8 - 07 - 2020
شهرفروشی عمودی
دولت دوازدهم در آخرین سال حضورش، ایده تراکمفروشی برای حل مشکل کمبود مسکن را مطرح کرده اما شهرسازان معتقدند زیرساختهای شهری تهران فاقد ظرفیت برای پذیرش جمعیت جدید است. محمد اسلامی وزیر راهوشهرسازی در حاشیه جلسه ستاد اقتصاد مقاومتی دولت که اوایل تیر ماه به ریاست رییسجمهور و با موضوع التهاب بازار مسکن و اجارهبها برگزار شده بود، یکی از مصوبات این ستاد را تسهیل در صدور تراکم بیشتر برای افزایش تعداد واحدهای مسکونی و حمایت از سمت عرضه اعلام کرده بود؛ موضوعی که با واکنشهای مختلف کارشناسان شهرسازی مواجه شده و حتی برخی از آن به بازگشت دولت به راهکار مدیریت شهری جهادی که دولتهای یازدهم و دوازدهم همواره از آن انتقاد میکردند و آن را «شهرفروشی» مینامیدند، تعبیر کردند.
این در حالی است که برخی کارشناسان ساختوساز و توسعه شهری معتقدند اگرچه توسعه افقی پایتخت و دیده نشدن توسعه عمودی آن، یکی از ضعفهای شهرسازی تهران است که ریشه در دهههای گذشته دارد اما به دلیل ضعف زیرساختهای شهری خصوصا در بخشهای آب، فاضلاب و انرژی، امکان افزایش تراکم و توسعه عمودی شهر به خصوص در مناطق میانی و بافتهای نابسامان و فرسوده تهران وجود ندارد.
غزال راهب رییس پژوهشکده معماری و شهرسازی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفتوگو با مهر درباره اینکه آیا توسعه عمودی شهر میتواند یکی از راهکارهای جبران کمبود مسکن در نظر گرفته شود یا خیر اظهار داشت: برای تغییر رویکرد در شهرسازی باید به اسناد بالادستی که طرحهای جامع و تفصیلی است، مراجعه کرد. در طرح جامع، اولین اقدامی که انجام میشود، برآورد جمعیت فعلی و ظرفیت جمعیتپذیری شهر در یک برآورد ۲۰ ساله است.
وی ادامه داد: منظر از ظرفیت جمعیتپذیری، انطباق وضعیت فعلی شهر بر اساس زیرساختهای موجود و امکان افزایش آن یا سقف تعیین شده و باز هم بر اساس زیرساختهای شهری در دو دهه آتی است.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی تاکید کرد: اینکه بیاییم چند طبقه روی شهر بسازیم، اساسا غیرممکن است چون نهتنها زیرساختهای شهری پاسخگوی این موضوع نیست بلکه حتی زیرساختهای اکولوژیک ما هم نمیتواند به این خواسته ما پاسخ مناسب دهد.
ظرفیت جمعیتپذیری تهران ۷ میلیون نفر بود
وی یادآور شد: ظرفیت جمعیتپذیری تهران کمی بیش از هفت میلیون نفر برآورد شده بود اما در حال حاضر به بیش از ۱۲ میلیون نفر در حال خدمترسانی است که در نتیجه با مشکلات متعددی روبهرو شده است.
راهب با تاکید بر اینکه محاسبات انجامشده در طرح جامع تفصیلی تهران دقیق است و پس از تصویب در شورایعالی شهرسازی باید در همان چارچوب حرکت کند، تصریح کرد: برای هر منطقه از تهران نیز طرحهای جامع و تفصیلی مجزا در نظر گرفته شده و مثلا سقف جمعیتپذیری در آن، ۵/۱ میلیون نفر در نظر گرفته شده که با توجه به زیرساختهای آن منطقه، امکان ساخت بلندمرتبه یا سازههای کوتاه و حیاطهای انفرادی فراهم شده است.
وی بیان کرد: اما باز هم نباید از سقف جمعیتپذیری فاصله گرفت بنابراین آنچه اتفاق میافتد، این است که مسکن جدید و بیشتری تولید نمیشود بلکه سبک زندگی در ساختمانهای بلند یا کوتاه در هر منطقه از پایتخت شکل میگیرد.
به گفته رییس پژوهشگاه معماری و شهرسازی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، در برخی مناطق تهران مانند شهرک غرب در پیش از انقلاب و منطقه ۲۲ در دو دهه اخیر، مجوز بلندمرتبهسازی داده شده است اما این موضوع به معنی افزایش تعداد مسکن و جمعیتپذیری جدید نیست بلکه به این معنی است که میتوانیم زمین بیشتری برای سرانههای عمومی در اختیار شهروندان قرار دهیم، ولی تراکم جمعیت ثابت است. وی تاکید کرد: بنابراین به دلیل محدود بودن ظرفیت جمعیتپذیری شهر، امکان افزایش مسکن با فروش تراکم را باید مردود بدانیم.
بروز بحران همسایگی با بلندمرتبهسازی در مناطق با الگوی اسکان افقی
راهب یکی دیگر از دلایل رد شدن توسعه عمودی شهر را مسائل انسانی و حقوق شهروندان عنوان و اظهار کرد: وقتی الگوی همسایگی در یک محله شکل گرفته، نمیتوان با تغییر این الگو، سبک زندگی آنها را تغییر داد و با ساخت بلندمرتبه، همجواریهای نامناسب ایجاد کرد.
تراکمفروشی به سوداگری زمین و مسکن دامن میزند
راهب یکی دیگر از دلایل اشتباه بودن تفکر افزایش ساختوساز با تراکم بالا برای کنترل قیمت مسکن را ارزشگذاری بیشتر روی یک قطعه زمین و ایجاد سفتهبازی و سوداگری زمین عنوان کرد و گفت: با افزایش قیمت زمین، قیمت مسکن ساخته شده در آن منطقه هم بیشتر میشود و موضوع کمبود مسکن اقشار کمدرآمد حل نمیشود. این کارشناس شهرسازی درباره ایده ساخت بلندمرتبههای مصرفی نیز گفت: این ایده در شهرهای جدید پرند، پردیس و هشتگرد شکل گرفته، اما تعدد بلندمرتبههای مصرفی یک شکل و ارزان، اساسا شهرسازی ایرانی را به فراموشی میکشد. وی تاکید کرد: من مخالف ساخت بلندمرتبهسازی نیستم، اما باید همه مسائل پیرامونی آن حل شود تا اجازه بلندمرتبهسازی داده شود که همه شرایط آن در مصوبه شورایعالی شهرسازی آمده است اما به عنوان راهکار کمبود مسکن، صرفا معضلی به معضلات شهری میافزاید.
بیش از نیمی از مناطق پایتخت، سقف ظرفیت جمعیتپذیری را رد کردهاند
راهب تصریح کرد: در بیش از نیمی از مناطق تهران، ظرفیت جمعیتپذیری را رد کردهایم یعنی ظرفیت زیرساختهای ما در حال حاضر پاسخگوی همین جمعیت موجود هم نیست چه برسد به اینکه تعداد واحدهای مسکونی را افزایش دهیم. نتیجه این روند، منطقه یک تهران و اغتشاشاتی که برجهای آن ایجاد کرده، خواهد بود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد