6 - 02 - 2023
عفو بزرگ
در پی پیشنهاد رییس قوه قضاییه به رهبری مبنی بر موافقت با عفو و تخفیف مجازات شماری از متهمان و محکومان حوادث اخیر و همچنین محکومان دادگاههای عمومی و انقلاب و سازمان قضایی نیروهای مسلح، حضرت آیتالله خامنهای با این پیشنهاد موافقت کردند. این در حالی است که در نامه غلامحسین محسنیاژهای به رهبر معظم انقلاب آمده است: «در جریان حوادث اخیر تعدادی از افراد بهویژه جوانان در اثر القائات و تبلیغات دشمن مرتکب رفتارهای نادرست و جرائمی شدند که علاوه بر گرفتاری برای خود، باعث زحمت خانواده و نزدیکان خویش شدند و اکنون تعداد قابلتوجهی از آنان بعد از برملا شدن نقشه دشمنان خارجی و جریانهای ضدانقلاب و ضدمردمی با اظهار پشیمانی و ندامت تقاضای بخشش دارند.» رییس قوه قضاییه همچنین در بند دیگر این نامه آورده است: «کلیات شرایط و ضوابط عفو و تخفیف مجازات متهمان و محکومان پس از انجام کارهای کارشناسی و مشورت با مقامات ذیصلاح در دو بخش تهیه شده است.» این در حالی است که در بخش اول این نامه، ضمن اعلام شروط عفو و تخفیف مجازات برای متهمان و محکومان حوادث اخیر تاکیدشده «پرونده متهمان و محکومان در صورت داشتن شرایط مندرج، در هر مرحلهای که باشد، مختومه میگردد.» و در اعلام شرایط عفو و تخفیف مجازات متهمان و محکومان حوادث اخیر نیز به مواردی از جمله «عدم ارتکاب جاسوسی به نفع اجانب، عدم ارتباط مستقیم با عوامل سرویسهای اطلاعاتی خارجی، عدم ارتکاب قتل و جرح عمدی، عدم ارتکاب تخریب و احراق تاسیسات دولتی و نظامی و عمومی و نداشتن شاکی یا مدعی خصوصی» اشاره شده است.
همچنین در بخش دوم درخواست رییس قوه قضاییه برای برخورداری محکومان دادگاههای عمومی و انقلاب و سازمان قضایی نیروهای مسلح از عفو و تخفیف در مجازات نیز شرایطی اعلامشده که از جمله عبارتند از: «نداشتن شاکی یا مدعی خصوصی، باقیمانده محکومیت محکومان به حبس تا یکسال درصورتی که تا ۲۲ بهمن حداقل یکماه را تحمل کرده باشند، سهچهارم محکومیت محکومان به حبس بیش از یک سال تا ۵ سال، در صورتی که تا ۲۲ بهمن یکپنجم آن را تحمل کرده باشند، یکدوم محکومیت محکومان به حبس بیش از ۱۰ سال تا ۲۰ سال، مشروط به آنکه تا ۲۲ بهمن حداقل ۲ سال حبس را تحمل کرده باشند و باقیمانده محکومیت حبس کلیه محکومان جرائم غیرعمد است.» اعلام شرایط ویژه برای محکومان زن که به حکم قانون، سرپرستی یا حضانت فرزندانشان را برعهدهدارند و برای محکومانی که دارای بیماری صعبالعلاج یا لاعلاج هستند و محکومان ذکور بالای
۷۰ سال و اناث بالای ۶۰ سال و همچنین برای محکومانی که بهلحاظ عجز از پرداخت جزای نقدی در زندان به سر میبرند، از دیگر مندرجات نامه درخواست عفو و تخفیف مجازات است. در نامه رییس قوه قضاییه چند گروه از شمول این عفو مستثنا شدهاند که از جمله آنها «مرتکبان خرید، فروش و قاچاق سلاح گرم»، «افراد دارای جرم سرقت و راهزنی»، «جرائم مربوط به مواد مخدر و روانگردان به صورت مسلحانه»، «دایر کردن مراکز فساد و فحشاء»، «قاچاق مشروبات الکلی»، «قاچاق سازمانیافته و حرفهای و عمده کالا و ارز»، «مباشرت و معاونت در اخلال عمده و کلان در نظام اقتصادی» و البته «جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی» هستند.
اما انتشار این خبر در بخش خبری ساعت ۱۴ روز گذشته، در حالی با موجی از واکنشها مواجه شد که بنابر توضیحات معاون قضایی قوه قضاییه موافقت با این دست عفوها که به عنوان «عفوهای معیاری» شناخته میشوند، از سال ۹۷ تاکنون بیسابقه بوده و حالا غلامحسین محسنیاژهای برای نخستینبار در دوران ریاست خود بر قوه قضاییه در نامهای خطاب به رهبری از ایشان خواست که با عفو معیاری شماری از متهمان و محکومان موافقت نمایند. پیشنهادی پس از ۴ سال از آخرین نمونه از این دست عفوها، بار دیگر با موافقت رهبری مواجهشده و احتمالا در روزهای پیشرو شاهد آزادی این گروه بزرگ از زندانیان در سراسر کشور خواهیم بود. این در حالی بود که ساعتی پس از انتشار این خبر، معاون قضایی قوه قضاییه که مسوولیت جمعآوری، تنظیم و تهیه لیست و معیارهای عفو به رییس قوه قضاییه را برعهده دارد، با استناد به بند ۱۱ از اصل ۱۱۰ قانون اساسی درباره مشمولان این عفو و نیز کسانی که این عفو شامل حالشان نخواهد شد، توضیح داد. صادق رحیمی که پس از ارائه توضیحات حقوقی درباره دو نوع عفو و تفاوت عفوهای «موردی» و «معیاری»، تاکید کرد که رییس قوه قضاییه در نامه چهارم بهمنماه جاری خود، درخواست عفو معیاری شماری از متهمان و محکومان را خطاب به رهبری مطرح کرده است. او با تاکید بر موافقت رهبری با این درخواست رییس قوه قضاییه که میتواند زمینه آزادی دهها هزار نفر را فراهم کند، گفت: «عفو معیاری امسال شامل ۲ بخش است و با عفوهای معیاری سالهای پیش مقداری تفاوت دارد.» او اضافه کرد: «بخش اول عفوِ امسال، معطوف به متهمان و محکومان حوادث اخیر بوده که از تاریخ ۲۵ شهریورماه امسال تا زمان ابلاغ این عفو، در جریان حوادث اخیر دستگیر، بازداشت یا تحت تعقیب قرار گرفتهاند. این افراد با داشتن شرایط ذیل پرونده آنان در هر مرحلهای که باشد، اعم از اینکه حکم صادر شده یا در جریان باشد با این عفو پرونده آنان مختومه میشود.»
معاون قضایی قوه قضاییه همچنین با اشاره به شروط مختومه شدن پرونده متهمان و محکومان حوادث اخیر در صورتی که از ۲۵ شهریورماه امسال تا زمان ابلاغ این عفو، دستگیر، بازداشت یا تحت تعقیب قرار گرفته باشند، به مواردی از جمله «عدم مباشرت، مشارکت و معاونت در ارتکاب جرایم مستوجب مجازات محاربه افسادفیالارض و بغی»، »عدم ارتکاب جاسوسی به نفع اجانب»، «عدم ارتباط مستقیم با عوامل سرویسهای اطلاعاتی خارجی»، «عدم ارتکاب قتل و جرح عمدی»، «عدم ارتکاب تخریب و احراق عمده تاسیسات دولتی، نظامی و عمومی»، «عدم عضویت و وابستگی در گروهکهای معاند و برانداز»، «نداشتن بیش از دو فقره سابقه محکومیت موثر کیفری»، «نداشتن شاکی یا مدعی خصوصی یا حسب مورد اعلام رضایت آنان یا جبران ضرر و زیان»، «اظهار ندامت و تعهد کتبی مبنی بر عدم تکرار جرم عمدی مشابه» اشاره و تاکید کرد: «متهمان یا محکومان اغتشاشات اخیر اگر اظهار ندامت نکنند و تعهد کتبی ندهند عفو نمیشوند.»
رحیمی همچنین با تاکید بر اینکه این عفو معیاری به هیچ عنوان شامل بازداشتشدگان و محکومان اعتراضات اخیر، درصورتی که اظهار پشیمانی نکنند و تعهد کتبی ندهند، نخواهد بود، گفت: «عفو متهمان و محکومان حوادث اخیر، پس از انزجار مرتکبان از اعمال گذشته خود و تعهد بر عدم تکرار آن در آینده و در راستای سیاستهای نظام اسلامی صورت میگیرد و چنانچه در آینده این افراد برخلاف تعهد خود عمل کنند، دایره عفو نسبت به آنان بسیار مضیق و اِعمال مجازات نیز شدیدتر خواهد بود.»
معاون قضایی قوه قضاییه همچنین با تاکید بر اینکه سایر زندانیانی که تا تاریخ ۲۲ بهمنماه امسال، محکومیت حبس آنان قطعی شده باشد و شاکی خصوصی هم نداشته باشند، بنا به شرایطی مشمول این عفو معیاری خواهند بود. شرایطی که به گفته او، عبارتند از اینکه «باقیمانده محکومیت محکومان به حبس تا یک سال در صورتی که حداقل یک ماه (با احتساب ایام بازداشت) را تحمل کرده باشند»، «سهچهارم محکومیت محکومان به حبس بیش از یک سال تا ۵ سال مشروط بر اینکه یکپنجم آن را تحمل کرده باشند»، «دوسوم محکومیت محکومان به حبس بیش از ۵ سال تا ۱۰ سال مشروط بر اینکه یکسوم آن را تحمل کرده باشند»، «یکدوم محکومیت محکومان به حبس بیش از ۱۰ سال تا ۲۰ سال مشروط بر اینکه حداقل یک سال حبس را تحمل کرده باشند»، «یکدوم محکومیت محکومان بیش از ۲۰ سال مشروط بر اینکه حداقل ۲ سال حبس را تحمل کرده باشند»، «باقیمانده محکومیت حبس کلیه محکومان جرائم غیرعمدی»، «باقیمانده حبس زنانی که به حکم قانون سرپرستی یا حضانت فرزندانشان را برعهده دارند، مشروط بر اینکه ۳ سال از حبس خود را تحمل کرده باشند»، «باقیمانده حبس محکومان خانواده معظم شهدا و جانبازان (پدر، مادر، همسر، فرزند) به شرط آنکه در محکومیت تا ۱۰ سال، حداقل یکپنجم و در محکومیت به حبس بیش از ۱۰ سال، حداقل ۵ سال تحمل حبس کرده باشند»، «باقیمانده محکومیت حبس بیماران صعبالعلاج یا لاعلاج که مراتب بیماری آنان مورد تایید کمیسیون پزشکیقانونی قرار بگیرد»، «باقیمانده محکومیت حبس محکومان ذکور بالای ۷۰ سال و اناث بالای ۶۰ سال به شرط آنکه در محکومیت به حبس غیر از ابد حداقل یک پنجم و در محکومیت به حبس ابد حداقل ۸ سال تحمل کرده باشند».
رحیمی همچنین با بیان اینکه «محکومانی که صرفا بهلحاظ عجز از پرداخت جزای نقدی در زندان به سر میبرند در صورت داشتن شرایط عفو میشوند»، در توضیح این شرایط به مواردی از جمله اینکه «باقیمانده محکومیت جزای نقدی تا ۵۰۰ میلیون ریال»، «باقیمانده محکومیت جزای نقدی از ۵۰۰ میلیون ریال تا ۵ میلیارد ریال در صورتی که حداقل به خاطر جزای نقدی ۳ ماه تحمل حبس کرده باشند» و «باقیمانده محکومیت جزای نقدی بیش از ۵ میلیارد ریال، در صورتیکه حداقل یک سال بهخاطر جزای نقدى تحمل حبس کرده باشند» اشاره کرد.
او همچنین ۳ شرط مهم برای امکان استفاده از این عفو را «نداشتن بیش از ۲ فقره سابقه محکومیت موثر کیفری»، «عدم ارتکاب جرم جدید مستوجب مجازات درجه یک تا ۵ در زمان محکومیت، اجرای حکم یا در زمان مرخصی» و «نداشتن شاکی یا مدعی خصوصی یا جلب رضایت آنان و جبران ضرر و زیان آنان تا آخر سال ١۴٠١» عنوان کرد و با اشاره به ۲ تبصره این شروط سهگانه تاکید کرد: «در معاونت در قتل عمد، نیاز به جلب رضایت شاکی نیست و پیشنهاد عفو محکومان اتباع بیگانه، منحصرا پس از بررسی موردی در کمیسیون عفو و بخشودگی است.»
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد