24 - 05 - 2023
ضرر بخش کشاورزی به دلیل فقدان سند راهبردی
گروه بازرگانی- هر سال در بخش کشاورزی ایران با کمبود و بیشبود برخی محصولات روبهرو هستیم که منجر به هدررفت منابع مالی و غیرمالی بسیاری میشود. این در حالی است که گسترش و توسعه صنایع تبدیلی بخش کشاورزی یکی از راههای کاهش ضایعات این محصولات است. در این خصوص کارشناسان اعلام میکنند بخش کشاورزی به دلیل نداشتن سند راهبردی در حال زیان و آسیب است. در صورتی که با سلسله اقدامات و تغییراتی که وزارت جهاد میتواند در دستور کار داشته باشد و البته به سود کشاورز هم خواهد بود، بخش کشاورزی توسعه پیدا میکند و بازار سر و سامان میگیرد.
صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی به صنایعی گفته میشود که به فرآوری و عملآوری محصولات نباتی و حیوانی از جمله زراعی، باغی، شیلاتی، دام و طیور، جنگل و مرتع میپردازد. در تعریف فرآوری آمده که دربرگیرنده تغییرات فیزیکی، شیمیایی، ارگانولپتیکی، نگهداری، بستهبندی و توزیع است. بدینوسیله ماندگاری این محصولات را بیشتر و مصرف و عرضه آنها را مناسبتر میکند. در مجموع از طریق این نوع صنایع ارزش اقتصادی محصولات افزایش مییابد. این امر در کنار جلوگیری از هدررفت محصولات و کاهش ضایعات منجر به ارتباط با ارزش بین دو بخش کشاورزی و صنعت میشود.
آرمان خالقی کارشناس حوزه اقتصاد درباره فعالیت صنایع تبدیلی و تکمیلی در بخش کشاورزی کشور گفت: در بخش کشاورزی، برنامهای تحت نقشه راه و برنامه مشخص وجود ندارد؛ البته سال گذشته در مورد اصلاح الگوی کشت صحبتهایی شد اما در ترسیم فضای کلی کشاورزی که دامداری را هم شامل میشود باید بررسی شود چه محصولی، کجا، با چه میزان و با چه الگو و تکنولوژی باید کشت شود.
وی افزود: در شیوه کشاورزی باید بدانیم چگونه بذر را پرورش دهیم، با چه کودی، در چه فصلی و در چه خاکی؟ همچنین قرار است از مکانیک خاک چگونه مراقبت شود و آبیاری به چه شکلی انجام گیرد؟
وی با بیان اینکه در بخش مکانیزاسیون کشاورزی هم ضعیف عمل کردهایم، ادامه داد: کشاورزی ایران همچنان سنتی است. در نتیجه میتوان گفت نسبت به دیگر کشورها خیلی عقب هستیم.
این کارشناس حوزه صنایع غذایی اضافه کرد: البته در بخشهایی خوب عمل شد اما در حوزه کلان برآیند عملکرد مناسبی در بخش کشاورزی را شاهد نیستیم.
چالش بهرهوری
خالقی با اشاره به هدررفت آب در بخش کشاورزی یادآور شد: بیشترین مصرف آب کشور در بخش کشاورزی بوده و به لحاظ بهرهوری آمارها ناامیدکننده است. کشوری که به لحاظ آبی فقیر است چرا باید این حجم ریخت و پاش آبی و لاابالیگری در مصرف آب داشته باشد. این امر نشان از عدم مدیریت دارد و حاکی از آن است که در بحثهای کارشناسی هنوز الفبای بهرهوری را نمیدانیم.
وی تصریح کرد: جهان به سوی آبیاری قطرهای رفته اما چند درصد زمینهای کشاورزی ایران به شکل قطرهای آبیاری میشود. چرا باید محصولی چون برنج را در مناطقی مانند خوزستان یا اصفهان کشت کرد؟ شنیده میشود حتی در یزد برخی کشاورزان مبادرت به کشت برنج کردهاند. اگر قرار است برنجکاری داشته باشیم باید مانند گندم، دیمی باشد.
وی خاطرنشان کرد: حتی کشت برنج در محلهایی مانند شمال که امروز مشکل آب دارند، غیرکارشناسی است. کشورها به سوی کشت برنج کمآببر رفتهاند. روش غرقابی که ما در کشت برنج به شکل سنتی داریم به نوعی منسوخ شده است.
هدررفت انرژی
به گفته کارشناسان، برنج به شکل غرقابی حدود ۱۵ هزار مترمکعب آب مصرف میکند و اگر کشت برنج به شکل خشکهکاری باشد این عدد به ۵ تا ۸ هزار مترمکعب کاهش مییابد.
عضو هیاتمدیره خانه صنعت، معدن و تجارت در ادامه سخنان خود یادآور شد: بخش کشاورزی ایران ضمن هدررفت آب، در حوزه انرژی هم برای آبرسانی هدررفت برق دارد. الکتروپمپها که برای استخراج آب از چاهها مورد استفاده قرار میگیرد پرمصرف و کمبازده هستند. در حالی که میتوان با خروج پمپهای دیزلی میزان مصرف برق را کاهش داد. ضمن اینکه نحوه آبرسانی از نهرها و جویهای مورد استفاده هم غیراصولی انجام میشود.
خالقی با بیان اینکه مشکلات معیشتی سبب شده تا کشاورزان و باغداران مبادرت به نوسازی درختان در بخش باغی نکنند، گفت: هر درخت عمر مفیدی دارد و پس از کهنسالی باید با درختان جوانتر جایگزین شوند. امروز باغات کشور از بهرهوری خارج شدهاند و ضرورت دارد بخشی از این درختان با کاشت نهال نوسازی شوند.
او با اشاره به زمان مورد نیاز تا به ثمر رسیدن این نهالها گفت: حداقل ۳ سال زمان نیاز است تا نهالها به درختانی پربار تبدیل شوند. فشار اقتصادی باعث شده تا کشاورزان نتوانند این زمان را تحمل کنند بنابراین سعی میکنند با هر زحمتی است به وسیله کود و سم همچنان از این درختان بهره ببرند. در این باره وزارت جهاد کشاورزی باید به کمک کشاورزان بیاید.
دردسرهای کشاورزی خرد
خالقی در ادامه سخنان خود به چالش اراضی کوچکمقیاس در بخش کشاورزی ایران اشاره کرد و گفت: کشور از جانب زمینهای کشاورزی کوچکمقیاس آسیب زیادی دیده و هنوز نتوانستهایم از خرد شدن اراضی جلوگیری کنیم، در این راستا فرهنگسازی نیاز است تا تجمیع رخ دهد.
وی تاکید کرد: قطعات کشاورزی باید به هم پیوسته شوند تا قیمت تمامشده محصولات نهایی در صنایع تبدیلی رقابتی شود.
عضو هیاتمدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران با بیان اینکه کشاورزی فعل و فاعل اقتصادی است و روی امنیت اقتصادی تاثیر زیادی دارد، گفت: یکی از آیتمهای اصلی امنیت اقتصادی موضوع کشاورزی است. در حال حاضر کشاورزان ایرانی گندم را در قطعات خرد در ایام مختلف کاشته و در ایام مختلف نیز برداشت میکنند بنابراین نمیتوان انتظار بهرهوری داشت.
او گفت: زمین با قطعات بزرگ که استفاده از کمباین برای برداشت محصول را دارای صرفه اقتصادی کند، کم است از این رو محصول استراتژیکی مانند گندم با قیمتی بالاتر از نرخ جهانی در کشور تولید و تامین میشود.
وی اضافه کرد: در ادامه این زنجیره صنایع پاییندستی و صنایعی که این محصولات مواد اولیه آنها بهشمار میرود، نمیتوانند با قیمت رقابتی فعالیت داشته باشند. حتی در بازار داخل هم مردم قادر به استفاده از این کالاهای تبدیلی نیستند. در حال حاضر نانهای فانتزی و نان باگت با آرد آزاد تهیه میشود قطعا اگر قیمت مناسب داشته باشد رفاه بیشتری برای جامعه به ارمغان میآورد.
این کارشناس حوزه اقتصاد تصریح کرد: قیمت غیررقابتی هزینه بالا را به تمام زنجیره تولید تحمیل میکند. بنابراین بخش کشاورزی به دلیل نداشتن سند راهبردی در حال زیان و آسیب است. در حالی که با یک سلسله اقدامات و تغییرات که وزارت جهاد میتواند داشته باشد و البته به سود کشاورز هم خواهد بود یکپارچهسازی اراضی یا حداقل کشت یک محصول در این زمینهاست.، ضمن اینکه باید بازار آن را هم تضمین کند.
خالقی افزود: نوسازی تجهیزات و ماشینآلات کشاورزی از دیگر ضروریات این بخش برای توسعه صنایع تبدیلی است تا مواد اولیه مورد نیاز با قیمت رقابتی به دست تولیدکننده نهایی برسد. علاوه بر اینکه روی حوزه سلامت محصولات هم باید تلاش بیشتری کرد تا بازار صادرات هم رونق بگیرد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد