فرصت‌های رشد ایران
جهان صنعت– در حالی که تولید جهانی حبوبات حدود ۱۰۰میلیون تن شده اندازه بازار حبوبات در سال ۲۰۲۵ به ۶/۱۴میلیارد دلار رسید و پیشبینی میشود تا ۲۰۳۰ با ۵۱/۴درصد رشد به ۲/۱۸میلیارد دلار برسد.
حبوبات که غالبا به عنوان پروتئین‌های گیاهی در بازارهای بین‌المللی شناخته میشود در سراسر دنیا کشت میشود و روند روبه رشدی در این تولید، فروش و مصرف این محصول مشاهده میشود. این در حالی است که تقاضا برای پروتئین‌های گیاهی در بازارهای بین‌المللی روبه افزایش است و پیشبینی میشود فروش خرده‌‌فروشی پروتئین گیاهی تا سال ۲۰۳۰ به ۲۷میلیارد دلار برسد و حبوبات به عنوان مواد اصلی در نوشیدنی‌ها، تنقلات و غذاهای آماده با فرمولاسیون جدید استفاده شوند.
پیشبینی تا سال ۲۰۳۰
علاوه بر این براساس جدیدترین گزارش سایت تحقیقی موردور، اندازه بازار حبوبات در سال ۲۰۲۵ به ۶/۱۴میلیارد دلار رسید و پیشبینی میشود تا سال ۲۰۳۰ با نرخ رشد مرکب سالانه ۵۱/۴درصد در دوره پیشبینی به ۲/۱۸میلیارد دلار افزایش یابد.
طبق داده‌های آماری سازمان فائو تولید جهانی حبوبات در سال ۲۰۲۴ نزدیک به ۱۰۰میلیون تن است که البته در مقایسه با تولید ذرت و گندم، رقم ناچیزی است. این در حالی است که منطقه آسیا و اقیانوسیه بالاترین سطح مصرف را حفظ کرده است و «هند» هم بزرگ‌ترین تولیدکننده و هم بزرگ‌ترین مصرف‌کننده است. این در شرایطی است که وابستگی هند به واردات به طور قابل توجهی افزایش یافته است، به طوری که حجم واردات با رشد ۸۴درصدی نسبت به سال گذشته به ۶۵/۴میلیون تن در سال مالی ۲۰۲۴ به ارزش ۷۵/۳میلیارد دلار رسیده است و فرصتهایی را برای صادرکنندگان عمده مانند کانادا و استرالیا ایجاد کرده است.
از سوی دیگر آفریقا بالاترین نرخ رشد را در بازار نشان می‌‌دهد که ناشی از پذیرش گونه‌‌های زراعی مقاوم در برابر آب‌وهوا و بهبود مدیریت پس از برداشت است. تلفات انبارداری همچنان پتانسیل منطقه را محدود میکند، به طوری که کشورهایی ازجمله اوگاندا سالانه ۶/۱۷درصد کاهش در تولید غلات و حبوبات از جمله لوبیا را تجربه میکنند.
رغبت کشاورزان به کشت حبوبات کم مصرف
نکته قابل تامل اینکه هزینه‌‌های کود نیتروژن در سال ۲۰۲۵ به میزان ۸درصد افزایش یافت و باعث شد کشاورزان به سمت کشت حبوبات کم‌‌مصرف روی آورند. به همین واسطه ایالات متحده ۲۳۶میلیون دلار برای گسترش ظرفیت تولید کود داخلی اختصاص داد زیرا تعرفه‌های احتمالی بر پتاس کانادا تهدید می‌‌کرد که قیمت‌های تحویلی را بیش از ۱۰۰دلار در هر تن افزایش دهد. فروش نهاده‌‌های کشاورزی کانادا از ۳/۱۷میلیارد دلار آمریکا در سال ۲۰۲۲ به ۸/۱۴میلیارد دلار آمریکا در سال میلادی ۲۰۲۴ کاهش یافت زیرا کشاورزان از طریق تناوب زراعی، میزان مصرف نیتروژن را کاهش دادند.
در بخش دیگری از این گزارش به تحلیل بازار جهانی حبوبات در سال ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ براساس قاره‌ها پرداخته شده که می‌گوید: آسیا و اقیانوسیه ۵/۴۴درصد از سهم بازار حبوبات را در سال ۲۰۲۴ به خود اختصاص میدهند، در حالی که هند با تولید ۵/۱۳میلیارد کیلوگرم نخود، ۸/۷۴درصد از تولید جهانی را تشکیل می‌‌دهد. با وجود این تولید قابل توجه، تقاضای داخلی هند مستلزم واردات ۶/۴میلیون تن است که فرصتهایی را برای «کانادا، استرالیا و روسیه» ایجاد میکند. همچنین پیشبینی میشود تولید حبوبات چین برای سال ۲۰۲۵ رشد متوسطی داشته باشد، در حالی که تجارت آمریکای‌شمالی به دلیل تعدیل تعرفه‌ها با چالش‌هایی روبه‌رو است.
استرالیا تولید سالانه نخود ۰۶/۱میلیارد کیلوگرم را حفظ میکند اما به دلیل شرایط آب‌و‌هوایی، نوسانات تولید را تجربه میکند. نکته جالب توجه اینکه بازارهای نوظهور «میانمار، بنگلادش، تایلند، ویتنام، اندونزی و فیلیپین» در حال گسترش حضور خود در تجارت جهانی هستند، اگرچه زیرساخت‌های ناکافی ذخیرهسازی و حمل‌ونقل، پتانسیل بازار آنها را محدود میکند.
جایگاه تثبیت شده آمریکای شمالی و اروپا
علاوه بر این، در این گزارش آمده است: آمریکای‌شمالی و اروپا جایگاه خود را به عنوان مراکز تامین تثبیت شده در بازار جهانی حبوبات حفظ میکنند. ایالات متحده با وجود عدم قطعیت‌‌های تعرفه‌ای در بازارهای هدف، صادرات ۲۴/۱میلیون تن به ارزش ۱۳/۱میلیارد دلار را در سال ۲۰۲۵ پیشبینی میکند. ضمن اینکه کانادا همچنان رهبری صادرات خود را حفظ میکند اما به دنبال تنوع بخشی به بازار فراتر از هند و چین است.
در این گزارش آمده است: تولید نخود کابلی روسیه از سال ۲۰۲۰، ۱۳۵درصد افزایش یافته است که می‌‌تواند شکاف عرضه اروپا را جبران کند.
به گزارش بازار، از سوی دیگر کشورهای خاورمیانه، از جمله «ترکیه، ایران، عربستان سعودی و امارات متحده عربی» فرصت‌های رشد را هم در تولید و هم در مصرف انواع حبوبات ارائه میدهند و ترکیه به عنوان یک صادرکننده مهم نخود در حال ظهور است.
در حوزه قاره آفریقا نیز این گزارش عنوان میکند: آفریقا پیشبینی میکند که تا سال ۲۰۳۰ نرخ رشد مرکب سالانه ۴/۴درصدی را تجربه کند که این نرخ رشد توسط برنامه‌هایی که حبوبات را در چارچوب‌‌های امنیت غذایی گنجانده‌‌اند، پشتیبانی میشود. در حالی که چالش‌‌های ذخیرهسازی محصولات کشاورزی در اوگاندا، کمبودهای زیرساختی را برجسته میکند، در حالی که برنامه‌‌های ذخیرهسازی مشارکتی و کاهش عوارض بر تجهیزات ذخیرهسازی، ثبات عرضه را بهبود می‌بخشند. همچنین تانزانیا، کنیا، مصر، آفریقای‌جنوبی، غنا و مراکش در حال اجرای گونه‌‌های مقاوم به خشکسالی از طریق طرح‌‌های کشاورزی هوشمند اقلیمی با هدف کاهش وابستگی به کود نیتروژن هستند.
