سقوط ارزش میلگرد
جهان صنعت– درحالی‌که ارزش صادرات زنجیره آهن و فولاد ایران در پنج‌ماهه نخست۱۴۰۴ به مرز ۳میلیارد دلار رسیده، داده‌های انجمن فولاد نشان می‌دهد شتاب صادرات مواد اولیه رکورد زده اما صادرات محصولات نهایی نظیر میلگرد سقوط کم‌سابقه‌ای را تجربه کرده است؛ روندی‌که کارشناسان آن را زنگ خطر برای ثبات و ارزش‌افزوده این صنعت می‌دانند.
براساس تازه‌ترین آمار انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران صادرات زنجیره آهن و فولاد کشور در پنج‌ماهه نخست سال جاری با رشدی ۱۷درصدی نسبت‌به مدت مشابه سال قبل همراه بوده و از سطح ۶۹/۴میلیون تن به ۴۸/۵میلیون تن رسیده است. این رشد معادل افزایش ۷۹۶هزارتن بوده و نشان‌دهنده بهبود نسبی شرایط بازارهای صادراتی پس از افت سه‌ماهه اول سال است. ارزش صادرات کل زنجیره فولاد در این بازه زمانی با رشد ۱۰درصدی به ۹۷/۲میلیارد دلار رسیده و عملا مرز ۳میلیارد دلار را لمس کرده است. رشد ارزش بیشتر مرهون افزایش صادرات ورق‌های فولادی و مواد خام بوده تا محصولات نهایی با ارزش‌افزوده بالا.
جهش مواد اولیه؛ رکورد ۸۰ درصدی کنسانتره
یکی از برجسته‌ترین نکات گزارش رشد ۸۰درصدی صادرات کنسانتره سنگ‌آهن است که از ۹۰۰هزار تن به بیش از ۶۲/۱میلیون تن رسیده و ارزش صادراتی آن نیز جهشی ۷۸درصدی را تجربه کرده است.
این روند در کنار رشد صادرات گندله سنگ‌آهن(۹درصد) حکایت از آن دارد که بخش معدن با رویکردی تهاجمی‌تر وارد بازارهای جهانی شده است. با این حال فولادسازان نسبت‌به این وضعیت ابراز نگرانی می‌کنند چراکه افزایش خام‌فروشی می‌تواند مواد اولیه را از صنایع پایین‌دستی خارج کرده و قیمت تمام‌شده تولید داخلی را افزایش دهد.
سقوط میلگرد؛ هشدار برای صنایع پایین‌دستی
بازار مقاطع طویل فولادی و به‌‌ویژه میلگرد در این دوره با کاهش صادرات چشمگیری روبه‌رو شده است. صادرات میلگرد از ۲۳/۱میلیون‌تن در پنج‌ماهه نخست۱۴۰۳ به ۸۴۹هزارتن در ۱۴۰۴ کاهش یافته که معادل افت ۳۱درصدی است. با توجه به اینکه میلگرد بیش از ۸۵درصد صادرات مقاطع طویل فولادی را به خود اختصاص می‌دهد، این افت سنگین به معنای ضربه مستقیم به سبد صادراتی محصولات نهایی فولاد ایران است. در سوی دیگر ورق‌های فولادی عملکرد مثبتی را ثبت کرده‌اند.
صادرات ورق گرم، ورق سرد و ورق پوشش‌دار مجموعا رشد ۴۱درصدی در حجم و افزایش ۵۳میلیون دلاری در ارزش را تجربه کرده‌اند. شرکت‌های بزرگ مانند فولاد مبارکه و ورق خودرو چهارمحال‌وبختیاری، با تقویت بازارهای هدف و انعطاف قیمتی موفق شده‌اند سهم بیشتری از بازار خارجی را به دست آورند. به‌طور خاص ارزش صادرات انواع ورق‌های فولادی ۱۲۲میلیون دلار بیشتر از مدت مشابه سال قبل شده و به ۲۱۶میلیوندلار رسیده است.
فولاد میانی و آهن اسفنجی؛ ادامه مسیر افزایشی
در بخش فولاد میانی، صادرات بیلت و بلوم با رشد ۱۴درصدی و اسلب با افزایش ۲۸درصدی همراه بوده است. همچنین صادرات آهن اسفنجی ۴۱درصد افزایش یافت و از ۵۵۰هزارتن به ۷۷۸هزارتن رسید؛ روندی که نشان‌دهنده تقاضای ثابت یا رو به رشد این محصولات در بازارهای منطقه‌ای است. اگرچه آمار کلی از رشد ۱۷درصدی حجم صادرات و ۱۰درصدی ارزش حکایت دارد اما ترکیب این رشد چندان به نفع صنایع پایین‌دستی نیست. افزایش صادرات مواد خام و نیمه‌خام به موازات افت صادرات مقاطع طویل فولادی نشان می‌دهد سهم کالاهای با ارزش‌افزوده بالا در سبد صادراتی کاهش یافته است. درواقع اقتصاد فولاد کشور از رشد «حجمی» سود برده، نه از رشد «کیفی» و پایدار. تدوین سیاست‌های پایدار، کنترل خام‌فروشی و تقویت تولید محصولات نهایی ضروری‌ترین اقداماتی است که باید در دستور کار قرار گیرد تا آمار سه‌ماهه آینده به‌جای هشدار، امید را به این صنعت بازگرداند.
منبع: ایراسین
