صفر مطلق!
جهان صنعت– قرن بیست و یکم است و صنعت رسانه و سرگرمی از تولید فیلم و سریال گرفته تا پلتفرم‌های استریم، شبکه‌های مجازی و بازی‌های ویدئویی، نقش مهمی در شکل‌دهی فرهنگ و حتی جغرافیای اقتصادی جهان ایفا می‌کند. براساس گزارش PwC و Statista، ارزش صنعت جهانی رسانه و سرگرمی در سال ۲۰۲۳ به بیش از ۶/۲تریلیون دلار رسید؛ رقمی که این صنعت را در جمع ۱۰صنعت پرقدرت جهان و پس از صنایعی همچون خدمات مالی، نفت و گاز و فناوری اطلاعات قرار می‌دهد. صنعت رسانه و سرگرمی دیگر یک صنعت فرهنگی صرف نیست و به یکی از ابزارهای نفوذ و دیپلماسی اقتصادی تبدیل شده است؛ ابزاری قدرتمند که همچون تیغی دولبه هم جنبه‌های مثبت دارد و هم جنبه‌های خطرناک. از این ۶/۲تریلیون دلار، ۷۰۰میلیارد دلار مربوط به صنعت سینما و تلویزیون است؛ صنعتی که تنها در ایالات‌متحده به اشتغال مستقیم بیش از ۵/۲میلیون نفر منجر شده است. درآمد نتفلیکس در سال ۲۰۲۳ بیش از ۳۲میلیارد دلار بوده که ۵میلیارد دلار این درآمد سود خالص بوده است. کمپانی دیزنی که برای نسل‌های بسیاری خاطره‌سازی کرده، اکنون با راه‌‌اندازی پارک‌های تفریحی و فروشگاه محصولات توانسته است به یکی از غول‌های صنعت رسانه تبدیل شود.
حرکت هوشمندانه ترکیه؛ وقتی سریال قوی‌تر از دیپلماسی می‌شود
همسایه ما ترکیه، توانسته در سال‌های اخیر با تمرکز بر بهبود کیفی صنعت فیلم و سریال به یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان محتوای تلویزیونی در جهان تبدیل شود. در سال ۲۰۲۴، ترکیه با صادرات بیش از ۳۰۰سریال به حدود ۲۰۰کشور، موفق شده است ۸۰۰میلیون تماشاگر پیدا کند و درآمدی بالغ بر ۵۰۰میلیون دلار کسب کرده است اما درآمد ترکیه از این صنعت به اینجا ختم نمی‌شود؛ سریال‌های ترکی توانسته‌اند با ارائه تصویری جذاب و موفق از این کشور، به صنعت گردشگری تکانی اساسی بدهند و اشتغالزایی را به طور چشمگیری افزایش بدهند. در سال ۲۰۲۴ بیش از ۲/۶۲میلیون نفر از ترکیه بازدید کردند که شامل ۶۳/۵۲میلیون گردشگر خارجی و بازدیدکنندگان با اصالت ترکیه‌ای مقیم خارج می‌شود. این رقم نسبت به سال ۲۰۲۳ حدود ۸/۹درصد رشد داشته است. ترکیه از ورود این گردشگران بیش از ۶۱میلیارد دلار درآمدزایی کرده است. بخش بزرگی از این موفقیت مرهون تبلیغات نرم و تمرکز بر نکات مثبت، مانند امنیت سفر، امکانات رفاهی، صنعت پوشاک، آثار تاریخی و برنامه‌های فرهنگی در سریال‌های ساخت این کشور است.
صدا و سیما با ۲۴ هزار میلیارد تومان بودجه بازی را باخته
در ایران با سقوط آزاد تلویزیون و از دست دادن بی‌سابقه مخاطبان به دلیل کیفیت نازل محصولات تولیدی، صنعت سینما و سریال‌های شبکه نمایش خانگی رونق دوچندانی پیدا کرده است. صدا و سیما با ۲۴هزار میلیارد تومان بودجه به دلیل سختگیری‌های فرهنگی دور از واقعیات فرهنگی و عرفی جامعه بازی را به پلتفرم‌ها باخت و حالا ساترا به عنوان نهاد قانون‌گذار در حوزه تولیدات نمایش خانگی وارد میدان شده و اعمال سلیقه و سانسور می‌کند. براساس اعلام معاون توسعه کسب‌وکار ساترا در سال گذشته گردش مالی شبکه نمایش خانگی به ۱۳۰هزار میلیارد تومان رسیده است. تعرفه آگهی‌هایی که پیش از پخش هر قسمت سریال در پلتفرم فیلیمو پخش می‌شود، حدود ۶۰۰میلیون تومان است.
ایران غایب سریال‌سازی بین‌المللی
در تازه‌ترین حاشیه ایجاد شده در شبکه نمایش خانگی، سریال سووشون که گفته می‌شود با هزینه ۲۰۰میلیارد تومانی تولید شده است، به دلیل آنچه که توسط ساترا صحنه‌هایی مغایر با عرف عنوان شده، توقیف شد. اتفاقی که باعث برجسته شدن این سوال در فضای مجازی شد که این سختگیری‌ها و پافشاری بر سانسور در زمانه‌ای که دسترسی به تمامی پلتفرم‌های بین‌المللی و انواع فیلم و سریال‌های ایرانی و خارجی برای همگان آسان‌تر از آب خوردن است، چه خروجی دارد؟ در طرف مقابل هم عده‌ای می‌گویند انتشار این نوع خبرها در جهت ایجاد حاشیه، برانگیختن کنجکاوی و جلب مخاطب بیشتر صورت می‌گیرد. بر خلاف کشورهایی مانند ترکیه و کره جنوبی سریال‌های ساخت ایران به دلیل ضعف فنی و محتوایی، اعمال محدودیت و سانسور و نبود استراتژی مشخص برای حضور در بازارهای جهانی نتوانسته‌اند حضوری موفق در بازارهای بین‌المللی داشته باشند و درآمد ارزی برای کشور به همراه بیاورند؛ استراتژی که می‌توانست با الگوبرداری از کشورهای مانند ترکیه به معرفی ایران به عنوان مقصدی جذاب برای گردشگری منجر شده و به توسعه اقتصاد کشور کمک بزرگی بکند.
