31 - 07 - 2022
ضرورت شکلگیری گفتمان زیستمحیطی
با تشدید بحران آلودگی هوا در روزهای اخیر بحث درباره دلایل، راهحلها و همچنین مواجهه گروههای مختلف با این پدیده بالا گرفته بود.
گروهی از سیاسی شدن این پدیده انتقاد میکردند؛ اینکه نباید آلودگی هوا را دستاویزی برای تحت فشار قرار دادن رقبای سیاسی کرد. میشود با این انتقاد همنوایی کرد. با این حال دلالتهای سیاسی مسایل اقلیمی و زیستمحیطی انکارناپذیر است و امروزه شاخهای از معرفت با عنوان بومشناسی سیاسی
(political ecology) به همین روابط متقابل بین تصمیمات صاحبمنصبان و مسایل زیستمحیطی میپردازد. مساله در ایران اتفاقا میتواند این باشد که این وجه سیاسی به رسمیت شناخته نمیشود، دولتها احساس مسوولیت چندانی نمیکنند؛ آن هم با دانستن این نکته که بخش عمدهای از این بحرانهای زیستمحیطی ناشی از سیاستهای خود آنها بوده است. از احداث بدون برنامه سدها گرفته تا مجوز ساختوساز برج در کلانشهرها، سیاستهای صنعتی و موارد بسیار دیگر. منظور از مسوولیتپذیری یعنی اینکه تصمیمگیران اولا باید اهمیت مسایل زیستمحیطی را به رسمیت شناخته و دوما به بازاندیشی و اصلاح رویههای موجود و بهکارگیری راهبردهای مناسب جدید بپردازند. در ایران هنوز «گفتمانی» جدی در زمینه مسایل زیستمحیطی شکل نگرفته است. در برنامههای انتخاباتی سیاستمداران و احزاب مختلف نشان چندانی از توجه و «برنامهای» ویژه برای محیطزیست وجود ندارد. نهایتا اشاراتی پراکنده دیده میشود به یک مورد خاص مثلا دریاچه ارومیه. برنامهای جدی، باید پیشینه سیاستهای زیستمحیطی، پیامدهای این سیاستها و طراحی رویههای جدید کارشناسی شده را در دستور کار قرار دهد؛ کاری که البته هزینهبر است ولی کیست که در ضرورت در دستور کار قرار گرفتن آن تردید داشته باشد. سویه دیگر شکل نگرفتن گفتمان زیستمحیطی را باید از پایین، یعنی در سطح جامعه یا جامعه مدنی ردیابی کرد. در این قسمت نیز متاسفانه با وجود فعالیتهای پراکنده، تلاش منسجمی که بتواند محرک و اهرم فشاری هم برای شهروندان و هم برای متصدیان باشد، صورت نگرفته است. بسیاری از جنبشهای زیستمحیطی موفق در سطح جهانی در کنار استفاده از ظرفیتهای دولتی، اساسا برخاسته از متن اجتماع و سازمانهای غیردولتی فعال در این زمینه هستند. حل چنین مسالهای نیازمند همگرایی جدی نیروهای اجتماعی و سیاسی است.شاید حاد شدن وضعیت، تلنگری باشد برای تکوین چنین گفتمانی. البته اگر دیر نشده باشد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد