فولاد و سیمان؛ محور نبرد
جهان صنعت– آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) در گزارش سال ۲۰۲۴ خود بر اهمیت ایجاد استانداردهای بین‌المللی مشترک برای فولاد و سیمان تاکید کرده است. این استانداردها باید شامل روش‌های دقیق اندازه‌گیری انتشار کربن، تعریف محصولات کم‌کربن و سیستم‌های گواهی‌دهی شفاف باشد تا تجارت جهانی تسهیل و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین تضمین شود. صنایع فولاد و سیمان که به‌عنوان «سخت‌ترین صنایع برای کاهش انتشار کربن» شناخته می‌شوند، این روزها کانون اصلی تلاش‌های جهانی برای کربن‌زدایی شده‌اند. این دو صنعت به‌تنهایی تقریبا ۱۴درصد از کل انتشارهای ناشی از انرژی در جهان را به خود اختصاص داده‌اند و همزمان با افزایش تقاضا به‌دلیل پروژه‌های زیرساختی گسترده، دستیابی به اهداف اقلیمی را دشوارتر کرده‌اند.
اتحادیه اروپا نیز با تدوین مقررات «طراحی اکولوژیک برای محصولات پایدار» گام‌هایی عملی در این مسیر برداشته است. تولید سیمان نیازمند دمای بسیار بالا (بیش از ۱۴۰۰درجه سانتی‌گراد) است که عمدتا با سوخت‌های فسیلی تامین می‌شود. همچنین فرآیند تولید کلینکر بخش عمده‌ای از دی‌اکسیدکربن سیمان را آزاد می‌کند. این چالش‌ها همراه با رشد تقاضا، مانع بزرگی بر سر راه کاهش انتشار کربن است.
از سوی دیگر صنعت فولاد با گذار از کوره‌های بلند سنتی به کوره‌های قوس الکتریکی در نیم‌قرن گذشته موفق به کاهش ۶۰درصدی مصرف انرژی شده اما هنوز برای دستیابی به کربن‌زدایی کامل نیازمند توسعه فناوری‌های جدید و استفاده بیشتر از انرژی‌های تجدیدپذیر است. شرکت‌های پیشرو در زمینه بتن کم‌کربن و فناوری‌های نوین مانند Heimdal، SeaChange، Rondo و Antora با استفاده از روش‌های نوآورانه از جمله جذب دی‌اکسیدکربن از آب دریا و ذخیره‌سازی انرژی حرارتی، در حال شکل‌دهی آینده‌ای پایدارتر برای این صنایع هستند.
اقدامات تقاضامحور همچون افزایش عمر مفید ساختمان‌ها، بازیافت بتن و طراحی‌های هوشمند می‌توانند تا ۲۲درصد از انتشارهای این صنایع بکاهند.
شرکت‌های بزرگ سیمان‌سازی مانند Holcim و Heidelberg Materials اهداف «خالص صفر» را اعلام کرده‌اند که نشان‌دهنده جدیت صنعت در حرکت به سمت تولید پایدار است.
در ماه آگوست ۲۰۲۴ دو استارتاپ آمریکایی Sublime Systems و Brimstone قراردادهایی با شرکت‌های بزرگ مراکز داده امضا کردند تا سیمان پایدار و بدون سوخت فسیلی تولید کنند؛ حرکتی که می‌تواند انقلابی در این حوزه باشد.
کربن‌زدایی از صنایع فولاد و سیمان نیازمند مجموعه‌ای متنوع از راهکارهاست: از تغییر سوخت‌ها و افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر گرفته تا نوآوری‌های فناورانه، بازیافت و به‌کارگیری فناوری‌های جذب و ذخیره کربن(CCS) . اگرچه مسیر پیش رو دشوار و هزینه‌بر است اما حرکت بازار به سمت محصولات پاک و تعهد شرکت‌های بزرگ به اهداف خالص صفر نویدبخش آینده‌ای سبزتر برای این صنایع حیاتی جهان است.
منبع: فولادبان
