18 - 03 - 2024
سیاه و سفید بورس در ۱۴۰۲
«جهانصنعت»- بنیامین نجفی- کارنامه بازار سرمایه در سال ۱۴۰۲ چگونه رقم خورد؟ آیا انتظارات سهامداران و عموم مردمی که در این بازار استراتژیک طی این سال سرمایهگذاری کردهاند، برآورده شد؟ به نظر میرسد برآیند کلی نظرات کارشناسان این است که سال ۱۴۰۲ نتوانست برای سهامداران کوچک و بزرگ و همینطور صنایع بورسی و شرکتها قابل قبول باشد. کارشناسان علت اصلی را در خودتحریمیهای داخلی و سیاستهای دستگاههای اقتصادی مرتبط با بازار سرمایه ازجمله وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و سازمان بورس میدانند؛ سیاستهایی که به صورت ناگهانی در قالب بخشنامههای خلقالساعه به سمت بازار روانه میشد و امکان پیشبینیپذیری را از بازیگران بازار سلب میکرد. اگر مرور کلی بر وضعیت این بازار در سالی که گذشت داشته باشیم، متوجه میشویم که انگیزهها در شروع سال برای ورود به بازار بسیار بالا بود و حتی شاخص کل در سقف تاریخی خود یعنی ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحدی قرار گرفت. این شروع خوب که نشانههای آن از اواخر سال ۱۴۰۱ نمایان شده بود، امیدواریهایی را ایجاد کرد که قرار است ۱۴۰۲ سال متفاوتی برای بورس باشد، چراکه رییس دولت هم از ابتدای روی کار آمدن خود و حتی در زمان تبلیغات انتخابات برنامههایی را در جهت جلب اعتماد سهامداران خرد اعلام کرده بود. ابراهیم رییسی به صراحت گفته بود که دولت سیزدهم قصد ندارد بورس را به محلی برای جبران کسری بودجه خود تبدیل کند و بازار سرمایه قلک نیست که دولت هر زمان خواست به آن دستاندازی کند. اما چرا روند مثبت بورس در شروع امسال تداوم نیافت و اتفاقا یکی از تلخترین سالها برای بازار سرمایه رقم خورد؟ همه ماجرا از ۱۷ اردیبهشتماه آغاز شد. ریزش ۱۲۵ هزار واحدی شاخص کل بورس در این روز در تاریخ این بازار بیسابقه بود؛ اتفاقی که باعث شد چشمانداز و افق آینده برای بازار سرمایه تیره و تار شود. اتفاق بحثبرانگیز این ماجرا بخشنامه پنهانی بود که در آن تاریخ درخصوص نرخ گاز صنایع و خوراک پتروشیمیها توسط دولت تعیین شد؛ بخشنامهای که مدتی بعد افشا و مشخص شد که ظاهرا گروهها و شرکتهایی از این ماجرا بر خلاف سایر بازیگران بازار باخبر و توانسته بودند سودهای هنگفتی را از بورس کسب کنند. به نظر میرسد همین یک اتفاق میتوانست پرونده سیاستگذاری بورس را برای سال ۱۴۰۲ تیره و تار کند، چراکه ریشه اصلی این اتفاق به عدم صداقت سیاستگذاران با سهامداران برمیگشت که بخشنامهای غیرشفاف و پنهانی در دستور کار قرار داده شده بود. سیاستهای غیرکارشناسی و غیرشفاف تنها به این اتفاق محدود نماند. ۱۴۰۲ سالی بود که انواع و اقسام بخشنامههای خلقالساعه در حوزههای مختلف صنعت، معدن، پتروشیمی و… صادر و باعث تنشهایی در فضای بازار سرمایه شد که نتیجه آن نوسانات کمسابقه در شاخصهای بورسی بود. کافی است به مواردی ازجمله عوارض صادراتی محصولات معدنی خام و نیمهخام یا تغییر نرخ خوراک پالایشیها و همینطور دستورالعملهای متناقض در حوزه قیمتگذاری خودرو اشاره کرد که هر کدام چیزی شبیه به زلزله چند ریشتری برای بورس بودند. در نهایت هم دولت نتوانست به سیاست مشخص و منسجمی در هر یک از این حوزهها برسد و مدام بخشنامههای مختلف صادر میکرد. در حوزه عوارض صادراتی چندین و چند بار بخشنامه و دستورالعملها تغییر کرد و همین موضوع باعث نوسانات منفی شدید در گروه فلزات اساسی و کانههای غیرفلزی شد، گروه لیدر و تعیینکنندهای که از ناحیه سیاستهای دولت آسیب جدی دید. از سوی دیگر سیاستهای خودرویی و ماجراهای واردات و تعیین قیمت و البته خروج خودرو از بورس کالا باعث شد که این گروه نتواند نقش لیدری خود را در بازار ایفا کند.
این موارد در حالی بود که برخی اقدامات دولت مانند تجدید ارزیابی دارایی شرکتهای بورسی که میتوانست تحرکی را در بازار سرمایه ایجاد کند، عملا ابتر و نیمهتمام باقی ماند و نتوانست آن تاثیری که باید را برای شرکتها و سهامداران داشته باشد. از این منظر نمیتوان نمره قابل قبولی در سال ۱۴۰۲ به سیاستگذار اقتصادی و سیاستگذار بورسی داد، چراکه در این سال ریسکهای سیستماتیک اقتصادی فضای محدود و سختی را برای فعالان بورسی ایجاد کرد و همزمانی آن با تنشهای سیاسی و نظامی در منطقه سبب شد که در بسیاری از روزها و هفتهها تابلوی بورس به رنگ قرمز دربیاید و خروج سرمایه و عدم ورود پول جدید به بازار به محور اصلی بازار تبدیل شود. در بسیاری از مقاطع سال حجم معاملات بورس حتی نتوانست از مرز ۴ هزار میلیارد تومان عبور کند که نشانه مثبتی برای بازار نبود. حالا در آستانه سال جدید بسیاری نگاهشان به وضعیت دلار و احتمال تغییر نرخ ارز نیمایی معطوف شده است. اینکه بالاخره اقتصاد کشور بتواند خود را با واقعیتها تطبیق دهد و در نتیجه بازار سرمایه بعد از یک فاصله زمانی به دنبال افزایش قیمت دلار، بازدهی خوبی را به ثبت برساند. ضمن اینکه در این صورت احتمال تغییر نرخ ارز نیمایی نیز محتمل است که این اتفاق میتواند برای شرکتهای بورسی و صادراتی خبر خوبی باشد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد