین عدم شفافیت و عدم آگاهی روند را در مسیری پیش برده که این شرکتهای بزرگ از جمله گوگلپلی برای جلوگیری از قوانین سختگیرانه بعدی و جریمههای تعریف شده، اقدام به اعمال تحریم کنند. حالا نه دلیل چرایی تحریم این اپلیکیشنها روشن است و نه حتی میدانیم که این مسیر دومینووار تا کجا ادامه پیدا خواهد کرد.
«گوگلپلی» مسیر «اپل» را ادامه میدهد؟
این مشکل همچنان ادامه دارد و حتی در مواردی خود عاملی شده تا کاربران آیفون ناگزیر به استفاده از گوشیهای اندرویدی شوند. پیش از این ارائه اپلیکیشنها در فضای اندروید به استارتآپها این اطمینان را میداد که در نهایت فضایی برای آنها وجود دارد. این در حالی است که در شرایط فعلی همه اپلیکیشنها در خطر هستند و بر این اساس تصوری مبنی بر اینکه بازار داخلی برای اپلیکیشنهای اندرویدی وجود دارد قابل دفاع نیست. با گمانهزنی بر اساس آمار نصب اپاستورهای دخلی میتوان حدس زد تقریبا بین نصف تا یکسوم کاربران ایرانی اپاستورهای غیرایرانی را ترجیح میدهند. نکته جالبتر هم زمانی است که حتی با وجود نصب اپاستورهای داخلی در نهایت اپلیکیشن مورد نظر خود را از بسترهایی مثل گوگلپلی نصب میکنند. اکنون حتی بسیاری از اپلیکیشنهای بومی، تعداد نصب بالاتری در گوگلپلی دارند تا کافه بازار و مایکت.
اپاستورهای داخلی در انتظار تازهواردها
صاحبان اپلیکیشهایی که از گوگلپلی حذف شدهاند خبر از پیگیری این موضوع توسط وکلای داخلی و خارجی خود دادهاند. این پرونده همچنان باز است و نتیجه مذاکره و تعامل اپلیکیشنهای داخلی با گوگلپلی همچنان روشن نیست. این در حالی است که با وجود حذف اپلیکیشنها یکی بعد از دیگری، آینده ادامه حضور اپلیکیشنهای داخلی در گوگلپلی روشن نیست و در فضایی نامعلوم و تار قرار دارد. این شرایط نه برای کاربران مطلوب است و نه برای کسبوکارها تجربه خوبی است.
گمانهزنی دیگر، موج مهاجرت اپلیکیشنها از گوگلپلی به بسترهای داخلی است. به هر حال هیچ بعید نیست کسبوکارهایی که تا امروز در اپاستورهای داخلی حاضر نشده بودند به دنبال علاج پیش از واقعه باشند و قبل از حذف از گوگلپلی، بساط کسبوکارشان را در اپاستورهای داخلی پهن کنند یا کاربران را تشویق به نصب مستقیم نرمافزار خود کنند. در هر حال، این موضوع قابل انکار نیست که فضای فعالیت برای کسبوکارها تنگتر از گذشته خواهد شد و باید در انتظار واکنشهای بعدی گوگلپلی و اپلیکیشنهای داخلی باشیم.
آیا طوفانی در راه است؟
نگرانی درباره آینده چگونگی ارائه اپلیکیشن به کاربران با وجود ماجراهای اخیر در حال افزایش است. از طرفی ممکن است تکیه بر توسعه داخلی تا جایی ادامه پیدا کند که امکان ارتباطات بینالمللی را از دست دهیم و از طرفی هم باید همچنان منتظر پیگیریهای بیشتر و واکنشهای بعدی ماند. هر چند تجربه چهار سال پیش با گوگل و اپل نشان داد که این پیگیریها راه به جایی نمیبرد. به هر روی دانلود و نصب اپلیکیشن از گوگلپلی، همیشه یکی از گزینههایی بوده که استارتآپها برای عدم حضور در بسترهای داخلی یا در کنار آن انتخاب میکردند. این انتخاب درباره نصب اپلیکیشن در دستگاههای اپل وجود نداشت و این یکی از تفاوتهای اساسی این دو تحریم با یکدیگر است. هرچند تکیه بر دانلود مستقیم اپلیکیشنها هم راهحل همیشگی نیست که اگر بود هیچوقت اپاستورهای بومی رشدی چنین قابل توجه نداشتند.
در نهایت این گذر زمان و رصد رفتار و عملکرد گوگل است که چشماندازهای بعدی را مشخص خواهد کرد. این حقیقت همچنان وجود دارد که در صورت تداوم این عملکرد گوگلپلی، روزهای سختی در انتظار اکوسیستم نوآوری کشور است. فعالیت در شرایطی که از سویی طرح صیانت از داخل مجلس قرار است حرکت استارتآپها را سخت کند و تحریمهای آمریکا از سویی دیگر ترمز حرکت استارتآپها را میکشد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد