26 - 08 - 2023
عاقبت شورش علیه پوتین
گروه بینالملل- محمدرضا ستاری- پوتین هرگز پریگوژین را نمیبخشد. این موضوع کلیدواژه بسیاری از تحلیلگران پس از شورش گروه واگنر در ماه گذشته بود؛ شورشی که به صورت برقآسا و غیرمنتظره باعث شد تا به گفته برخی از تحلیلگران بسیاری از معادلات کرملین تغییر پیدا کند. حالا پس از گذشت دو ماه از شورش واگنر، یوگنی پریگوژین رهبر این گروه در یک سانحه هوایی کشته شده است؛ اتفاقی که پس از قول پوتین مبنی بر بخشش رهبر و اعضای شورشی این گروه رخ داده و در نوع خود بسیاری از ابهامات و پرسشها را در خصوص آینده این گروه ایجاد کرده است.
طبق گزارشهایی که منتشر شده بود، مدت کوتاهی پس از شورش واگنر، ۳۵ نفر از فرماندهان این گروه به همراه یوگنی پریگوژین در کاخ کرملین برای دیدار با پوتین دعوت شدند. طبق گزارشی که روزنامه گاردین منتشر کرده، پوتین در این جلسه به آنها فرصت ادامه جنگ در اوکراین را داده، اما گفته میشود در حالی که سایر فرماندهان واگنر سر خود را به علامت تایید یا حتی تسلیم در مقابل این جمله پوتین تکان داده بودند، پریگوژین باز هم سرکشی کرده و گفته بود: نه بچهها با این تصمیم موافق نیستند!
حالا دو ماه بعد از این ماجرا، پریگوژین در حادثه سقوط هواپیمایش کشته شده یا به گفته برخی از ناظران ترور شده است؛ در همین راستا سوال مهمی که مطرح میشود این است که پریگوژین به عنوان یکی از نزدیکترین متحدان پوتین چگونه با او مخالفت کرد و در عین حال برخلاف انتظارها برای مدت دو ماه زنده ماند؟
بزرگترین چالش روسیه
پس از ۱۹۹۳
پریگوژین در حالی در ماه ژوئن علیه کرملین شورش کرده و اولتیماتوم وزارت دفاع برای تسلیم نیروهایش به ارتش را رد کرد که این اقدام بزرگترین چالش روسیه از سال ۱۹۹۳ به بعد و از زمانی است که بوریس یلتسین رییسجمهوری وقت این کشور دستور داد تانکهای ارتش در جریان بحران قانون اساسی به پارلمان حمله کنند.
در همین رابطه عباس گالیاموف مشاور سیاسی سابق و شخصی که نطقهای او را مینوشته به روزنامه گاردین میگوید: اینکه پریگوژین ۲ ماه پس از شورش علیه پوتین هنوز آزاد بود، درک ما را از نظام حکمرانی روسیه کاملا تغییر داد، زیرا قاعده بر این مبنا بود که شما نمیتوانید علیه پوتین اقدامی انجام دهید.
در واقع وقتی رهبر گروه واگنر آزادانه میان روسیه، بلاروس و آفریقا مسافرت کرده و پیام میداد جنگ اوکراین مایه شرمساری است یا حتی چند روز قبل از کشته شدنش در یک ویدئو با لباس نظامی و اسلحه ظاهر شده و میگوید روسیه در تمام قارهها حضور دارد، این پیام را صادر میکند که شما مجاز به مخالفت با پوتین هستید.
در چنین شرایطی گویا امر به پریگوژین اینگونه مشتبه شده بود که دیگر کسی در کرملین جلودارش نیست، زیرا وی هر چند مجبور به ترک جبهههای جنگ اوکراین شد، اما همچنان در آفریقا و کشورهایی نظیر آفریقای مرکزی، لیبی، سودان، مالی و نیجر فعالیتهای گروهش را تشدید کرد. مارات گابیدولین فرمانده سابق واگنر و دستیار پریگوژین معتقد است: کل پروژه آفریقا به پریگوژین متکی بود. او در عین حال که بسیار جاهطلب بود، فکر میکرد برای شخص پوتین بسیار بااهمیت است. به همین دلیل این اطمینان بیش از حد به یکی از نقاط ضعف مهم او تبدیل شد. در نتیجه وقتی در سانحه سقوط هواپیما روز چهارشنبه در نزدیکی مسکو کشته شد، بسیاری از مقامات و ناظران روسیه گفتند که این محتملترین سرنوشتی بود که انتظارش را میکشید.
به گفته یکی از مقامات ارشد سابق در ارتش روسیه، تصمیم برای حذف پریگوژین احتمالا از همان روزهای ابتدایی پس از شورش او گرفته شده بود. با این حال قبل از این ماجرا باید اقدامات مهمتری انجام میشد. به عنوان مثال ماه گذشته ایگور گیرکین یکی از فرماندهای سابق روسیه در اوکراین پس از انتقادات مداوم از پوتین به واسطه حمله به اوکراین دستگیر شد. از همه مهمتر ژنرال سرگئی سوروویکین متحد قدرتمند پریگوژین در وزارت دفاع و شخصی که به ژنرال آرماگدون مشهور شده، از زمان وقوع شورش واگنر در انزوای خبری قرار گرفته و روز چهارشنبه اعلام شد که از فرماندهی هوا و فضای روسیه برکنار شده است.
در این رابطه آندری سولداتوف روزنامهنگار روسی و کارشناس سرویسهای امنیتی معتقد است: پوتین وقت خود را صرف ارزیابی خسارتها کرد و در نهایت تصمیم گرفت از این شورش به عنوان دستاویزی جهت مقابله با تندروها استفاده کند.
از این رو به احتمال زیاد مرگ پریگوژین و تصفیه برخی از مقامات یک عامل تثبیتکننده برای پوتین و نیز خوشحالی در میان برخی مقامات نظامی ارشد روسیه مانند وزیر دفاع این کشور محسوب میشود. زیرا ارتش روسیه به واسطه اختلافاتش با گروه واگنر، انگیزه زیادی برای حذف پریگوژین داشت. تنها در یک نمونه در جریان حمله نیروهای واگنر به خاک روسیه، علاوه بر سرنگون شدن چندین هلیکوپتر و هواپیما، حداقل ۱۵ نفر از اعضای ارتش روسیه نیز کشته شدند.
به همین دلیل یکی از فرماندهای سابق ارتش روسیه به روزنامه گاردین میگوید: پریگوژین لکه ننگی بود که سرانجام پاک شد. البته هر چند تنبیه شدن او قطعی به نظر میرسید، اما به شخصه انتظار داشتم او در جایی دیگر مانند آفریقا از بین برود. بنابراین نحوه کشته شدن پریگوژین نشان میدهد کرملین قصد داشته یک پیام مهم را صادر کند: اینکه شما نهتنها نمیتوانید مخالف جنگ باشید، در عین حال نمیتوانید در جنگ نیز از پوتین بهتر باشید .
پیامدهای حذف پریگوژین
در این میان برخی از کارشناسان معتقدند احتمالا مرگ پرابهام پریگوژین، نارضایتیهایی را میان برخی ملیگرایان افراطی و جنگطلبان روسی ایجاد خواهد کرد. به عنوان مثال شاهد بودیم که پس از مرگ رهبر گروه واگنر، یک فرد با لباس نظامی در نزدیکی بنای یادبود پریگوژین و دیمیتری واتکین از دیگر فرماندهان ارشد واگنر زانو زده و گریه میکند. یا اینکه تصاویر منتشرشده نشان میدهد موجی از همدردیها از کشته شدن پریگوژین در داخل روسیه ایجاد شده است. به همین دلیل چنین حادثهای میتواند علاوه بر کاهش روحیه جنگطلبان روسی، بسیج این نیروها برای تداوم جنگ در اوکراین را نیز با دشواریهایی روبهرو کند.
خلاء پریگوژین، آینده گروه واگنر را زیر سوال میبرد. در همین راستا جان لشنر محقق و نویسنده کتابی در مورد این گروه میگوید: در صحبت با برخی از اعضای واگنر آنها اعلام کردهاند که به کار خود ادامه خواهند داد. با این حال در نبود پریگوژین این سوال مطرح است که وزارت دفاع و ارتش روسیه تا چه میزان میتوانند اقدامات این گروه را به خصوص در آفریقا پوشش دهند. از سوی دیگر هر چند به نظر میرسد واگنر تا حدودی خلع سلاح شده و دیگر تهدیدی علیه کرملین محسوب نمیشود، اما این سوال باقی میماند که اعضای این گروه آیا وفاداری خود به شخص پوتین را حفظ خواهند کرد؟
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد