24 - 12 - 2019
شکاف نظام بانکی ایران با استانداردهای بینالمللی
حیدر مستخدمینحسینی*
مباحثاتی که این روزها پیرامونFATF و مساله پیوستن یا عدم پیوستن ایران به این کارگروه مالی شکل گرفته، مغفول ماندن از وضعیت کلی نظام بانکی ایران و فاصله زیاد آن با استانداردها و شاخصهای بینالمللی را موجب شده است.در این مورد میتوان به وضعیت نظام اقتصادی در سایه تحریمهای آمریکا اشاره کرد که موجب شده نظام بانکی ایران خود را با استانداردهایی همچون نسبت کفایت سرمایه که لازمه تداوم حیات بانکی است تطبیق ندهد.
کفایت سرمایه میزان تسهیلاتی که بانکها میتوانند به مشتریان اعطا کنند را بر اساس استانداردهای کمیته بینالمللی بازل نشان میدهد و حداقل کفایت سرمایه بانکها را ۱۲درصد اعلام کرده است. این نسبت در عمده بانکهای ایران پایینتر از استانداردهای جهانی است که میتواند آغازی باشد بر عدم تمایل بانکهای بینالمللی به برقراری روابط موثر با نظام بانکی ایران.
محرومیت بانکهای ایران در برقراری ارتباط موثر با بانکهای جهان به ما میگوید بانک مرکزی لازم است از امکاناتی که در اختیار بانکهای کشور قرار میدهد بکاهد. در عین حال بانکها نباید در اعطای تسهیلات به متقاضیان از حد مشخصی عدول کنند. از این رو نظام بانکی باید نسبت به رعایت استانداردهای تعریفشده از سوی جامعه بینالملل اهتمام ورزد.
به موجب قانون نظام بانکی میتواند حداکثر ۳۰ درصد از منابع مالی حقوق صاحبان سهام را که شامل مجموعه سرمایه بانک، اندوخته قانونی، اندوخته احتیاطی و سود تقسیم نشده برای انجام اموری همچون ساخت شعب جدید استفاده کند. با این حال نظام بانکی ایران منابع لازم برای این مهم را از محل سپردهها و پساندازهای مردمی تامین میکند؛ موضوعی که خلاف قوانین مدون بانکی و حتی خلاف قوانین شرعی است.
اعطای تسهیلات فراتر از حد قانونی آنکه به شکلگیری بدهکاران بزرگ بانکی انجامیده است نیز موید عمل نکردن نظام بانکی به قوانین بینالمللی است. بدیهی است عدول از قوانین مدون بانکی به عدم تمایل نظام بانکی جهانی به نظام بانکی ایران میانجامد.در این شرایط مساله پیوستن یا عدم پیوستن ایران به FATF را میتوان به عنوان پیششرط اساسی انجام مراودات مالی با جهان رد کرد. در این شرایط حتی اگر سایه تحریمها نیز از نظام بانکی ایران برداشته شود، مادامی که به استانداردهای تعریف شده جهانی در حوزه نظام بانکی نزدیک نشویم، امیدی به برقراری روابط موثر بانکی و مالی با جهان وجود نخواهد داشت.
*اقتصاددان
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد