1 - 02 - 2024
سفر به شهر بادگیرهای خراسان جنوبی
نادر نینوایی- اگر به دنبال یک مقصد گردشگری آفتابی و کویری در این فصل سرد سال هستید که جاذبههای متعددی را در خود جای داده، بشرویه یکی از بهترین انتخابها است.
بشرویه به سبب بادگیریهای متعددی که در بافت تاریخی آن جای گرفته با نام شهر بادگیرها در خراسان جنوبی شهرت یافته است. جاذبههای این شهرستان اما محدود به بادگیرهای آن نیست و ریگزارها و کویر اطراف آن نیز فرصت تجربهای متفاوت و غرق شدن در دل سکوت را به بازدیدکنندگان میدهند.
وجود بناهای تاریخی کمنظیری همچون «قلعه دختر» که قدمت آن به عهد ساسانی میرسد و خانههای تاریخی قاجاری نظیر خانه مستوفی در بشرویه، باعث شده که این شهر به لحاظ جاذبههای تاریخی حرفهای زیادی برای گفتن داشته باشد.
کویر بشرویه
کویر بشرویه در ردیف زیباترین کویرهای ایران قرار میگیرد که البته تا حدود زیادی ناشناخته باقی مانده است. به لحاظ وسعت باید در نظر داشت که کویر بشرویه یکی از عریضترین کویرهای ایران است. در بخش شرقی این کویر، نمکزارهای متعددی قرار گرفتهاند که بر جاذبههای آن افزوده است. تپههای کویر بشرویه ارتفاعات متفاوتی دارد و همین امر باعث شده که منظره این کویر برای بازدیدکنندگان به هیچ وجه یکنواخت نباشد؛ ارتفاع بلندترین تپه کویر بشرویه حدود ۷۰ متر برآورد شده است.
بخشهای شمالی این کویر آب و هوای به نسبت خنکتری دارد و بارشهای پراکنده باعث شده که پوشش گیاهی آن با سایر مناطق کویری ایران تا حدودی متفاوت باشد. گیاهانی نظیر اسکنبیل و تاغ در ماسههای این کویر رشد میکنند. کویر بشرویه همچنین مامن گیاهان دارویی نظیر بارهنگ، زیره سیاه، انقوزه و کتیرا است که به اعتقاد مردمان بومی این منطقه هر یک از آنها خواص درمانی خاص خود را دارند.
در مورد پوشش جانوری کویر بشرویه باید توجه داشت که انواع مار نظیر مار شتری، افعی شاخدار، تیر مار، مار جعفری، انواع پرندههای شکاری همچون شاهین و حیواناتی نظیر شغال، گرگ، گربه شنی و روباه در این کویر زندگی میکنند .
اگر اهل روستاگردی هستید در نظر داشته باشید که در بخش غربی کویر بشرویه روستاهای نینگان و غنیآباد قرار گرفتهاند که بازدید از آنها میتواند برای علاقهمندان به روستاگردی و آشنایی با فرهنگ روستایی ایران جالب توجه باشد.
خانههای تاریخی بشرویه
بشرویه یکی از معدود شهرهای ایران است که بافت سنتی و قدیمی آن در دل شهر جای گرفته است. یکی از خانههای تاریخی این بافت تاریخی عمارت مستوفی بوده که از دوران قاجار به یادگار مانده است.
در محله میان ده بشرویه بادگیرهای بلند عمارت مستوفی خودنمایی میکند. همین که از در عمارت وارد شوید، ایوانهای مجلل و ستوندار شما را به برشی از گذشته شهر رهنمون میکنند. بادگیرهای عمارت با نقوشی هنرمندانه مذین شدهاند و ساباط قرار گرفته در مجاورت خانه مستوفی، روایت سالهای دور بافت تاریخی بشرویه را بازگو میکند.
حیاط خانه آجرفرش شده و حوض عمارت حال و هوای ویژهای به حیاط این خانه تاریخی بخشیده است. بر سردر اتاقها و راهروهای اطراف حیاط میتوان تزئینات رسمیبندی، معروف به قاشقی را به نظاره نشست و از این همه دقت و هنرمندی که در ساخت این عمارت به کار گرفته شده است، لذت برد.
یکی دیگر از خانههای تاریخی بشرویه منزل استاد فروزانفر است. گفته میشود این بنای تاریخی بیش از ۲۰۰ سال قدمت دارد و استاد بدیعالزمان فروزانفر، از اساتید و چهرههای نامدار ادبیات و تاریخ ادبیات فارسی ایران در همین خانه بزرگ شده است.
این خانه تاریخی نمود کاملی از معماری ایرانی در اقلیم گرم و خشک است. نقشه ساده و معماری درونگرای خانه فروزانفر و البته تزئینات رسمیبندی و گچبریهای چشمگیر آن بسیار تماشایی هستند. میتوان در بالای طاقنماها، نورگیر اتاقها، بادگیرها و سایر بخشها تزئینات فاخر و هنرمندانه به کار رفته را به نظاره نشست.
آسیابهای بشرویه و قلعه دختر
در مسیر قدیمی «بشرویه» به «رقه» که بخشی از جاده کهن این شهر به طبس بوده است، هفت آسیاب وجود دارد. نام این آسیابهای تاریخی به ترتیب از سمت بشرویه به نام آسیاب سروش، میرزا، زنگی، آقا (شیخی) و آسیاب دهنه است. دو آسیاب دیگر نیز بعد از قلعه دختر قرار گرفتهاند که به آسیاب میو (رودی) و آسیاب فروغ مشهور هستند.
وجود آسیابهای آبی فعال یکی از نوادر میراث فرهنگی در کشور به شمار میرود که مانند آن امروزه در کمتر جایی از مناطق کویری ایران مشاهده میشود و همین امر اهمیت بازدید از آسیابهای بشرویه را بیشتر میکند.
در سفر به بشرویه نباید فرصت تماشای قلعه دختر را که قدمت آن به دوره ساسانیان میرسد، از دست داد.
قلعه دختر یکی از کهنترین آثار تاریخی بشرویه محسوب میشود که در دوازده کیلومتری غرب بشرویه و در مجاورت آسیاب آبی معروف به آسیاب دهنه بر بالای کوهی به ارتفاع ۴۰۰ متر از سطح زمین قرار گرفته است.
این قلعه بر بالای قلهای مخروطی شکل واقع شده و از سه سو مشرف به پرتگاه است و صرفا از ضلع جنوبی امکان دسترسی به آن وجود دارد.
در مورد سابقه تاریخی این قلعه دو روایت وجود دارد؛ یکی بر این مبنا است که قلعه مزبور در عداد سلسله قلاعی است که به همین نام از دوران ساسانی باقی ماندهاند و دیگری آنکه قلعه در زمان فرقه اسماعیلیه بنا نهاده شده است.
باید توجه داشت که سبک بنای قلعه دختر بشرویه با شیوه معماری و اساسا موقعیت قلاع اسماعیلی در ایران تفاوتهایی دارد و از همین رو به نظر روایت نخست صحیحتر است و احتمالا قلعه مربوط به عهد ساسانی است و در دوره اسماعیلیان صرفا از قلعه دختر مجددا بهرهبرداری شده و شاید نهایتا مرمتهایی روی آن شده است.
در سفر به بشرویه فرصت بازدید از موزه خصوصی بشرویه، باغ خان و حوض انبار میان ده را نیز از دست ندهید. بازدید از این اماکن و جاذبههای گردشگری در کنار آشنایی بیشتر با فرهنگ، آداب و رسوم و صنایعدستی مردمان بشرویه، میتواند خاطراتی خوش از سفر به این شهر استان خراسان جنوبی را برای شما به یادگار بگذارد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد