1 - 12 - 2019
شاهراه حیاتی در آتش
منابع خبری در حالی از وقوع انفجارهای مهیب در بندر فجیره امارات متحده عربی خبر دادند که بلافاصله منابع رسمی در داخل امارات مدعی شدند این انفجارها صحت ندارد و بندر مذکور روال عادی خود را سپری میکند.
امارات ساعاتی بعد از تکذیب هدف قرار گرفتن چند کشتی یا نفتکش در بندر فجیره اذعان کرد چهار کشتی هدف عملیات خرابکارانه قرار گرفتهاند. در بیانیه وزارت خارجه امارات تاکید شد که این عملیات هیچ گونه خسارت جانی و مصدوم دربر نداشته است. وزارت خارجه امارات در ادامه بیانیه خود آورده که جامعه جهانی باید مسوولیت منع تلاشها برای آسیب زدن به خطوط کشتیرانی را بر عهده گیرد. دولت امارات تاکید کرد که عملیات مخرب، امنیت و صلح جهانی را تهدید میکند.
موقعیت فجیره در مسیر کشتیرانی در خلیج فارس، شبهقاره هند و آفریقا که محل سوختگیری نفتکشها و سایر کشتیهای باری است استراتژیک توصیف میشود. اداره امور دریایی آمریکا اوایل دیروز به کشتیرانها در خصوص تردد در دریای عمان هشدار داد و از آنها خواست هنگام عبور از بندر فجیره، نهایت احتیاط را به کار گیرند.
هرچند علت دقیق وقوع این انفجارها از سوی مقامات ابوظبی اعلام نشد، اما شاهدان عینی پرواز هواپیماهای فرانسوی و آمریکایی بر فراز منطقه را تایید کردند. طبق اعلام شبکه المیادین بین هفت تا ۱۰ نفتکش در جریان انفجارهای به وقوع پیوسته در فجیره دچار آتشسوزی شدند. این شبکه لبنانی همچنین اعلام کرده بود انفجارهای بندر فجیره طی بامداد یکشنبه گذشته به وقوع پیوسته است.
با وجود انتشار این خبر توسط المیادین، مقامات امارات متحده عربی در اقدامی عجولانه اقدام به تکذیب خبر فوق کردند و هر گونه وقوع انفجار در بندر فجیره را منکر شدند.
در همین حال وزیر انرژی عربستان نیز به هدف قرار گرفتن دو نفتکش سعودی در نزدیکی بندر فجیره امارات اذعان کرد. خالد الفالح وزیر انرژی و صنایع عربستان تاکید کرد یکشنبه گذشته دو نفتکش سعودی که در مسیر حرکت خود به سمت خلیج فارس و در آبهای اقتصادی کشور امارات بودند در معرض حمله خرابکارانه قرار گرفتند.
او اضافه کرد: این دو نفتکش در نزدیکی بندر فجیره بودند. یکی از آنها قصد داشت نفت عربستان را از بندر راس تنوره بارگیری و به سمت آمریکا حرکت کند تا این نفت را به شرکت سعودی آرامکو برساند. الفالح ادعا کرد که این حمله هیچ تلفات مادی برجا نگذاشته و بر اثر آن سوخت نشت نکرده است. او خاطرنشان کرد: این حمله خسارات مالی گستردهای به دو نفتکش مذکور وارد آورد. جامعه بینالملل مسوولیت مشترکی در خصوص محافظت از امنیت کشتیرانی و نفتکشها بر عهده دارد تا این مساله تاثیر منفی بر بازارهای جهانی نگذارد.
ورود تیم تحقیقات بینالمللی
منابع خبری سعودی از ورود تیم تحقیقات بینالمللی به بندر فجیره به منظور بررسی حادثه هدف قرار گرفتن چهار کشتی تجاری در نزدیکی آبهای سرزمینی امارات خبر دادند.
خلأ امنیتی
واقعیت آن است که مقامات امارات متحده عربی با تکذیب ناشیانه وقوع انفجارهای بزرگ در بندر فجیره در راستای انحراف افکار عمومی و دادن آدرس غلط به آنها گام برداشتند. مقامات ابوظبی تلاش کردند از این رهگذر بر وجود یک خلأ امنیتی بزرگ در بندر فجیره و همچنین ظهور و بروز یک بحران امنیتی گسترده در این بندر مهم سرپوش بگذارند و همه چیز را نزد افکار عمومی منطقه و جهان عادی جلوه دهند.
در واقع تمامی جوسازیهای رسانهای و بسیج کردن امکانات تبلیغاتی به منظور ممانعت از انتشار خبر وقوع انفجارهای گسترده در بندر فجیره توسط مقامات ابوظبی به همین منظور انجام شد. اماراتیها قصد داشتند با بهرهبرداری از امکانات رسانهای و تبلیغاتی خود، حادثهای در این مقیاس را مخفی نگه دارند. نکته دیگری که قابل تامل به نظر میرسد این است که خبر وقوع انفجارهای بزرگ در بندر فجیره امارات متحده عربی چند ساعت پس از وقوع حادثه رسانهای شد و این امر یک رسوایی بزرگ دیگر برای ابوظبی محسوب میشود، چراکه اکنون بسیاری از کارشناسان و ناظران سیاسی بر این باورند که ممکن است پیشتر نیز این کشور شاهد حوادثی مشابه بوده و با برخورداری از ابزار تبلیغاتی رسانهای، آنها را از افکار عمومی پنهان کرده است.
اما مساله دیگری که در این خصوص به نظر میرسد این است که مقامات ابوظبی از آشکار شدن یک خلأ امنیتی بزرگ در کشور خود کاملا نگران و البته خشمگین هستند. ابوظبی با وجود تلاشهای فراوان و بسیج تمامی امکانات رسانهای و تبلیغاتی در نهایت موفق به ممانعت از انتشار اخبار مربوط به انفجارهای فجیره نشد و خلأ امنیتی بزرگ در امارات آشکار شد.
این مساله آنجا برای اماراتیها اسباب نگرانی را فراهم میکند که این کشور دوشادوش عربستان مشغول کشتار مردم بیدفاع و بیگناه یمن است و پیشتر نیز هدف حملات به وسیله موشکهای بالستیک ارتش و کمیتههای مردمی یمن قرار گرفته است.
از همینرو مقامات ابوظبی به شدت نگران این مساله هستند که وقوع انفجارهای بزرگ در بندر فجیره وجود خلأ امنیتی در این بندر را برای عموم به نمایش گذاشته و ممکن است گروههای یمنی در پاسخ به سلسله تجاوزات متعدد اماراتیها، ضمن شناسایی این خلأ، در آینده اقدام به هدف قرار دادن فجیره کنند همانطور که پیشتر ابوظبی را هدف حملات خود قرار دادهاند.
نگرانی امارات از انجام حملات مشابه
اکنون نیز این نگرانی بزرگ نزد مقامات اماراتی وجود دارد که ممکن است در آینده حملات مشابهی به زیرساختهای اقتصادی یا حتی نظامی آن انجام شود. این نگرانی حتی نزد مقامات سعودی به عنوان متحدان اصلی اماراتی به وجود آمده است.
عربستان سعودی و امارات متحده عربی به خوبی میدانند که انجام حملات گسترده به زیرساختهای نظامی و اقتصادی آنها میتواند به شدت سرمایهگذاریهای خارجی در این کشورها را تحتتاثیر قرار دهد و تاثیرات بسیار سوئی برای آنها به دنبال داشته باشد.
از همینرو، کاخنشینان ریاض و ابوظبی در حالی که همواره تلاش کرده و میکنند که کشورهایشان را کانون صلح و ثبات در منطقه جلوه دهند، اکنون با نگرانیهای فراوانی در عرصه نظامی و اقتصادی مواجه هستند و انفجارهای بندر فجیره امارات، بیش از پیش بر این نگرانیها افزوده و به آن شدت بخشیده است.
چرایی اهمیت فجیره
نام فجیره بیش از هر چیز ترمینال بزرگ نفتی این بندر و صادرات گسترده نفت خام شیخنشین امارات از این ترمینال و دور زدن تنگه هرمز را در اذهان تداعی میکند. بندر فجیره از جمله تاریخیترین شیخنشین امارات است. این شیخنشین امارات متحده عربی به صورت سلطنت مشروطه و از سوی شیخ حمد بن محمد الشرقی اداره میشود.
فجیره تنها بندر شیخنشین امارات متحده عربی است که در حاشیه دریای عمان قرار دارد و همین ویژگی موقعیت خاصی به این بندر بخشیده است. وجه تسمیه فجیره به دلیل وجود چشمهها و رودهای کوچک جاری در آن است که مساحتی در حدود هزار و ۱۶۵ کیلومتر مربع دارد و جمعیتی ۱۳۰ هزار نفری را در خود جای داده است. فجیره از سمت غرب به شارجه و راس الخیمه و از سمت جنوب به کلبا محدود میشود. در شرق آن ساحل دریای عمان قرار دارد؛ ساحلی که موقعیتی استراتژیک به این بندر بخشیده است.
فاصله آن با تنگه هرمز موجب شده حاکمان شیخنشین امارات برای دور زدن تنگه هرمز و صادرات نفت خام خود به این بندر نگاه ویژهای داشته باشند. نتجیه این نگاه ویژه در سالهای گذشته سرازیر شدن سیل سرمایههای خارجی برای ساخت ترمینال بزرگ نفتی در این بندر است. هماکنون شرکتهای بزرگ نفتی همچون اکسونموبیل، شل و توتال در این بندر گرد آمدند تا ۷۵ درصد نفت این شیخنشین را از این ترمینال صادر کنند تا نفتکشهای اماراتی مجبور به گذشتن از تنگه هرمز نباشند. شیخنشین امارات تلاش دارد با احداث خط لولهای از میدان نفتی حبشان در ابوظبی، غربیترین نقطه امارات روزانه یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه نفت تولیدی از دو میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه تولید روزانه خود را به بندر فجیره انتقال داده و بدون گذشتن از تنگه هرمز در بازارهای جهانی عرضه کند.
خط لوله حبشان فجیره از چاه نفت حبشان در امارت ابوظبی در شمال امارات متحده عربی شروع میشود و از مسیر راه شنی شهرک سویحان میگذرد و پس از طی صدها کیلومتر از فراز سلسله کوههای حجر به مینای فجیره که در بندر شهر فجیره که در کرانه دریای عمان واقع است، میرسد.
سناریوهای مطرح شده از انفجار فجیره
انفجار یا برخورد، آتشسوزی یا حمله پهپادی، هر چه که باشد، وزارت خارجه امارات متحده در بیانیهای به آسیب دیدن چهار کشتی در بندر فجیره، یکی از امارتهای این شیخنشین، اعتراف کرد. امارات بعد از ساعتها سکوت و بعد از تکذیب، در بیانیهای مبهمتر از تکذیب سابقش آسیب دیدن چهار کشتی تجاری را در این بندر اعلام کرد. این بیانیه در حالی اعلام شد که تحلیلگران سناریوهای مختلفی را در رابطه با علت وقوع این حادثه اعلام کردند.
جالبتر اینکه با وجود متهم نشدن هیچ طرفی در بیانیه دولت امارات، بحرین در بیانیهای ایران را به دست داشتن در این اقدام متهم کرد. در این حال کارشناسان منطقهای چند سناریو را برای وقوع این حادثه مطرح میکنند. سناریوهای تحلیلگران عرب به دو دسته عمدی یا غیرعمدی بودن این حادثه تقسیم میشوند.
اولین سناریو: حادثه
اولین سناریوی مطرح شده حادثه بودن آن است که بسیاری از تحلیلگران آن را به شکلی شبهقاطع رد میکنند، به باور این کارشناسان چگونه ممکن است در پهنه دریا به طور همزمان چهار کشتی در معرض حادثه قرار گرفته و دچار انفجار شوند. ضمن اینکه سکوت ساعتهای اولیه دولت امارات متحده عربی در این رابطه، سپس تکذیب و بعد تایید وقوع آن چندان با مساله حادثه بودن این رخداد سنخیتی ندارد.
فایز الدویری، کارشناس امور نظامی به الجزیره گفت: هیچ نشانهای از وقوع حمله نظامی علیه این کشتیها وجود ندارد و حداکثر میتواند این پیشبینی را بکند که وقوع انفجارها حاصل ورود مواد منفجره به داخل این کشتیها در قالب یک نقشه از پیش طراحی شده باشد. در مقابل با مطرح شدن مساله عمدی بودن این اقدام باز هم این پرسش مطرح میشود که چه کسی به دنبال انجام چنین کاری بوده و هدفش از آن چه میتواند باشد. آیا این اقدام تخریبی که امارات متحده بدون نام بردن از طرفی از سازمانهای بینالمللی خواهان توقف آن شده توسط افراد نزدیک به محور تنشآفرین در منطقه است تا این منطقه به سوی تشنج بیشتر پیش برود، به خصوص که در این حادثه وقوع هیچ نوع تیراندازی گزارش نشده است.
دومین سناریو: سازمان جاسوسی
دومین سناریو احتمال دست داشتن یک سازمان جاسوسی در این رابطه است که با توجه به نوع عملکرد منجر به حادثه، تحلیلگران آن را بعید نمیدانند. در همین راستا اسراییل هیوم در تحلیلی در رابطه با بحران جدید به وجود آمده در منطقه نوشته بود ایران و آمریکا در لبه پرتگاه بازی میکنند. کسی باید آنها را به سوی داخل آن سوق دهد، امری که به طور حتم تلآویو آن را به عهده نخواهد گرفت، اما از افزایش تنش در منطقه سود بسیاری خواهد برد.
سومین سناریو: اقدام ضد ایرانی
سومین سناریو اقدام ضد ایرانی جریانهای مخالف منطقهای برای بستن راههای دور زدن تحریمهای نفتی است. از نظر کارشناسان یکی از ایستگاههایی که تهران از طریق آن اقدام به دور زدن تحریمها میکند بندر فجیره است، بنابراین برخلاف ادعای رسانههای عربستان به همان اندازه که احتمال اقدام توسط ایران کمتر میشود احتمال دست داشتن این کشور در این اقدام هم افزایش پیدا میکند.
چهارمین سناریو: انصارالله یمن
چهارمین سناریو انجام آن توسط انصارالله یمن است. گرچه در این احتمال که پهپادهای انصارالله بتوانند به این نقطه رسیده و چنین اهدافی را مورد هدف قرار دهند شک و تردیدهایی وجود دارد، اما به هر شکل این امر نیز به عنوان یکی از سناریوها مطرح میشود، به ویژه آنکه برخی رسانههای یمنی شمار کشتیهای آسیبدیده را هفت کشتی اعلام میکنند.
این در حالی است که برخی از تحلیلگران حوزه جنوبی خلیج فارس ادعا میکنند این اقدام بیارتباط با آنچه ثبت پیروزیهایی برای ائتلاف علیه انصارالله اعلام میکنند، نمیدانند. فیصل عبد الساتر، یکی از این تحلیلگران است که معتقد است امارات متحده بعد از آنکه جنگ علنی خود را علیه ملت یمن آغاز کرد باید خود را برای بازخوردهای آن نیز آماده کند. به باور این تحلیلگر البته نباید از نقش گروههای تروریستی هم غافل ماند که از فرصت به وجود آمده برای شعلهور کردن یک بحران بزرگ در منطقه سوءاستفاده کنند. به هر شکل در سایه نبود اطلاعات کافی در رابطه با نحوه وقوع، شکل وقوع و تلفات آن، تحلیلگران از ارائه تفسیرهای بیشتری در این رابطه امتناع و سخنان خود را با چاشنی حدس و گمان به مخاطبان ارائه میکنند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد