14 - 04 - 2022
شتابزدگی استانی وکلای ملت
به طور کلی در ایران بحث اصلاح قوانین انتخابات از قاعدهای مناسب و سیستماتیک تبعیت نمیکند و در هر دوره بدون کار کارشناسی و مطالعاتی برخی طرحها پیشنهاد میشود در صورتی که در بعضی از کشورها از جمله همسایه شرقی ما افغانستان، محدودیت زمانی برای اینگونه قوانین گذاشته میشود بهطوری که در این کشور هرگونه تغییر در قوانین انتخاباتی از دو سال قبل از موعد انتخابات ممنوع است!
به طور کلی در ایران بحث اصلاح قوانین انتخابات از قاعدهای مناسب و سیستماتیک تبعیت نمیکند و در هر دوره، بدون کار کارشناسی و مطالعاتی، برخی طرحها مورد پیشنهاد میشود. در صورتی که در بعضی از کشورها از جمله همسایه شرقی ما افغانستان، محدودیت زمانی برای اینگونه قوانین گذاشته میشود بهطوری که در این کشور هرگونه تغییر در قوانین انتخاباتی از دو سال قبل از موعد انتخابات، ممنوع است!
طرح جدید که به نام «استانی شدن انتخابات» جدیدا در مجلس مطرح شده نیز به نظر میآید که بیشتر ناشی از هیجان و وارد شدن به روزهای پایانی مجلس است که بدون انجام کار کارشناسی و آسیبشناسی با قید فوریت و حتی تغییر دستور جلسه عادی مجلس به صحن پارلمان آورده شده است. این طرح تا به حال در سه دوره از مجلس شورای اسلامی مطرح شده است بار نخست در مجلس پنجم و طرح آن بود، سپس در مجلس ششم به رای گذاشته شد و به شورای نگهبان رفت که در آن زمان شورا این طرح را مغایر با قانون اساسی و شرع تشخیص داد و آن را برگشت زد و حالا این طرح در مجلس نهم مطرح شده است.
بنا بر قانون اساسی کشور، نمایندگان میتوانند هر طرحی که فقط ۱۰ امضا داشته باشد را مطرح کنند و سپس با قید فوریت و همراهی دیگر نمایندگان، خیلی زودتر از زمان معمول، آن را به صحن بیاورند. طرح استانی شدن انتخابات نیز از جنس همان طرحهاست با عجله و کاملا به صورت هیجانی به صحن مجلس آورده شده، در حالی که به جرات میتوان گفت که نمایندگان طراح، خود هنوز نمیدانند از این طرح چه میخواهند و در نهایت هدف از تصویب این طرح چیست. طرح ارایه شده، کاملا طرحی نو و جدید است و با هیچ نظام انتخاباتی در دنیا همخوانی ندارد. در طرح ارایه شده، معلوم نیست سبد رای هر نفر از استان، چگونه محاسبه میشود، آیا مثل دیگر کشورها احزاب بر حسب میزان مشارکت، دارای سهم هستند یا مانند مدل آمریکایی آنکه بر حسب الکترال انجام میشود خواهد بود.به طور کلی، میتوان گفت در طرح ارایه شده نه استانی بودن انتخابات مطرح است و نه شهرستانی شدن آن و کلا یک حد وسط بین روال قبلی انتخابات و استانی شدن است. نمایندگان طراح این طرح، با این تفکر که با مصوب شدن آن میتوان جلوی درگیریهای قومی، قبایلی و خرید رای حوزههای شهرستانهای کوچک که با ابزار مختلف انجام میشود را گرفت، اقدام به ارایه آن کردهاند. این مسایل در حالی است که طرحی با این وزن و حساسیت، باید علاوه بر ساعتها کار کارشناسی و سبک- سنگین کردن آن به صورت آزمایشی در یک یا دو استان کشور اجرا شود تا به طور کامل مورد آسیبشناسی قرار گیرد و نقاط ضعف و قوت آن مشخص شود.
از سوی دیگر، صرف آنکه با تصویب این طرح میتوان جلوی دخالت و اعمال نفوذ در انتخابات را گرفت، امری غلط است چون در انتخابات، عوامل زیادی مانند ناظرین بر انتخابات و اعمال نفوذ و دخالت نیروهای خاص در روند برگزاری یا حتی تبلیغات درگیر هستند که میتوانند در روند اجرایی آن ایجاد شبه کنند. به طور کلی، همواره در کشور ما عرصه انتخابات و مشارکت در آن، از دیگر عرصههای اجتماعی و فرهنگی مهمتر بوده و بر همین اساس، مجمع تشخیص مصلحت نظام هفت سال از وقت خود را روی قوانین انتخابات کشور گذاشته است که تاکنون ۱۰ آسیب را در این حوزه مشخص کرده و همچنان بر این حوزه کار کارشناسی انجام میدهد.
با نزدیک شدن به زمان انتخابات، متاسفانه برخی از نمایندگان مجلس، نشان دادهاند که بیشتر به دنبال منافع فردی هستند تا منافع کلی و برای به حاشیه راندن و فشار آوردن به کاندیداهای رقیب از انواع روشها استفاده میکنند که یکی از مصادیق آن، تصویب طرح تایید صلاحیت همیشگی نمایندگان این دوره یا جلو آوردن زمان استعفای رقباست تا با این روش، هزینه رقبای خود را برای انتخابات بیشتر کنند. تمامی این مصادیق و رفتارها، نشاندهنده خودبینی و سوءاستفاده برخی نمایندگان این دوره از جایگاه حقوقی خودشان است در صورتی که مطابق ماده«۲۸» انتخابات، تمامی کاندیداها فارغ از هرگونه دیدگاه سیاسی باید از امکانات به صورت مساوی بهرهمند باشند.تمامی این اتفاقات و اعمال نظرهای شخصی و سوءاستفاده از جایگاه نمایندگی به دلیل نبود احزاب و ساختار منسجم سیاسی است زیرا در صورت وجود احزاب قوی و شناسنامهدار، دیگر افراد نمیتوانند با نزدیک شدن به زمان انتخابات و آغاز رقابتشان، اقدام به تصمیم های یک شبه و خلقالساعه کنند بنابراین با این تفاصیل، احتمال آن میرود که در صورت تصویب طرح یادشده در مجلس، این طرح نیز همچون طرح صلاحیت همیشگی نمایندگان از سوی شورای نگهبان رد شود.
سیدمحمود میرلوحی
معاون پارلمان وزارت کشور در دولت اصلاحات
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد