29 - 04 - 2021
فرصتی برای گاز ایران
اتمام قرارداد صادراتی گاز جمهوری آذربایجان به ترکیه میتواند فرصت مغتنمی برای مذاکرات ایران با ترکیه به منظور تمدید و افزایش حجم گاز صادراتی به شمار رود.
هر چند توسعه صادرات گاز به هر حال در زمره صادرات خام قرار میگیرد اما در هر حال علاوه بر منافع سیاسی و امنیتی کشور در منطقه، عایدی ارزی قابل توجه و ایجاد همبستگی را آن هم به صورت بلندمدت (قراردادهای گازی اغلب ۲۵ساله هستند) تامین کند. از طرفی ایران میتواند با ایجاد تقاضا در مقاصد صادراتی خود ارزشافزوده قابل توجهی به صورت واحد پتروشیمی، نیروگاهی و… ایجاد کند. این در حالی است که گاز شیرین پارسجنوبی که هزینه تولید آن رقم اندکی نیست، با یارانه بسیار زیاد در اختیار بخش خانگی و در مرحله دوم بخش صنعتی قرار میگیرد که میزان ارزشافزوده ایجاد شده از قبل آن رقم ناچیزی است. البته این به منظور تامین نکردن رفاه عمومی یا حمایت نکردن از بخش صنعت نیست. بلکه به معنای استفاده صحیح از ثروت ملی و تخصیص عایدی آن به بهبود شرایط ملی است.
به گزارش مهر، یکی از روشهای ایجاد ارزشافزوده برای گاز، صادرات آن است که علاوه بر تامین منافع اقتصادی، تاثیرات گسترده استراتژیکی بر روابط دوجانبه مبدا و مقصد صادرات دارد.
در این میان ترکیه یکی از مقاصد سنتی صادرات گاز ایران محسوب میشود. این کشور به دلیل گستردگی عرضی جغرافیایی خود و گسترده نبودن شبکه گازرسانی، مبادی وارداتی متفاوتی دارد. البته ترکیه همواره در تلاش است تا این سبد وارداتی را متنوع کند تا میزان وابستگی آن به گاز وارداتی برای اقتصادش ایجاد چالش نکند و از آنجا که شبکه انتقال و توزیع گاز یکپارچهای ندارد گاز وارداتی را تنها در همان نقطه وارد شده میتواند مصرف کند، نه در نقطهای دیگر.
اعتماد ترکها به ایران
به گفته کارشناسان عمده مصرف گاز ترکیه در بخش خانگی و نیروگاهی است و واردات گاز ترکیه، ال ان جی و خط لوله ترکاستریم همگی در غرب این کشور هستند در حالی که منبع تامین گاز ترکیه در شرق آن، ایران و آذربایجان هستند. تا پیش از افزایش واردات گاز از آذربایجان، ایران نقش مهمی در تامین گاز غرب ترکیه داشت. علت احداث خط لوله انتقال گاز تاناب در ترکیه انتقال گاز از شرق این کشور به غرب است؛ این اقدام نشان میدهد ترکیه به منابع تامین گاز خود در شرق که ایران و آذربایجان است اطمینان بیشتری دارد.
اخیرا پایگاه خبری پلتس به نقل از یک منبع آگاه اعلام کرد که انتقال گاز میدان فراساحلی شاهدنیز جمهوری آذربایجان به ترکیه بهدلیل انقضای این قرارداد متوقف شده است. بر اساس این قرارداد که سال ۲۰۰۱ میلادی امضا شده بود، آذربایجان سالانه شش میلیارد و ۶۰۰ میلیون مترمکعب گاز به ترکیه صادر میکرد. مذاکرات شرکت بوتاس ترکیه و شرکت تامین گاز آذربایجان (AGSC) که نماینده کنسرسیوم شاهدنیز است، برای تمدید قرارداد ادامه دارد، اما صادرات گاز بهدلیل پایان مهلت قرارداد در ۱۶ آوریل ۲۰۲۱ میلادی (۲۶ اردیبهشتماه ۱۴۰۰) متوقف شده است.
به گفته این منبع، آب و هوای بهاری ترکیه، تقاضای گاز در این کشور را کاهش داده و وجود گزینههای دیگری برای واردات- مانند تکمحمولههای LNG- به معنای آن است که توقف صادرات گاز جمهوری آذربایجان به احتمال زیاد مشکلی ایجاد نمیکند. بنابراین هیچ فوریتی برای تمدید قرارداد وجود ندارد. با توجه به روابط نزدیک جمهوری آذربایجان و ترکیه، این قرارداد به احتمال زیاد تمدید میشود، اما مفاد آن با قرارداد پیشین متفاوت است.
فرصتی مغتنم
با توجه به فرصت ایجاد شده در نتیجه توقف صادرات گاز آذربایجان به ترکیه، فرصت مناسبی برای مذاکره به منظور تمدید قرارداد صادراتی گاز ایران به ترکیه است؛ حتی ایران میتواند برنامهریزی برای افزایش سهم صادرات خود داشته باشد. اینکه چقدر در بازار گاز ترکیه سهم داریم به هوشمندی ایران باز میگردد به همین منظور نباید مذاکرات خود را به سال ۲۰۲۶ میلادی که زمان پایان قرارداد صادرات گاز ایران به ترکیه است واگذار کنیم.
این در حالی است که شرکت ملی نفت ایران برنامه توسعه سایر میادین گازی کشور، به جز پارسجنوبی را که تنها یک فاز آن باقی مانده است را در برنامه توسعهای خود قرار داده است و بیشک در آینده نه چندان دور ظرفیت تولید گازی ایران افزایش مییابد.
به گفته متخصصین تحرکات ترکیه نشان میدهد که این کشور در پی متنوعسازی سبد واردات گاز خود است و در همین راستا سرمایهگذاریهایی برای توسعه میدان و انتقال گاز در کردستان عراق داشته است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد