4 - 01 - 2023
صنعت نفت و گاز ایران چطور از کما در میآید؟
«جهانصنعت»- ۲۵۰ یا ۶۰۰ میلیارد دلار شاید در رقم تفاوت زیادی داشته باشد، اما وقتی پای عمل میرسد جذب تامین یک میلیون دلار هم سخت به نظر میرسد، آن هم در شرایطی که ایران همچنان تحت تحریمهای سخت قرار گرفته و تامین سرمایه خارجی به سختی انجام میشود.
در بیش از یک سالی که جواد اوجی سکاندار وزارت نفت بوده، بارها تاکید کرده که صنعت نفت برای توسعه نیاز به حدود ۲۵۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری دارد، با این حال به نظر میرسد در همین مدتی که او سکاندار نفت و گاز بوده، با ارقام هدفگذاری شده فاصله بسیار دارد. هرچند در شهریور امسال اخباری از تفاهمنامه ۴۰ میلیارد دلاری با روسیه منتشر شد و دولتمردان این تفاهمنامه را دستاورد مطلوبی برای توسعه کشور اعلام کردند، اما پس از امضای تفاهمنامه گزارشی هم درخصوص جذب ارقام سرمایهگذاری تفاهمشده منتشر نشده است.
البته وزیر نفت گفته که تا پایان آذرماه، بیش از ۲۰ میلیارد دلار قرارداد و ۸۰ میلیارد دلار تفاهمنامه با شرکتهای داخلی و خارجی سرمایهگذار و بانکها برای توسعه صنعت نفت به امضا رسیده است اما کارشناسان بر این باورند که نیاز صنعت نفت برای رقابت با همسایهها ۶۰۰ میلیارد دلار است؛ عددی که به نظر میرسد با ادامه موانع پیش روی احیای قرارداد برجام حداقل در افق کوتاهمدت دستنیافتنی خواهد بود.
صنعت نفت و گاز از موثرترین و بزرگترین صنایع در جهان و به ویژه ایران است. از آنجا که اقتصاد ایران و اکثر صنایع کشور، به شدت به نفت و گاز وابسته هستند و همین موضوع علت اصلی انتقال شدید اثرات نوسانات مصرف، تولید و قیمت نفت و گاز به اقتصاد کلان کشور و بازارهای مختلف از جمله بازار سرمایه به شمار میآید، در نتیجه نقش این صنعت در توسعه اقتصاد کشور بسیار اهمیت دارد.
شرط حفظ جایگاه ایران در بازار جهانی
مرتضی بهروزیفر کارشناس انرژی درباره نیاز صنعت نفت و گاز به سرمایهگذاری به «جهانصنعت» گفت: در شرایط کنونی صنعت نفت ایران نیازمند بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار سرمایه است تا بتواند با حفظ شرایط خود، کمی بهتر از گذشته شود اما اگر بخواهد متناسب با ذخایر خود افزایش تولید داشته باشد، به سرمایه بیشتری نیاز دارد.
او با بیان اینکه طی چهار دهه گذشته عملا سرمایهگذاری قابل توجهی در صنعت نفت و گاز صورت نگرفته است، تاکید کرد: اگر اکنون گفته میشود که با برداشته شدن تحریمها میتوانیم به تولید قبل بازگردیم، به دلیل تلاشی است که همکاران صنعت نفت با تمام قوا داشته و توانستند وضعیت را حفظ کنند. حال آنکه برای توسعه صنعت نفت و گاز نیاز به استفاده از تکنولوژی جدید و مدیریت شرکتهای بینالمللی است، اما تا زمانی که امکان استفاده از خدمات بزرگ دنیا را نداشته باشیم، تصور اینکه میزان تولید نسبت به گذشته افزایش چشمگیری پیدا کند، تقریبا دور از ذهن است.او میگوید: برای حفظ جایگاه ایران در بازار جهانی هستیم؛ زمانی ایران دومین تولیدکننده نفت اوپک بود اما اکنون پنجمین تولیدکننده است که همین موضوع نشان میدهد تا چه میزان نیازمند تغییر در شرایط فعلی هستیم.هرچند همه کارشناسان متفقالقول بر ضرورت جذب سرمایه برای توسعه صنعت نفت تاکید دارند، با این حال دولتمردان همواره در واکنش به توصیههای کارشناسان عنوان میکنند که این سرمایهگذاریها باید به صورت مرحلهای صورت بگیرد. مثلا محسن خجستهمهر مدیرعامل شرکت ملی نفت بر این باور است که لازم است سرمایهگذاری به صورت مرحلهای صورت بگیرد. او میگوید: براساس برنامه زمانی ۱۰ سال و ۲۰ سال تعریف شده و متناسب با زمان مورد نیاز برای هر طرح زمانبندی لحاظ شده است. در این میان از حداکثر توان سرمایهگذاری داخل کشور استفاده خواهیم کرد و منعی برای این مساله وجود ندارد.به گفته مدیرعامل شرکت ملی نفت میدان آزادگان جنوبی، فاز ۱۱، کیش، پارس شمالی و برخی میادین را عملا از سال ۱۴۰۰ آغاز کردیم و در سالهای جاری نیز ادامه خواهیم داد. برخی از این طرحها که شامل بهرهبرداری از فاز ۱۱ پارسجنوبی است تا سال آینده به بهرهبرداری میرسد و انتظار داریم توسعه در صنعت نفت با طرحهای در نظر گرفته شده محقق شود. برنامهریزی شده که تولید گاز به یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب در روز و ظرفیت تولید نفت به بیش از ۵ میلیون بشکه در روز برسد، برای تحقق اهداف تولیدی بخش نفت به ۱۰ میلیارد دلار و برای بخش گاز به ۷۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری در دوره ۱۰ ساله نیاز است.
توجه به هزینههای نگهداری
واقعیت این است که اگرچه ایران ظرفیت بالقوه تولید حدود ۴ میلیون بشکه در روز را داراست اما امروز تولید نفت در خوشبینانهترین حالت به زحمت به ۲میلیون بشکه میرسد. سوال این است که با شرایط تحریمی و سختی در تجهیز صنعت نفت و گاز به تکنولوژیهای جدید، برای توسعه میادین مشترک و البته بازسازی صنعت نفت و گاز و بهینهسازی ظرفیت تولیدی کشور چه رقمی لازم است در بودجههای سنواتی یا ظرفیتهای موجود تامین سرمایه کشور جذب شود. کارشناسان میگویند، هزینه مورد نیاز برای سرمایهگذاری در صنعت نفت در هر سال، حدود ۲۴ میلیارد دلار است. این در حالی است که مطابق بررسیهای انجامشده طی دو تا سه سال آینده باید ۹۳ میلیارد دلار در بخش بالادستی صنعت نفت، ۱۷ میلیارد دلار در بخش پالایش، ۱۲۷ میلیارد دلار در بخش بالادستی گاز طبیعی، ۱۳۱ میلیارد دلار در بخش پاییندستی گاز، ۵۰ میلیارد دلار در بخش پتروشیمی و در نهایت ۴۱ میلیارد دلار برای بهینهسازی و جایگزینی حاملهای انرژی سرمایهگذاری شود. علاوه بر آن، ایجاد ساختاری عظیم برای تامین این میزان سرمایه، باید توان مدیریتی برای جذب این منابع مالی و توان ساختاری پیمانکاری، مشاورهای و مهندسی کافی برای مدیریت مصرف هم فراهم شود. از سویی، صیانت از میادین نفتی موجود و تلاش برای توسعه این میادین، نیاز به حضور گسترده کمپانیهای بزرگ نفتی صاحب نام و سرمایهگذاریهای کلان آنها، به همراه حضور فعال بخش خصوصی کشور دارد. به این منظور، ضروری است که درصد قابل توجهی از درآمد نفت کشور به سرمایهگذاری اختصاص یابد و تا زمانی که میزان قابل توجهی سرمایه به اقتصاد ایران تزریق نشود، شرایط و روزگار اقتصاد و سیاست ایران، سختتر خواهد شد و بحران سرمایهگذاری افزایش خواهد یافت.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد