صنایع آرایشی و بهداشتی؛ برگ برنده صنعت حلال ایران
جهان‌صنعت– ظرفیت تولید محصولات آرایشی و بهداشتی بیش از دو یا سه برابر نیاز کشور است که قادر شده گردش مالی بیش از ۲۲۰هزار میلیارد تومانی (همت) را به خود اختصاص دهد، از این رو می‌توان این فرصت را غنیمت شمرد و با برچسب برند حلال این ظرفیت را بیش از پیش به سمت صادرات کشورهای مسلمان پیش برد؛ برندی که می‌تواند بازارهای هدف صادراتی قابل توجهی را به خود اختصاص دهد.
در این راستا محمدمهدی کامکار، رییس انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی استان البرز معتقد است که برگ برنده ما در صنعت حلال، محصولات آرایشی و بهداشتی است که با توجه به تنوع آب و هوایی و گیاهی کشور و همچنین بهره‌گیری از طب سنتی، می‌توانیم در دنیا جایگاه خاصی به خود اختصاص بدهیم. محمدمهدی کامکار در گفت‌وگویی مفصل به الزامات، فرصت‌ها و چالش‌های صنعت حلال در حوزه آرایشی و بهداشتی پرداخت.
مالزی، پیشتاز صنعت حلال در جهان
رییس هیات‌مدیره شرکت‌های گروه عطرآگین درباره شکل‌گیری صنعت حلال در جهان بیان کرد: طی چند سال گذشته صنعت حلال در دنیا به عنوان برند مختص مسلمانان جا افتاده است. تا پیش از این ایرانی‌ها با سفر به کشورهای غیرمسلمان همواره این دغدغه را داشتند که غذای خود را چگونه تهیه کنند که براساس آموزه‌های دینی ما حلال باشد و خوردن سبزیجات و غذاهای دریایی طی تمام سفر مشمئزکننده می‌شد و پیدا کردن رستوان ایرانی نیز سخت بود. در چنین شرایطی، احساس نیاز به برند غذای حلال صنعت حلال شکل گرفت. با توجه به دید وسیع برخی کشورها که آغازگر صنعت حلال بودند، به این مشکل پایان بخشیدند. در این میان یکی از کشورهایی که آغازگر صنعت حلال در دنیا شد، کشور مالزی بود که پس از آن به تدریج این برند در بین کشورهای مختلف جا افتاد.
کامکار در پاسخ به این پرسش که صنعت حلال در حوزه آرایشی و بهداشتی چه ابعادی دارد، گفت: در ایران پس از انقلاب تولیدکنندگان صنایع آرایشی و بهداشتی به تدریج به این سمت و سو پیش رفتند که چگونه مواد اولیه مورد نیاز خود را تهیه کنند که مطابق موازین اسلام، حلال باشد. هرچند تاکید بر این موضوع با قیمت تمام‌شده بیشتری برای تولیدکنندگان تمام می‌شد اما مهم این بود که پایه و اساس آن چه گیاهی و چه حیوانی، براساس موازین اسلامی و حلال باشد. برای نمونه ذبح حیوانات با روش اسلامی انجام شده باشد، تا از فرآوری‌کردن آن بتوانیم در صنعت آرایشی و بهداشتی بهره بگیریم. برند در صنعت آرایشی و بهداشتی به این معناست که تمام اسانس‌ها و موارد ترکیبی آن باید اسلامی و حلال باشد و از استفاده ترکیبات مواد غیرحلال باید پرهیز کرد.
وی در ادامه با اشاره به جایگاه صنعت آرایشی و بهداشتی در کشور یادآور شد: صنعت آرایشی و بهداشتی یکی از پیشتازترین صنایع کشور و حتی دنیاست که گردش مالی این صنعت کمتر از صنعت غذا نیست و حتی چندین برابر صنعت داروسازی گردش مالی دارد، بنابراین این صنعت، فرصتی خوبی دارد که با برچسب برند حلال روی محصولات خود در بازارهای صادراتی جایگاه خاص پیدا کند.
چرا ویتنام قطب محصولات حلال شده است؟
رییس هیات‌مدیره شرکت‌های گروه عطرآگین در ادامه تاکید کرد: حدود ۱۰سال است که در مجموعه عطرآگین برای محصولات خود، ایزوی حلال از کشور مالزی دریافت کرده‌ایم تا بتوانیم محصولات آرایشی و بهداشتی حلال تولید کنیم. در آن زمان مرکزی که ایزوی حلال صادر می‌کرد، کشور مالزی بود. طی چهار تا پنج سال گذشته این ایزو را تمدید کردیم اما متاسفانه در داخل کشور نه موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، نه دانشگاه علوم پزشکی و نه وزارت بهداشت در این راستا هیچ حمایتی از ما به عمل نیاوردند و اینگونه به نظر می‌رسد که در داخل کشور به این موضوع و برند حلال برای تصرف بازارهای بین‌المللی اهمیت چندانی داده نمی‌شود. چرا کشوری مانند ویتنام که مسلمان نیستند، بلکه بیشتر مردم این کشور دارای دین خاصی نیز نیستند، می‌تواند به یکی از بزرگ‌ترین قطب‌های تولیدکننده حلال در جهان تبدیل شود و جایگاه ویژه‌ای در این راستا کسب کند و ما به عنوان یک کشور مسلمان نباید این جایگاه را به خود اختصاص بدهیم. آنها به اهمیت این بازار پی برده‌اند که ما نبرده‌ایم.
بازارهایی که از دست می‌دهیم
کامکار با تاکید بر این موضوع که بسیاری از کشورها چه مسلمان و چه غیرمسلمان با دیدن علامت برند حلال روی محصولات بیشتر مشتاق و خریدار آن می‌شوند، ادامه داد: در این راستا مسلمانان و حتی غیرمسلمانان در سفرهای خود به سایر کشورهای دیگر، بیشتر به دنبال محصولاتی با برند حلال هستند. این نشان‌دهنده این موضوع است که اگر به عنوان یک کشور که به تولیدات محصولات حلال بسیار پایبند هستیم، به‌درستی خود را معرفی کنیم، در بیشتر کشورهای دنیا می‌توانیم عرضه‌کننده محصولات برند حلال باشیم. محصولات ما در ایران حلال و شرعی بوده اما مساله این است که در زمینه صادرات هیچ مانوری روی این موضوع نمی‌دهیم، در حالی که اگر برند حلال روی محصولات ما خورده شود، تمام مردم دنیا متوجه این موضوع خواهند بود و کسانی که برند حلال و آرم و مشخصه آن برای آنها اهمیت دارد، سعی می‌کنند از این برند استفاده کنند. این موضوع می‌تواند راهی به توسعه صادرات ما بگشاید اما متاسفانه انواع و اقسام دست‌اندازها را پیش‌روی این صنعت قرار می‌دهیم.
صنعت حلال آرایشی و بهداشتی، بدون متولی
کامکار در پاسخ به این پرسش که به صورت مشخص چه دست‌اندازهایی برای مسیر برند حلال در ایران وجود دارد، تصریح کرد: من تولیدکننده به‌صورت مشخص وارد این حوزه شده‌ام و ایزوی برند حلال را نیز دریافت کرده‌ام اما در کشور هیچ سازمانی متولی این امر نیست که من تولیدکننده را در راستای شکوفایی این صنعت قرار بدهد. آیا سازمان استاندارد متولی این امر است یا در حوزه ما وزارت بهداشت؟ متولی این امر باید بتواند بخش خصوصی را وارد این حوزه کند و از ظرفیت‌های این بخش بهره بگیرد. تولیدکننده سربار نیست، تمام تلاش خود را به کار می‌گیرد تا برای صادرات فضا ایجاد کند. هموطنان در کشور به خوبی محصولات ما را می‌شناسند و پس از استفاده از آن استقبال می‌کنند. مشکل برون از این ممکلت است که باید زیرساخت‌های معرفی برند حلال از سوی تولیدکنندگان ایرانی شناسانده شود. صادرات ما حتی به کشورهای همسایه در حال از دست رفتن است چراکه دخالت‌های دولت در زمینه قیمت‌گذاری اجازه رقابت نمی‌دهد. ما در زمینه تولید و صادرات با مشکل روبه‌رو هستیم. وقتی با محدودیت‌های انرژی روبه‌رو می‌شویم، با کاهش تولید و از دست دادن بازارهای صادراتی خود مواجه می‌شویم. با یک تدبیر معقول و صنعتی باید فضای بیشتری به صنعت بدهیم.
رییس انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی استان البرز در ادامه خاطرنشان کرد: در زمینه برند حلال باید یک متولی ثابت بتواند مجوزهای لازم را به تولیدکنندگان که خواستار این برند هستند، بدهد و در این زمینه بهترین ارگانی که می‌تواند مجوز برند حلال را به تولیدکنندگان آرایشی و بهداشتی بدهد، وزارت بهداشت است، البته سازمان استاندارد نیز می‌تواند در این راستا همیاری‌هایی داشته باشد. مهم این است که موانع از سر راه برداشته و روان‌سازی برای تولید و صادرات انجام شود. توقع ما از دولت آن است موانعی که بر سر راه گلوگاه‌های صنعت وجود دارد را مرتفع کند.
جای خالی رسانه‌های تاثیرگذار
کامکار با اشاره به تاثیر تبلیغات برای برند حلال عنوان کرد: رسانه‌های ما هم از لحاظ سرعت و هم از نظر کیفی تاثیرگذاری لازم در جهان امروز را ندارند و در این راستا نسبت به دنیا عقب هستیم. در دنیا وقتی برای یک محصول جدید آرایشی و بهداشتی تبلیغات انجام می‌گیرد، اگر در ترکیه مجوز ساخت این محصول یک ساعته صادر می‌شود و در آمریکا هیچ زمانی نمی‌برد، در ایران برای دریافت مجوز این محصولات باید ماه‌ها به دنبال تاییدیه از دانشگاه علوم پزشکی، سازمان غذا و دارو و… بود. این روند طولانی سبب می‌شود که از تولیدات روز دنیا عقب بمانیم و خود را به بازارهای صادراتی نرسانیم و بازار خود را به رقبا بسپاریم. در زمینه صادرات با مشکلات تحریم، به‌روز نبودن ماشین‌آلات و با افزایش قیمت تمام‌شده بالا مواجه هستیم و این موضوع سبب می‌شود که بازارهای رقابتی خود را از دست بدهیم.
وی همچنین در ادامه خاطرنشان کرد: در زمینه صنایع آرایشی و بهداشتی، واحدهای زیرپله‌ای و غیرمعقول در کشور رشد کرده‌اند که در این حوزه مشکلاتی در زمینه سلامت ایجاد می‌کنند که برای جامعه مخرب است.
نفت و طلا نمی‌خواهیم، اجازه بدهند از طبیعت بهره بگیریم
رییس هیات‌مدیره شرکت‌های گروه عطرآگین با اشاره به موقعیت خاص ایران به عنوان یک کشور مسلمان عنوان کرد: خدای مهربان تنوع آب و هوایی، تنوع گیاهی، منابع دریایی و منابع معدنی، نیروی انسانی و… بسیاری در کشور به ما اعطا کرده است که باید از منابع طبیعی خدادادی بهره بگیریم اما چرا گمان می‌کنیم که تنها باید نفت استخراج کنیم و بفروشیم، چرا گمان می‌کنیم که تنها صنایعی همچون پتروشیمی و فولاد می‌توانند پیشرو باشند. باید روی صنایعی سرمایه‌گذاری کنیم که با کمترین سرمایه بیشترین ارزش‌افزوده را ایجاد کنند. در صنایع آرایشی و بهداشتی با کمتر از یک میلیارد تومان سرمایه، می‌توانیم ۱۰۰میلیارد تومان دستاورد داشته باشیم و علم این صنعت را نیز دارا هستیم، بنابراین با برند حلال می‌توانیم جایگاه خود را در این صنعت تثبیت کنیم، در حالی که زیرساخت‌های صادراتی ما چندان هموار نیست.
کامکار در پاسخ به این پرسش که صنعت حلال چه فرصت‌هایی را در صنعت آرایشی و بهداشتی در اختیار ما قرار می‌دهد، گفت: پیش از اینکه کشورهایی مانند ترکیه و سایر کشورها وارد این حوزه شوند، به دلیل اینکه یکی از قدیمی‌ترین کشورهای مسلمان در حوزه صنایع آرایشی و بهداشتی بودیم، باید برگ برنده خود را رو کنیم و با برند حلال بازارهای هدف صادراتی بیشتری را به تصرف خود درآوریم.
وی در پایان با اظهار امیدواری نسبت به این موضوع که مذاکرات ایران و آمریکا به نتیجه برسد، تاکید کرد: بدون شک با برداشته شدن تحریم‌ها شرایط بازارهای صادراتی برای ما مهیاتر خواهد بود. در زمینه صنایع آرایشی و بهداشتی و در طب سنتی خود محصولاتی را تولید می‌کنیم که در دنیا کم‌نظیر است. ما بخش خصوصی، هیچ چیز از دولت نمی‌خواهیم. نفت، طلا و معدن برای دولت باشد. به ما اجازه بدهند از طبیعت ایران استفاده کنیم تا با همین استفاده، اقتصاد ایران را نجات بدهیم. کارآفرینان بخش خصوصی در بازارهای صادراتی اعتبار دارند و برای آنها ال‌سی با بهره ۳ یا حداکثر ۵درصد در طول سال باز می‌کنند، در حالی که در ایران تسهیلات بانک‌های ایرانی به ۴۰درصد می‌رسد. تولیدکننده ایرانی ۴۰درصد سود خواهد داشت که بابت تسهیلات بانکی ۴۰درصد سود بپردازد؟ این در حالی است که تولیدکنندگان زیرساخت لازم از جمله آب، برق و گاز را در طول سال برای تولید خود ندارند.
