5 - 09 - 2017
شاهکار بیضایی، خلاقیت رحمانیان
سعید نوروزجو- آینههای روبهرو بیشک عاشقانهترین اثر بهرام بیضایی است. این فیلمنامه که قبل از این هیچگاه به تصویر کشیده نشده بود در سال ۱۳۵۹ توسط بهرام بیضایی نوشته شده است. با اینکه تمام داستان فیلمنامه در اوج التهاب انقلاب ایران روایت میشود اما شاید به سختی بتوان گفت این متن رویکرد سیاسی دارد. این متن قبل از هرچیزی یک درام عاشقانه است. یک قصه جذاب و محکم، دقیقا مثل چیزی که از بیضایی توقع داریم. از طرفی جای افسوس است که سی و هفت سال طول میکشد که چنین اثری به تصویر کشیده شود و از طرف دیگر جای خوشحالی است که چنین اثری بالاخره بعد از سی و هفت سال توسط محمد رحمانیان جان گرفته است. هرچند که او هم در اجرای این فیلم تئاتر با موانع زیادی روبهرو شده است. رحمانیان پیشتر در یادداشتی که در روزنامه اعتماد منتشر شد، گفته بود بنیاد رودکی نسبت به اجرای متن کمتر خوانده شده بیضایی ایجاد مانع میکند. در این یادداشت آمده بود: «کارشکنیهای مداوم مسوولان بنیاد رودکی – از سپردن مکان تمرین این گروه به کسان دیگر، تا چانهزنیهای غیرمسوولانه روسا برای زمان و ساعت اجرا – دقیقا همان راهی را پیشپای گروه میگذارند که سانسورچیهای دولتهای پیش برای تئاتر ایران اندیشیده بودند... ابتدا تعطیلی تمرینها و سپس قربانی کردن نمایش و سرانجام خاموش کردن چراغ تماشاخانهها.» او در ادامه نوشته بود: «زمانی که مجید سرسنگی جلوی اجرای نمایش «مانیفست چو» را گرفت، گفتم نمایش را در محوطه تئاترشهر اجرا میکنم. حالا هم میگویم اگر تالار وحدت در برابر اجرا مانع ایجاد کند، کوتاه نمیآیم و نمایش را در خیابان استاد شهریار و جایی اطراف تالار وحدت اجرا خواهم کرد.» ما در ایران به این سنگاندازیها عادت داریم، هرچند که باید به خاطر این عادتمان هم ماهها گریست، برای اینکه اجرای چنین متنی ۳۷ سال به تاخیر میافتد، برای اینکه بهرام بیضایی نیست که از نزدیک آن را تماشا کند و... متن شاهکار بیضایی یکی از ستونهای مهمی است که این فیلم تئاتر را دیدنی میکند اما نمیتوان از خلاقیت محمد رحمانیان در شیوه اجرایی این فیلمنامه هم گذشت. (اگر هنوز این اثر را تماشا نکردهاید خواندن ادامه این متن ممکن است قسمتی از داستان را اسپویل کند.)
دو شخصیت اصلی یعنی نزهت حقنظر (با بازی بهنوش طباطبایی) و خیری قناعت (با بازی حبیب رضایی) همانطور که از اسم اثر پیداست دقیقا آینههای روبهروی هم هستند. نزهت تمام زندگیاش به دلیل نداشتن حامی سوخته است و خیری تمام زندگیاش را در عشق پنهانیاش به نزهت نابود کرده است. حالا بعد از ۲۲ سال این دو باهم برخورد میکنند و به بازگو کردن سرگذشتشان میپردازند. محمد رحمانیان این داستان را با هوشمندی تمام در قالب فیلم تئاتر منسجم به نمایش گذاشته است، فیلم تئاتری که فیلم و تئاترش بهگونهای در هم تنیده شده که جدا کردن آنها از هم غیرممکن است. کاراکترها مدام از پرده فیلم به سن نمایش و از سن نمایش به پرده فیلم منتقل میشوند و میزانسنهای نمایش و دکوپاژ فیلم چنان دقیق است که مخاطب ثانیهای احساس سردرگمی و گیجی نمیکند. علاوه بر اینها این شیوه اجرایی با محتوای فیلمنامه بیضایی همخوانی دارد. پرده نمایش شبیه آینهای عمل میکند که کاراکترها روی صحنه تئاتر روبهروی آن میایستند و زندگیشان را تماشا میکنند. هرچند که بسیاری از مخاطبان هنگام خروج از سالن از اینکه نیمی از اثر به شکل فیلم روایت شده بود گله داشتند اما حقیقت این است که این تصمیم رحمانیان با دلایل واضحی گرفته شده است که اگر به منظور برداشت معنا مخاطب هنر باشید، به خوبی آن را درک خواهید کرد. علاوه بر این در تمام تبلیغات و پوسترهای اثر بر «فیلم-تئاتر» بودن آن تاکید شده است.
بازیگران اصلی بخش نمایش این اثر را بهنوش طباطبایی، حبیب رضایی، رویا تیموریان و احسان کرمی تشکیل میدهند و رویا بختیاری، علی تاجمیر، یاسر خاسب، نوشین اعتماد، علی امیری، سامان مظلومی، آلاله زارعطلب، کسری کندری، فرید فرمانبرداری، فرهاد اتقیایی، حسامالدین آریانفر، محمد گلمحمدنیا، طناز فضائلی، رضا مرشد، مهشید نوروزی، شهاباشکان، احسان مالمیر، ندا عباسی، مژده شهبازی دوانینژاد، حمیرا موسوی، رها سلیمانی، کاوه کریمیان، صفا کوشا، مارال جمالپناه، حامد بدیعی، مهشید رضازاده، شیدا پهلوان، پویان حاجیحسنی، سارا سرابی، آنیسا رضایی، نگار نیکزاد، زهرا جولایی، امیر آرام، حسام رضاییان، پوریا محمودی و مهدی قمر در نقشهای فرعی آنها را همراهی میکنند.
در فیلم این اثر نیز سیامک اطلسی، پرویز پورحسینی، داریوش ارجمند، بهزاد فراهانی، رضا بابک، فهیمه رحیمنیا، علیرضا مجلل، داوود فتحعلی بیگی، مجید مظفری، علی عمرانی، حمید امجد، هومن برقنورد، شقایق فراهانی، مهران احمدی، افشین هاشمی، هدایت هاشمی، علی سلیمانی، قربان نجفی، الهه حسینی، پرستو رحمانیان، سانیا سالاری، سحر روزبهانی، الناز اسماعیلی، الهام عزیززاده، بهاره خالقی، آناوا صدرهاشمی، المیرا صارمی، نرگس کشانی، مهرناز آژند، علی شیرپی، سرمه رحمانزاده، پوریا حیاتی، محمد رییسی، محمدرضا هلالزاده، سیدمحمد طیبیجزایری، مازیار دلبسته، کارن قریشی، محمود ایزدی، میثم فخرایی، دنیا دریادل، سعید اسدسنگی و امیرمهدی شیری به ایفای نقش پرداختهاند.
در نهایت اگر از آن دسته از مخاطبان هنر هستید که تشنه شنیدن یک داستان فوقالعاده، یک اجرای بینقص و کشف مفهومی عمیق هستید دیدن این فیلم تئاتر را از دست ندهید. این اثر هر شب ساعت شش و نیم در تالار وحدت به روی صحنه میرود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد