29 - 09 - 2022
سکوتِ زنگزور
محمود خاقانی کارشناس بینالملل انرژی میگوید: اتصال ترکیه به آذربایجان برای تامین انرژی اروپا و محصور کردن ارمنستان به خشکی و بستن هرگونه مرز و راه تردد بین ارمنستان و ایران، همچنین ناگزیر کردن ارمنستان به وصل شدن به ترکیه برای اتصال به دنیا از جمله اهداف پروژه زنگزور است و این در حالی است که در تمام این مدت وزارت خارجه ایران در حالت انفعالی واکنشی نشان نداده و غافل بوده است.
پروژه دالان زنگزور همچنان خبرساز است. در شرایطی که بنا به گفته کارشناسان روابط بینالملل و انرژی تحولات اتفاق افتاده حول محور جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکیه به زیان ایران و ارمنستان تمام خواهد شد، ترکیه و آذربایجان به شدت در حال کار بر روی دالان زنگزور هستند. دالانی که جمهوری آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان را از طریق ارمنستان به روسیه و ترکیه متصل و زمینه را برای ارتباط آسیا، اروپا و خاورمیانه با یکدیگر فراهم میسازد. این پروژه به زودی تبدیل به کوتاهترین مسیر حملونقل زمینی بین اقیانوس آرام و اطلس و همچنین به نقطه تلاقی جنوب به شمال و شرق به غرب تبدیل خواهد شد و نتیجه آن گسترش حملونقل زمینی و مرتبط ساختن اروپا و آسیا به یکدیگر بدون استفاده از خاک ایران خواهد بود.
محمود خاقانی درتحلیل آنچه در شمال ایران در حال وقوع است، به ایلنا گفته است: به نظر میرسد دولت و مجلس کنونی و دولت قبلی از این پروژه غافل بودهاند. هدفی که ترکیه در قفقاز دنبال میکند به این معناست که متوجه شده دنیا در حال تغییر اساسی است، یعنی دیگر جهانی شدن مطرح نیست و این مطلب را برگزارکنندگان اجلاس داووس منتشر کردند که یک بازنگری عظیم در جهان نیاز است و ملتها به سمت ملیگرایی پیش میروند یعنی از این پس نه دین و مذهب بلکه ملیت و زبان است که کشورها را به هم پیوند میدهد و این رویه کاملا در آسیای مرکزی و قفقاز نمایان است.
خاقانی با بیان اینکه ترکیه توانسته خود را به عنوان مهمترین راه تامین انرژی اروپا از آسیای میانه و کاسپین معرفی کند، ادامه داد: دولتهای هفتم و هشتم طرحهای متعددی برای این منظور معرفی کردند و سرمایهگذاری زیادی برای صادرات نفت قزاقستان از ترکمنستان به خلیجفارس انجام شد، حتی احداث پالایشگاه در شمال در منطقه گرگان مطرح و بندر نفتی نکا ساخته شد. در مجموع عملیات معاوضه نفتخام و گاز مطرح شد اما در یک اقدام ناپخته و مطالعهنشده دو پروژهای که طراحی شده بود منتفی شد.
وی توضیح داد: قرار بر این بود معاوضه نفتخام کاسپین از مسیر بندر نکا تا خلیجفارس اجرایی شود، اما زمان میرکاظمی متوقف شد و مسیر باکو-تفلیس-جیحان در شرق مدیترانه که اتفاقا غیراقتصادی هم بود، فعال شد. چون عملیات معاوضه به دستور ایران متوقف شده بود، در نتیجه صادرات گاز از مسیر ایران به اروپا تحتالشعاع قرار گرفت.
این کارشناس بینالملل انرژی بیان داشت: تلاش زیادی برای انرژی کاسپین انجام شد بر این مبنا که گاز منطقه به برق تبدیل شده و با تکنولوژی جدید از مسیر ایران به کشورهای دیگر صادر شود اما این طرح هم در دولت دهم مورد بیتوجهی قرار گرفت، دولت یازدهم هم که درگیر توافق هستهای شد و در دولت دوازدهم هم فشار برای ناکارآمد نشان دادن دولت و وزارت نیرو آغاز شد بنابراین این طرح ناکام ماند، در حالی که طبق برنامه ششم قرار بود ایران محور صادرات انرژی منطقه باشد، اکنون دولت سیزدهم هم درگیر برجام شده و در جای دیگری گیر افتاده است.
وی گفت: اکنون ترکیه و آذربایجان با بهرهبرداری از مسائل داخلی ایران یک جمهوری خودمختار جدید پدید آوردهاند و هنوز هم موضع رسمی ایران مشخص نیست، در حالی که باید مقامات سیاسی و دیپلماتیک این موضوع را جدی بگیرند.
خاقانی تاکید کرد: در هر حالت ما در ایران باید این واقعیت تلخ را بپذیریم که صنعت گاز برای توسعه به سرمایه عظیم نیاز دارد. عنوان شده که برای جبران کسری داخلی گاز به ۸۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز است و برای اینکه ما به کشور صادرکننده گاز هم تبدیل شویم باید سه برابر این میزان یعنی ۲۴۰ میلیارد دلار در کوتاهمدت سرمایهگذاری کنیم و این در حالی است که با وجود مسائل داخلی از جمله قطعی اینترنت در روزهای اخیر و مسائل اینچنینی، هیچ سرمایهگذاری حاضر به پذیرش ریسک عدم امنیت نمیشود.
وی ادامه داد: با توجه به شرایط ایران فرصتی برای ترکیه ایجاد شده که با احداث سدهای متعدد برق زیادی تولید کند، همچنین اگر گاز ترکمنستان از عرض خزر و آذربایجان به طور مستقیم به ترکیه برود این کشور محور صادرات انرژی در منطقه خواهد بود و ایران هم چارهای ندارد که از مسیر ترکیه صادرات انرژی داشته باشد چون به تاسیسات الانجی هم دسترسی ندارد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد