19 - 06 - 2022
غافلگیری بزرگ بورس
هادی مومنی- اتفاق بزرگی که همه منتظر آن بودند، در اولین روز هفته روی داد و بسته ویژه اقتصادی دولت برای شش ماهه دوم سال ۹۴ در میان همه جنجالها و نامهنگاریهای چهار وزیر به رییسجمهور در حضور یکی از وزرای امضاکننده نامه «علی طیبنیا» وزیر اقتصاد رونمایی شد. این بسته که تمرکز آن روی تحرک تقاضا در جامعه شکل گرفته، برای کلیت اقتصاد ایران یک تغییر جهت کلی از نظر سیاستهای اقتصادی قبلی دولت حسن روحانی است. اگر از اقتصاد کلان و راهکارهای آن برای بخشهای صنعتی و بانکی این بسته بگذریم، برای بازار سرمایهای که در دو سال اخیر تحت فشار شدید ریزشها قرار دارد براساس این بسته تقریبا اتفاق عجیب و غریبی روی نخواهد داد. در واقع فعالان بازار سرمایه و سهامداران بیشتر از آنکه از جزییات این بسته خوشحال شوند، غافلگیر شدند. اتفاقا در حالی که روز شنبه همزمان با اعلام جزییات این بسته از سوی وزیر اقتصاد، سخنگوی دولت و رییس کل بانک مرکزی در تالار حافظ، سهامداران غوغای زیادی برپا کردند، بعد از مدتها شاخص بورس تا مرز یکهزار واحد صعود را نیز تجربه کرد اما روز گذشته تنها یک روز بعد از مشخص شدن سیاستهای جدید اقتصادی دولت تب داغ بورس زودتر از آنچه همه فکرش را میکردند، سرد شد و شاخص با ۲۷۲ واحد رشد واکنش عاقلانهای به بسته باز شده اقتصادی دولت نشان داد. برای آنکه بدانیم در این بسته چه ارزشی برای بازار سرمایه از سوی دولت قائل شده، باید به محورهای اصلی مرتبط با این بازار بپردازیم. مهمترین اصل حمایتی از بازار سرمایه که البته تنها این بازار از آن منتفع نمیشود، تغییر چندباره نرخ سود بانکهاست. ظاهرا همانند دستکم دو تا سه ابلاغ پیشین از سوی بانک مرکزی این بار هم قرار بر کاهش نرخ سود و البته تسهیلات سیستم بانکی بنا نهاده شده است. مهمترین مساله در این تصمیم تکراری، عدم اجرای این سیاست از سوی بازیگران سیستم بانکی است که اگر بانکهای غیردولتی و موسسات مالی ارادهای برای کاهش نرخ سود داشتند پیش از این در مراحل قبلی هم این تصمیم را اجرا میکردند اما هیچ ضمانت اجرایی یا نظارت قاطع از سوی بانک مرکزی برای اعمال نرخهای سود جدید وجود ندارد تا بورس هم از آن بهره ببرد. دقیقا به همین دلیل بازار سرمایه و فعالان آن به شدت به این تصمیم با نگاهی تردیدآمیز برخورد میکنند. واکنش روز گذشته بازار سهام به این دیدگاه و رشد اندک شاخص را میتوان بر این تحلیل بنا نهاد.
تنها ۳ کلمه بورسی در نامه
در سویی دیگر با ارزیابی دقیق بسته ویژه اقتصادی دولت که در میان خنده و اعتماد به نفس بالای وزیر اقتصاد و رییس کل بانک مرکزی و البته بیان شمرده نوبخت، سخنگوی دولت از جزییات بسته، رونمایی شد، به یک نتیجه جالب توجه و مهم میرسیم. در میان هزاران کلمه و دهها جمله این بسته ویژه اقتصادی، تنها هشت «کلیدواژه» مرتبط با «بازار سرمایه» وجود دارد که به خوبی نشان میدهد همانند همیشه نگاه دولت به سیستم بانکی، صنعت و تولید بیشتر از نگاه و توجه به بازار سرمایه است. در میان همه جملات و مفاهیم اقتصاد خرد و کلان این نامه حتی یک بار هم کلمه «بورس و سهام» وجود ندارد. در سویی دیگر در این بسته کلمه «بازار سرمایه» فقط یک بار، «صکوک» تنها دو بار و «اوراق» به تعداد انگشتان یک دست و پنج بار تکرار شده است. این تعداد کلمات تکرارشده در حوزه بازار سرمایه در بسته سیاستهای ویژه اقتصادی دولت یک بار دیگر به واقع جایگاه اصلی بازار سرمایه را برای همگان نشان میدهد و حقیقت محض نگاه دولت و تیم اقتصادی وی به این بازار که از ماهها پیش تا به حال در سراشیبی سقوط قرار گرفته را به خوبی تبیین میکند.
امید برجای مانده «برجام»
افزونبر این اگر از این مساله که حتی سهم تامین مالی بازار سرمایه براساس جزییات بسته تنها یکپنجم سیستم بانکی است، بگذریم و بخواهیم خوشبینانه به همه سیاستهای اعلامشده نگاه کنیم، باید بگوییم که بازار سرمایه در صورت اجرای دقیق و همهجانبه این سیاستها منتفع میشود و از سویی دیگر فضای بورس نیز برخلاف چند ماه اخیر تغییر میکند. اما سوال اصلی این نکته است که چه تضمینی وجود دارد که نرخ سود بانکی این بار به مرحله عملیاتی برسد یا تامین مالی عنوانشده در این بازار صورت بگیرد؟ آیا اندک حمایتهای مشخصشده در این بسته که به صورت مستقیم و غیرمستقیم اعلام شده میتواند دوای درد سهامدارانی باشد که در دو سال اخیر در ضرر و زیان غرق شدهاند؟ در عین حال اگر در این بسته سهم قابل اعتنایی برای حمایت از بازار سرمایه دیده میشد شاید فعالان این بازار با امیدواری بیشتری در تالار شیشهای به تغییر اعداد قرمزرنگ تابلو بورس خیره میشدند. اما در حالی که فعلا همه چیز تمامشده به نظر میرسد و تحول تاثیرگذار بسته نیز با گذر زمان مشخص میشود میتوان امید داشت تا شاید تاثیر تحولات سیاسی اجرایی «برجام» بتواند برای بازیگران بازار سهام منشای اثربخشی بیشتری نسبت به سیاستهای جدید اقتصادی دولت باشد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد