28 - 06 - 2022
فقر را ریشهکن کنید، جرائم کم میشود
دکتر نعمت احمدی*
برخلاف تصورات برای پیشگیری از وقوع جرم نیازی به تشدید مجازات برای جرائم نیست، بلکه برای پیشگیری از وقوع جرم باید به عواملی مانند بیکاری و اعتیاد توجه کرد. اینکه برخی بر این باورند که برای کاهش جرم، مجازاتها را تشدید کنند امری اشتباه است، چراکه از دیرباز تاکنون هیچگاه مجازاتها بازدارنده نبوده و نخواهد شد. فردی که برای لقمه نانی دست به سرقتهای خرد میزند، چارهای جز دزدی برای آن نمانده است. به همین دلیل قوه قضاییه بیش از همه باید از بروز آسیبهای اجتماعی در جامعه جلوگیری کند، وگرنه مجازات هیچ مجرمی را نترسانده است. چهبسا قاتل از مجازات اعداماش اطلاع دارد اما گاها عمدی فردی را میکشد. اگر مجازات اعدام بازدارنده بود که تاکنون قاتلی در کشور وجود نداشت. این در حالی است که روزبهروز به تعداد قاتلان افزوده میشود.از طرفی دادن حق دفاع از خود با وسایل دفاعی همانند گاز اشکآور به شهروندان راهکار درستی برای پیشگیری از جرم یا برقراری امنیت در جامعه نیست. چهبسا طی سالهای گذشته وکلا و پزشکان برای دفاع از خود درخواست حق دادن سلاح، شوکر و گاز اشکآور را کردند. اما به نظرم در اختیار گذاشتن چنین ابزاری پیش از آموزش نگرانکننده است. چهبسا در اروپایی که حق استفاده از سلاح وجود ندارد، کمتر شاهد کشتار مردم هستیم. این در حالی است که در کشور آمریکا هرروزه به دلیل آزادی سلاح جنایاتهای هولناکی رخ میدهد. بنابراین به جای اینکه خواهان در اختیار گذاشتن چنین ابزاری برای گروههای خاص جامعه باشیم، باید به دنبال امنیت کلی جامعه باشیم. وقتی جامعهای آسیبپذیر میشود، باید عوامل و علل آن را مورد بررسی قرار داد. بنابراین عواملی که منجر به آسیبپذیری جامعه میشود، بیکاری، اعتیاد، فشارهای اقتصادی و اجتماعی است. در نتیجه برای برقراری امنیت در جامعه و پیشگیری از وقوع جرائم باید فقر را ریشهکن کرد.
بنابراین برای به وجود آوردن امنیت در هر کشوری نیاز به آزادی سلاح نیست، بلکه رفع مشکلات اقتصادی است. امنیت وقتی در جامعهای ایجاد میشود که شرایط زندگی برای تمام افراد جامعه برابر باشد. اگر فقر در کشور وجود نداشته باشد، هیچ فردی با علم به مجازاتهای سنگین فروش و حمل مواد مخدر به سوی قاچاق مواد مخدر نمیرود. این در حالی است که براساس آمار دولت هر شبی که یارانهها واریز میشود، میزان جرم و جنایات در کشور کمتر میشود. در نتیجه افراد به دلیل تنگدستی به سرقت روی میآورند. حال قوه قضاییه با برخوردهای قهری و تشدید مجازاتها سعی در کاهش جرائم دارد، اما با چنین رفتارهایی نه تنها جرائم کمتر نمیشود، بلکه خشونت در جامعه افزایش پیدا میکند. همانگونه که اخیرا سارقین برای سرقتهای خرد خیابانی هم از سلاح گرم استفاده میکنند. وقتی افراد جامعه احساس امنیت مالی و معیشتی کنند، جرائم نیز کاهش پیدا میکند. وگرنه با برخوردهای قهری مسائل اجتماعی رفع نمیشود. تنها نارضایتی در میان مردم بیشتر میشود.
از سویی براساس آمار پلیس ۵۱ درصد از سارقین بازداشت شده بار اولی بودند. همین امر نیز نشانگر شیوع فقر در میان مردم است. وقتی فرد گرسنه باشد، نمیتوان با زور و ارعاب آن را مجبور به سکوت کرد. بنابراین قوه قضاییه برای پیشگیری از وقوع جرائم باید ریشه و دلیل وقوع آنها را بررسی کند، چراکه در حال حاضر ۱۳میلیون حاشیهنشین داریم. حاشیهنشین یعنی سرریز جمعیت بیکار شده شهرها و روستا به اطراف کلانشهرها، نیمی از آنها نیز به دلیل مشکلات مالی دست به هر کاری میزنند. این موضوعات امنیت جامعه را متزلزل میکند. برخوردهای قهری قوه قضاییه با این افراد نه تنها گرهای از مشکلات باز نمیکند بلکه آنها را در مقابل با جامعه جریحتر نیز میکند. اگر به اینگونه افراد شغل یا مسکنی داده شود، قطعا وضعیت امنیت جامعه از لحاظ وقوع جرم و جنایات بهتر میشود. وگرنه برخوردهای قهری قوه قضاییه دور باطل است. چهبسا شیوع فقر، بیکاری و ناامیدی از آینده وقوع جرم توسط تمامی افراد جامعه همانند پاندمی درونشان رسوخ میکند. بنابراین با قوانین و برخوردهای قهری جرم و جنایات کاهش پیدا نمیکند.
* حقوقدان و وکیل دادگستری
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد