20 - 01 - 2021
عقبنشینی شورای رقابت
محمدرضا ستاری-اظهارات رییس شورای رقابت از منتفی شدن افزایش قیمت خودرو برای سه ماهه پایانی سال حکایت میکند؛ تصمیمی که پس از مخالفت سازمان بازرسی با فرمول جدید شورای رقابت اتخاذ شده است. حالا که روند قیمت خودرو در بازار آزاد نزولی شده، رییس شورای رقابت به دلیل آنچه «پرهیز از رفتار هیجانانگیز» خوانده، افزایش قیمت خودرو را منتفی اعلام کرده است.
رضا شیوا روز گذشته در نشست خبری با اعلام اینکه شورای رقابت نرخ تورم بخشی سه ماهه پایان سال را از بانک مرکزی دریافت کرده است گفت: براساس اعلام بانک مرکزی نرخ تورمبخشی محصولات ایرانخودرو ۱/۱۴ درصد و محصولات سایپا ۷۵/۱۴ درصد بوده است اما با توجه به شرایط بازار، شورا تصمیم گرفت رفتاری هیجانانگیز را در بازار خودرو انجام نداده و محصولات این دو شرکت طی سه ماهه پایانی سال هیچگونه افزایش قیمتی نداشته باشد.
با سقوط قیمت دلار به ۲۰ هزار تومان، قیمت خودرو کاهش پیدا کرد. این مهمترین سرخط اخبار مربوط به حوزه خودرو است؛ اینکه با کاهش محسوس قیمتها دست دلالان از بازار کوتاه شده، مشتری در بازار پیدا نمیشود و هر لحظه ممکن است قیمتها بیش از این هم کاهش پیدا کند.
اثر روانی و بازی با افکار عمومی این اخبار اگرچه همیشه جزئی از سیاستگذاریهای مربوط به کنترل و مهار قیمتها در بازارهای مختلف ایران طی سالهای گذشته محسوب میشود اما دقت روی قیمتهای فعلی که گفته میشود کاهشی بوده، با توجه به تقاضای بازار و جیب مصرفکنندگان نشان از واقعیتی دیگر دارد. پراید ۱۱۱، ۱۲۰ میلیون تومان و ۱۳۱، ۹۳ میلیون تومان. تیبا ۱۰۴ میلیون تومان، ۲۰۶ تیپ ۲، ۱۸۹ میلیون تومان، پرشیا ۱۹۲ میلیون تومان، پژو جیالایکس ۱۶۹ میلیون تومانی به همراه سمند ۱۶۹ میلیون و رانای ۱۸۵ میلیون تومانی لیست روز گذشته قیمتهای خودرویی است که دائما گفته میشود در حال کاهش یافتن است!
در این رابطه سوال این است در شرایطی که طی هفتههای گذشته وزیر صمت بارها و بارها از تریبونهای مختلف به واسطه کیفیت ضعیف خودروهای داخلی از مردم عذرخواهی کرده و با کوچک شدن سفره مردم طی دو سال گذشته قدرت خرید آنها به طور چشمگیری کاهش پیدا کرده است، آیا باز هم این قیمتها توجیهی برای مصرفکننده واقعی دارد؟
بازی رسانهای برای کنترل بازار
به گفته کارشناسان فارغ از بازی رسانهای که برای کنترل موقت التهابات بازار صورت میگیرد، هیچ منطق اقتصادی و بازاری، توجیهکننده چنین قیمتهایی با چنین کیفیتی نیست؛ بازاری که مسوولان عالیرتبه صنعتی و دولتی هم اذعان به انحصاری بودن آن داشته و سالهاست که شعار مبارزه با این انحصار را سر میدهند، غافل از اینکه هیچگاه توضیح دقیقی ندادهاند که چگونه ممکن است نهاد متولی انحصار، خود عامل شکستن انحصار در تولید و فروش خودرو باشد؟
از سوی دیگر تجربه چند سال گذشته هم نشان میدهد که با توجه به وضعیت اقتصادی ایران، هیچ تضمینی برای ثبات قیمت ارز وجود نداشته و ممکن است بار دیگر با جهش دوباره و چندباره قیمتها، بازار خودرو نیز مجدد دچار التهاب و افزایش قیمت شود. در واقع بررسی وضعیت چند سال گذشته نشان میدهد با توجه به رانت عظیم نهفته در بازار خودرو و نیز انحصاری بودن بازار که میتواند با دستکاری در عرضه، تقاضای رو به افزایش را به مسیر دلخواه هدایت کند، تمامی راهکارهای ارائهشده، موقتی، مسکنوار و کوتاهمدت بوده و قرار نیست هیچ سیاستگذاری بلندمدتی برای عبور از وضعیت کنونی خودروسازی در کشور صورت بگیرد.
مسابقه ارائه طرح و راهکار
درست در همین شرایط است که با توجه به هشدار کارشناسان نسبت به ورشکستگی کامل دو خودروساز بزرگ کشور، اکنون نوعی رقابت برای ارائه راهکار جهت ساماندهی به بازار خودرو نیز میان نهادهای مختلف شکل گرفته است. وزارت صمت یک بار از طرح نزدیک کردن قیمتها به حاشیه بازار میگوید و روز دیگر اعلام میکند با رونمایی از بسته جدید رونق تولید، قرار است ثبات به بازار بازگشته و علاوه بر تقویت تولید داخلی و رضایت مشتری، تولید خودرو نیز ۵۰ درصد افزایش یابد؛ موضوعی که بار دیگر رزمحسینی روز دوشنبه مطرح و اعلام کرده است: سیاست وزارت صمت رقابتی ساختن صنعت خودرو و افزایش ۵۰ درصدی تولید تا خرداد ماه سال آینده است.
در اینجا سوالی که از وزیر صمت مطرح میشود، این است که چگونه قرار است تولید خودرو رقابتی شود؟ آیا افزایش خودروسازهای خصوصی که هماکنون هم ۲۸تای آنها بیش از ۲۰ درصد توان داخلیسازی نداشته و همگی زیانده هستند، رقابتی کردن بازار محسوب میشود؟ موضوعی که تمامی کشورهای صاحب صنعت خودروسازی اکنون به دنبال ادغامهای بزرگ بوده و تازه در ایران طرح افزایش خودروسازها بر سر زبان افتاده است.
سوال دومی هم که از وزیر صمت پرسیده میشود این است که با توجه به زیان انباشته ۶۰ هزار میلیارد تومانی دو خودروساز و بدهی بیش از ۳۶ هزار میلیارد تومانی آنها به قطعهسازان، با کدام منطق اقتصادی قرار است تولید زیانده خودروهای کنونی، ۵۰ درصد دیگر نیز افزایش پیدا کند؟
جدا از وزارت صمت، اکنون پای مجلس و سایر نهادها نیز جهت ساماندهی به بازار خودرو باز شده است. نمایندگان این روزها علاوه بر اینکه موضوع تحقیق و تفحص را کلید زدهاند، طرح عرضه خودرو در بورس را نیز پیگیری میکنند؛ موضوعی که از تابستان امسال مطرح شده و هنوز مشخص نیست چه زمانی و چگونه قرار است اجرایی شود. آنها مدعی هستند که با عرضه خودرو در بورس قیمت واقعی کشف شده و سفتهبازی در بازار تمام میشود اما وزیر صمت میگوید این طرح غیرمنطقی بوده و منتفی است. در پاسخ به این صحبتها رییس کارگروه خودروی مجلس میگوید وزیر صمت نظر شخصی خودش را مطرح کرده و در میان این کشوقوسها رییس شورای رقابت با ارائه فرمول جدید قیمتگذاری، آن را بهترین طرح ممکن جهت ساماندهی به بازار میداند.
البته مسابقه ارائه طرح و راهکار در اینجا تمام نمیشود زیرا در حالی که کمیسیون تلفیق مجلس با واردات خودروهای دست دوم در مناطق آزاد موافقت کرده است، روز دوشنبه علی آقامحمدی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام هم در مراسم رونمایی از موتور سه سیلندر ملی به بحث خودرو ورود کرده و ضمن مخالفت با واردات خودروهای دست دوم از مناطق آزاد، تصریح کرده هیچکس در کشور به این راه میدان نخواهد داد.
کسی شجاعت تصمیمگیری راهبردی را ندارد
بررسیهای «جهانصنعت» در طول سه ماهه گذشته که در گفتوگو با کارشناسان مختلف صنعت خودرو صورت گرفته، نشان میدهد که در میان این هیاهوی طرح و راهکار که بسیاری از آنها هم آزمودههای شکستخورده قبلی در پوسته جدید است، هیچ اراده و شجاعتی در جهت اقدام بلندمدت و راهبردی برای عبور صنعت خودروسازی کشور از چالشهای انباشتهشده وجود ندارد زیرا این کارشناسان تاکید دارند که چنین اقدامی نیاز به مسوولیت و پذیرش عواقب ناشی از آن دارد که تجربه نشان داده هیچکدام از متولیان دولتی این صنعت حاضر به قبول آن نیستند. به همین دلیل است که در این بیسامانی بازار خودرو، تنها اخبار مسرتبخش از منظر آنها کاهش قیمت خودروهای داخلی با ریزش قیمت دلار است؛ خودروهایی که اگر در یک بازار رقابتی عرضه میشدند بعید به نظر میرسد که حتی ۱۰ میلیون تومان نیز به فروش میرفتند اما حالا با دهها برابر قیمت به مصرفکنندهای که قدرت انتخاب دیگری ندارد، فروخته شده و از کاهش قیمت ۵ تا ۱۰ میلیونی آنها نیز ابراز خوشحالی میشود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد