2 - 08 - 2022
صنعت گردشگری پادزهری برای نفت
سالار ایرانزاد- موارد متعددی وجود دارد که امروزه محور اقتصاد کشورهای جهان قرار دارند از جمله صنعت و تکنولوژی در زمینههای مختلف، کشاورزی در مقیاس وسیع، دامپروری و تولید محصولات متعدد لبنی، تولید کائوچو، کشت نیشکر و قهوه، فروش گردبینه، نفت و گاز، تجارت آزاد و صنعت گردشگری که بخش اعظم بودجه کشورهای مربوطه را پوشش داده و هزینههای جاری و عمرانی آنها را تامین میکنند. به گواهی تاریخ اقتصاد در میان کشورهای مختلف جهان آنهایی رستگار بوده و دارای توسعه پایدار بودهاند که منحصرا به یک محور اقتصادی متکی نبوده و به اصطلاح دارای اقتصاد تک محصولی نبوده و نیستند.
در کشور ما جز کشت بعضی محصولات خاص گرمسیری بهطور بالقوه امکان برآوردن حوائج اقتصادی به وسیله بسیاری از عوامل یادشده بدون وابستگی عاجزانه به یک عامل خاص وجود دارد اما فقط جای یک عامل اصلی و کلیدی خالی است و آن هم مدیریت هریک از آنها بهطور اخص و مدیریت کلان اقتصاد کشور بهطور اعم است. اینجا مجال این نیست که اثبات شود در ایران مزیتهایی وجود دارد که بهطور جامع در کمتر کشوری در جهان یافت میشود و فقط مختصر نگاهی انداخته میشود به بارزترین مزیت اقتصادی ایران با بیشترین ارزشافزوده. سالمترین اجرا از نظر زیستمحیطی، بهترین وسیله برای نشان دادن تابلوی زیبای ایران به جهانیان و اصلاح دیدگاههای احتمالی منفی آنها، آشنا شدن ملت ایران با فرهنگهای مختلف و متنوع دنیا و خروج مردم از چنبره انزوا و سرانجام نیل به هدف نهایی که همان رونق اقتصاد کشور و خروج از اقتصاد تکمحصولی و وابستگی شرمآور به ماده متعفن نفت. این مزیت بلامنازع صنعت گردشگری است که اگر بهعنوان محور اقتصاد کشور هدف قرار گرفته و به جد برنامهریزی و عملی شود، میتواند مناسبترین جایگزین برای نفت باشد.
برخلاف صنعت نفت که بهمثابه ثروت و دارایی این مملکت استخراج و بهطور خام فروخته شده و دارای کمترین یا هیچ ارزشافزوده است، صنعت گردشگری دارای بیشترین ارزشافزوده است زیرا ارزشافزوده برابر است با میزان و مبلغ کار و سرباری که روی مواد اولیه تولید یک کالا گذاشته میشود و به فروش میرسد، یعنی تفاضل قیمت مواد اولیه تولید یک محصول با قیمت فروش آن و هرچه این تفاضل بیشتر باشد، ثروت بیشتری عاید میشود. گذاردههای توریسم منحصر است به ساخت یکباره هتلها، بازسازی، مرمت و مراقبت از مکانهایی که جاذبه گردشگری دارند. این پرداختها در اصل هزینه نیست و چون طی سالهای متمادی مستهلک میشوند، دارایی هستند بنابراین با ایجاد اشتغال و صرف سربار، ارزشافزوده بالایی نصیب کشور میشود. از سوی دیگر به مصداق مصرع «آنچه خوبان همه دارند تو تنها داری»، ایران مجموعهای است از تمامی جاذبههایی که سایر کشورهای توریستی جهان بخشی از آن را دارند. کمتر کشوری را در دنیا میتوان یافت که آثار باستانی، جنگلهای سرسبز، کویر پهناور، آبشارهای متعدد، سواحل وسیع، تنوع غذایی، آداب و رسوم و قومیتهای مختلف و امثالهم را یکجا داشته باشد. متاسفانه در کشور ما هریک از موارد یادشده ثروتی هستند که در کوتاهمدت به بطالت میروند و در بلندمدت هریک به نوعی تخریبشده و از جرگه ثروت ملی به منظوراستفادههای احتمال آتی، خارج میشوند. یک گردشگر وقتی به کشوری وارد میشود محل اقامت لازم دارد، غذا و نوشیدنی میخواهد، سوغات و صنایعدستی خریداری میکند، برای رفتن به جاهای مختلف به وسیله حملونقل نیاز دارد و برای تامین این نیازها ارز به کشور میآورد و در داخل هم برای مهیا کردن این مایحتاج نیروی انسانی به کار گرفته میشود و سربار ساخت مصرف میشود و این یعنی ایجاد اشتغال وتامین ثروت. مضافا اینکه این قبیل مراودات و رفتوآمدها جاذبههای سرمایهگذاریهای ایران را در معرض دید جهانیان قرار میدهد.
جدا از توانمندیهای علمی و تکنولوژیکی به اتکای صنعت گردشگری در سال ۲۰۱۴ آمریکا ۱۷۷، اسپانیا ۲/۶۵ و چین ۹/۵۶ میلیارد دلار درآمد کسب کردهاند. اگر کشورهای یادشده و همچنین کشورهای اروپایی را تافته جدابافته و غیرقابل دسترس فرض کنیم، کشورهای تایلند، هنگکنگ، ماکائو و کشور همسایه ما ترکیه با درآمد ۴/۲۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۲ در رده ۱۵ کشور اول توریستی جهان قرار دارند. حالا این سوال مطرح میشود که کشورهای یادشده دارای چه ویژگیهای بالقوهای هستند که ایران فاقد آن است؟
آنچه در بالا گفته شد تقریبا برهمگان عیان است اما چارهای باید اندیشیده شود تا ایران نیز بتواند سهمی از درآمد گردشگری ۱۲۵۰ میلیارد دلاری (در سال۲۰۱۴) جهان بهدست بیاورد. جای تردیدی وجود ندارد که ایران هم میتواند بخش بزرگی از کمبود درآمد نفتی خود را از محل درآمد گردشگری رو به رونق جبران کرده و به تدریج نفت را به حاشیه رانده و در نهایت از آن بری شود. اگر اراده مقامات و مسوولان مربوطه بر این باشد.
به منظور قراردادن صنعت گردشگری در ردیفهای بالای درآمدی مفید وموثر دربودجه کشور، عامل اصلی خواست واراده مقامات است تا براساس آن برنامه جامع گردشگری مطابق با الگوهای ایرانی- اسلامی تدوین شود، مراکز خدمات گردشگری بهطور قابل توجه گسترش یابد، امکانات رفاهی گردشگران در اقصا نقاط کشور دایر و تامین شود، اطلاعرسانی و تبلیغات مناسب در مقیاس داخلی و جهانی صورت پذیرد، مراکز آموزشی گردشگری و بازاریابی و رشتههای دانشگاهی ایجاد و تاسیس شود، حدالامکان ویزا برای کشورهایی که بیشترین مشتاقان بازدید از ایران را دارند، حذف شود و آنچه از راهکارها و برنامههای یادشده مهمتر است، امنیت است. امنیت جانی و امنیت اخلاقی یعنی اینکه گردشگری اعم از ایرانی یا خارجی که در هر نقطهای روی خاک ایران قرار دارد اطمینان کامل داشته باشد که به هیچوجه مورد تعرض فیزیکی، دیداری و شنیداری قرار نمیگیرد و همچنین به هیچ گردشگری از نظر مالی اجحاف نمیشود. گفته میشود بسیاری از کشورها برای شناساندن مکانهای گردشگری خود و بهعنوان اقدام تبلیغاتی قیمت هتل و غذا و سایر مایحتاج درآن مکانها از سایر نقاط کشور ارزانتر است.
البته اگر مطالب یادشده را با مقامات و مسوولان گردشگری کشور مطرح و انجام آنها درخواست شود، آنها قویا بر این باورند که اکنون در ایران همه این موارد پیشبینی، برنامهریزی و به خوبی اجرا میشود (همانگونه که در مورد بهداشت و درمان، آموزشوپرورش، کنترل تورم و مهار گرانی و سایر موارد به خوبی و خوشی انجام میشود!). اما درعمل جز مکانهای محدودی که بهطور نوستالژیک مورد توجه قرار دارند در دیگر نقاط خبری از رونق، نشاط و تحرک گردشگری نیست. البته در زمینه این موضوع انواع و اقسام گردهماییها، کنفرانسها و قلمفرساییها صورت میپذیرد اما از آنچه باید دیده شود چیزی به چشم نمیخورد.
صنعت گردشگری این ملک آباد و پهناور محدود شده است به اصفهان، شیراز، یزد، مشهد و معدود مکانهای دیگر و این در حالی است که به گفته ایرانگردان و محققان آثار تاریخی کشور هیچ استانی در ایران یافت نمیشود که دارای مکانهای زیبایی جهت دیدن و لذت بردن نباشد. اینکه این آثار و ابنیه که بعضا از مفاخر این مرز و بوم بوده و میتوانند از منابع ثروت کشور شوند، مغفول و مهجور ماندهاند یک زیان است اما اینکه به شدت مورد تخریب و محو شدن هستند و امید به بهرهبرداری آتی از آنها نیز از بین میرود، صدزیان دربر دارد.
به امید روزی که دولتمردان ما باور کنند که خیلی از کشورها دارای ذخایر نفتی نیستند اما دارای رفاه اجتماعی و اقتصادی مناسبی هستند. امید است روزی به این باور برسند که زهری که نفت به اقتصاد این کشور وارد کرده با پادزهرهای دیگر بهخصوص صنعت گردشگری قابل درمان است. این واقعیت نیز انکارناپذیر است که داشتن نفت بد نیست به شرط آنکه اولا خام فروخته نشود. ثانیا حیات و ممات اقتصاد کشور به نوسانات قیمت آن در بازارهای جهانی گره نخورده باشد و به منظور اجتناب از این سرسپردگی لازم است که منبع درآمدی قوی و مستمری برآن چیرگی داشته باشد. یکی از مناسبترین درآمدها برای کشوری مثل ایران بهرهگیری از داشتههای خدادادی زیبا برای دیدن مشتاقان آنهاست.
Salar_iranzad@yahoo.com
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد