9 - 06 - 2022
فاصله گردشگری ایران تا صنعتی شدن
گروه فرهنگ- «صنعت گردشگری» یکی از بزرگترین و متنوعترین صنایع شناخته شده در دنیاست. صنعتی خاص و نوظهور با جذابیتهای بالا و مهمتر از همه به دور از آلودگی. گفته میشود درآمدهای ارزی حاصل از این صنعت بیشتر از صنایع بزرگی همچون خودرو یا محصولات نفتی است. درآمدهای قابل توجهی که نقش مهمی در ایجاد زیرساختها، اشتغالزاییهای مستقیم و غیرمستقیم و ایجاد درآمد برای دولتها ایفا کرده است، این درحالی است که در کشور ما با وجود جاذبهها و ظرفیتهای بالایی همچون جاذبههای باستانی، تاریخی (حدود ٣٢ هزار اثر تاریخی- فرهنگی ملموس و ناملموس ثبت ملی شده و ۱۹ اثر فرهنگی-تاریخی جهانی ثبت شده) و جغرافیایی هنوز اقدامی درخور توجه برای صنعتی شدن گردشگری صورت نگرفته است و ایران از نظر قدرت رقابت برای جذب گردشگر از بین ۱۴۱ کشور در رتبه ۹۷ قرار دارد.
در سال ۲۰۱۴ میلادی حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون نفر گردشگر به کشورهای مختلف سفر کردند و حدود ۱۵۰۰ میلیارد دلار حاصل شد که از این مقدار براساس آماری که مسعود سلطانیفر، رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری منتشر کرده با سفر حدود پنج میلیون و ۱۰۰ هزار نفر گردشگر خارجی، درآمدی معادل ۷ تا ۵/۷ میلیارد دلار نصیب اقتصاد کشور شده است.
ظرفیتهای ایران
ایران با توجه به امتیازات فراوانی که از نظر تنوع آب و هوایی، جاذبههای طبیعی و جغرافیایی، آثار تاریخی، معماری و صنایعدستی، فرهنگی و جغرافیایی دارد، قابلیت تبدیل شدن به قطب گردشگری جهانی را دارد اما آمارهای رسمی و جهانی نشان میدهد طی چند سال اخیر جایگاه قابل توجهی نداشته و از این ظرفیتها برای صنعتی شدن به خوبی استفاده نشده است.
با روی کار آمدن دولت یازدهم و سخنان چندباره رییسجمهور درخصوص جذب گردشگری انتظار میرفت این بخش جانی بگیرد و شاهد تحولاتی اساسی در این حوزه باشیم.
مسعود سلطانیفر، معاون رییسجمهور، بارها به حمایت همهجانبه دولت یازدهم از رونق صنعت گردشگری و توسعه این بخش با نظر مساعد رییسجمهور اشاره کرده و معتقد است تنوع گردشگری در کشورمان میتواند موجب شود تا درآمدی معادل درآمد نفت از اقتصاد گردشگری کسب کنیم. « تا افق ۱۴۰۴ که برابر با ۲۰۲۵ میلادی است، ایران اسلامی ما میتواند در بخش گردشگری صاحب درآمدی معادل درآمد نفت باشد. رویکردی که دولت تدبیر و امید در پیش گرفته، سبب شده حتی سرمایهگذاران حوزه راه و ساختمان بیشتر به گردشگری روی آورند تا این حوزه تقویت شود. رییسجمهور در همه سخنرانیهای خود رونق بخش گردشگری را مورد توجه قرار دادند و این حمایتها بزرگترین پشتیبانی برای فعالان این عرصه است تا بتوانند در زمینههای مختلف صنعت گردشگری را رونق دهند.»
سلطانیفر با اشاره به اهداف پیشبینیشده در سند چشمانداز ۲۰ ساله کشور، و افزایش گردشگری اشتغالزایی برای چیزی حدود چهار میلیون نفر را پیشبینی میکند: «در سند چشمانداز ۲۰ ساله کشور پیشبینی شده است که باید در سال ۱۴۰۴، کشور میزبان ۲۰ میلیون گردشگر خارجی باشد. طبق این سند باید در ۱۱ سال آینده حدود ۳۰ میلیارد دلار درآمد از حضور گردشگران خارجی در کشور حاصل شود و این به آن معنا است که از امروز باید پنج میلیون و ۱۰۰ هزار گردشگر خارجی خود را در مدت ۱۱ سال آینده به ۲۰ میلیون گردشگر افزایش دهیم.»
براساس آماری که رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری ارایه داده است ۱۱۰۰ هتل درکشور وجود دارد که از این تعداد تنها ۱۳۰ هتل چهار ستاره و پنج ستاره هستند و این بدان معنی است چنانچه ما بخواهیم در ۱۱ سال آینده به تعداد ۲۰ میلیون گردشگر خارجی دست یابیم باید با ساخت حدود ۲۵ هتل ۴ و ۵ ستاره در سال تعداد این هتلها را به حدود ۴۰۰ هتل افزایش دهیم.
از فرصتهای تازه تا زیرساختها
تنها اظهارات دولت یازدهم نبود که امیدواریها را به رونق گردشگری امیدوار کرد، توافق هستهای در ایران نیز امیدی دوباره برای جهانی شدن بود؛ توافقی که واکنشهای رسانه جهانی را در پی داشت تا جایی که بلافاصله پس از انعقاد توافق هستهای، CNN برای گردشگری ایران تبلیغاتی روی وبسایت خود به قلم فردریک پلیجن قرار داد.
روزنامه گاردین هم در گزارشی با اشاره به هجوم گردشگران خارجی به ایران پس از توافق هستهای و بازگشایی سفارت انگلیس در تهران نوشت: «گروه گردشگری فرانسوی «آکور» قرار است دو هتل با نامهای «آی بیس» و «نووتل» را در ایران بازگشایی کنند.»
این روزنامه انگلیسی ادامه میدهد: با وجود اینکه تحریمها رسما برداشته نشده اما بازگشایی هتلهای فرانسوی در ایران نشانگر آشتی میان این کشور و غرب پس از توافق هستهای به حساب میآید.»
گاردین با بیان اینکه در سالهای اخیر صنعت گردشگری ایران سیر نزولی داشت، نوشت: «جانی بیلبی» موسس شرکت گردشگری انگلیسی وایلد فرانتیر اذعان کرده است که به دنبال بازگشایی سفارت انگلیس در تهران در ماه آگوست، روند تقاضاهای گردشگری برای سفر به ایران رو به افزایش بوده بهگونهای که این شرکت مجبور شده تا به منظور پوشش حجم تقاضاها چهار تور اضافی در فصل پاییز در نظر بگیرد.
گاردین به نقل از بیلبی افزود: یکی از دغدغههای ما این است که آیا زیرساختهای صنعت گردشگری ایران میتواند فشار فزاینده گردشگران را در سال آینده تحمل کند یا خیر؟
این روزنامه معتقد است باز شدن سفارت انگلیس در ایران موجب رشد گردشگری خواهد شد: «به گفته بیلبی برداشته شدن منع سفر برای گردشگران انگلیسی به ایران از سوی وزارت خارجه انگلیس و بازگشایی سفارتخانهها سبب شده است تا موج عظیمی از گردشگران انگلیسی برای سفر به ایران علاقهمند شوند. علاوه بر اینکه آنها (گردشگران) برای سفر به ایران احساس امنیت بیشتری میکنند، گرفتن بیمه نیز برای آنها سادهتر شده است. حضور سفارت انگلیس در ایران نیز به آنها اطمینان میدهد که مقامات انگلیسی در آنجا حضور دارند و از آنها استقبال خواهد شد.»
گاردین افزود : ایران میزبان سرمایههای عظیم فرهنگی از جمله ۱۹ آثار باستانی به ثبت رسیده در یونسکو، مساجد زیبا و مناظر طبیعی بینظیری است که بسیاری از آنها همچنان از سوی غرب ناشناخته است.
این روزنامه انگلیسی افزود: «برخی از جاذبههای گردشگری در ایران مانند اصفهان، شهر فرهنگ کهن، شیراز شهر شعر و عشق و تهران که به جتاسکیهایش معروف است، میباشد.»
اما آیا واقعا اقدامات دولت کافی بوده؟
در حالیکه مسعود سلطانیفر افق ۲۰ میلیون گردشگر در سال را برای کشور ترسیم می کند اما به نظر می رسد که بسته های لازم برای ایجاد چنین آماری در کشور وجود ندارد. محسن قریب، مدیرعامل گروه هتلهای ایرانگردی و جهانگردی معتقد است در اختیار قراردادن زمین مناسب، رایگان یا ارزان برای هتلسازی، اخذ اقساط درازمدت عوارض ساخت توسط شهرداریها، معافیتهای مالیاتی حداقل به مدت ۱۰ سال، معافیتهای گمرکی برای واردات تجهیزات هتلها و ناوگان شهری از اقداماتی است که باید توسط دولت و مدیریت شهری انجام شود تا ظرفیت اقامتی کشور به جایی برسد که در سال ۱۴۰۴ توان میزبانی از ۲۰ میلیون گردشگر را داشته باشد. «ایران در حال حاضر سه هزار و ۳۰۰ مرکز اقامتی دارد. از این میزان حدود یکهزار و ۳۰۰ واحد هتل است که تنها ۱۰ درصد آنها یعنی چیزی حدود ۱۳۰ واحد هتل چهار و پنج ستاره است و همه این مراکز اقامتی روی هم ظرفیت یک میلیون گردشگر را دارد که تا سند چشمانداز ۲۰ ساله فاصله زیادی دارد.» وی با اشاره به گفته مسعود سلطانیفر، رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری کشور که به ساخت ۴۰۰ هتل چهار و پنج ستاره تاکید دارد، گفت: «این یعنی ما سالانه ۲۵ هتل در کشور بسازیم تا در سال ۱۴۰۴ به ۴۰۰ هتل پنجستاره برسیم اما آیا واقعا چنین اتفاقی میافتد؟ در همین تهران که پایتخت است و نخستین ورود گردشگران به آن است، در ۲۰ سال پس از جنگ چند هتل جدید ساخته شده است؟ بنابراین دولت برای رسیدن به ۲۰ میلیون گردشگر سالانه باید تسهیلات مناسبی در اختیار هتلسازان قرار دهد. وقتی در تهران خرید یک زمین معادل هزینه ساخت هتل میشود چه کسی میخواهد چنین سرمایهگذاری کند؟» به نظر میرسد اقدامات دولت در این زمینه از جمله ساخت هتلهای جدید یا تسهیل صدور ویزا برای گردشگران کافی نیست و باید اقداماتی جدیتر صورت بگیرد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد