1 - 09 - 2022
سفر اروپایی روحانی، نقطه عطف رابطه با غرب
دکتر افشار سلیمانی*- سفر با تاخیر انجام شده بهمنی پسابرجامی حسن روحانی به ایتالیا و فرانسه، سرآغاز سفر وی به اروپا ونقطه عطفی در تقویت مناسبات با غرب در اوان قرن بیست و یکم تلقی میشود. این سفرها فارغ از نتایج اقتصادی و تجاری و قریب به ۴۰ سند همکاری امضا شده در زمینههای مختلف که نتایج آنها متعاقبا و به مرور زمان رخ خواهد کرد، حاکی از برآیند دیپلماسی دولت تدبیر و امید مبتنی بر گفتوگو و تعامل همهجانبه اعتمادآور به دور از تنشزایی و ماجراجویی که پیشه دوران احمدینژاد و دولتهای مهرورز بود، تلقی میشود و قطعا با استمرار این استراتژی، گامهای محکمتری در تامین حداکثری منافع ملی ایران زمین در جهان متکثر کنونی و البته در سایه تقویت انسجام داخلی در سایه استحکام مردمسالاری برداشته خواهد شد. دیدار رییسجمهور اسلامی ایران از دو کشور اروپایی یادشده در شرایطی صورت گرفت که روابط سیاسی ریاض- تهران در سایه بهانهجوییهای دولت عربستان سعودی قطع شده و گره بحرانهای خاورمیانه نهتنها گشوده نشده بلکه با وجود تلاشهای بینالمللی برای حل بحران سوریه به دلیل عدم انسجام بازیگران به نتیجهای نینجامیده و تحت تاثیر تنشهای میان ریاض-تهران و مسکو- آنکارا و دیگر عوامل، چشمانداز حل آن در سایه ابهام قرار دارد. با این وجود، سفر حسن روحانی به این دو کشور اروپایی و استقبال شایسته از وی میتواند این پیام را به عربستان و متحدان عربی این کشور داشته باشد که غرب در پی منافع خود بوده و در تنش با ایران در کنار این کشور نخواهد بود و همین امر از حیث مهار عربستان و برخی کشورهای عربی باید نکته قابل تامل و توجهی برای ایران تلقی شود.
استمرار راهبرد تعاملی دولت تدبیر و امید بهعنوان دیپلماسی کارآمد در مسیر جذب حداکثری در نظام بینالملل، انجام تعهدات متقابل در همکاری با کشورهای یادشده، افزایش سفرهای متقابل با اروپاییها و فراهم شدن زمینههای دیالوگ با اتحادیه اروپا در زمینههای مختلف دوجانبهای، چندجانبهای و افزایش همکاری در چارچوب مبارزه باتروریسم و حل بحرانهای منطقهای در تقویت نقش منطقهای و مشارکت ایران در حلوفصل مسایل بینالمللی بسیار موثر خواهد بود و فرصتهای جدیدی پیشروی کشورمان قرار خواهد داد. مزید بر تقویت همکاریهای سیاسی و امنیتی دوجانبه، منطقهای و بینالمللی ایران و غرب، افزایش رقابت کشورهای چون ژاپن و کرهجنوبی با اروپاییها در تصاحب بازار ایران، سبب تامین حداکثری منافع ملی ایران خواهد شد و روابط اقتصادی ایران با روسیه و چین نیز قالبی منطقی بخود خواهد گرفت تا از هزینههای بیشتر بر کشور و خرید اجباری برخی کالاها پرهیز شود. در این میان و مهمتر از دیگر نتایج، تاثیر همکاری ایران با اروپا بر کم و کیف رویکردهای آمریکا در قبال ایران میتواند در آینده بر شیوه تعامل ایران با این کشور و ایفای نقش منطقهای ایران پیامدهای جدی برجای بگذارد بهویژه آنکه اکثر کشورهای عربی منطقه و در راس آنها عربستان تحتتاثیر فرجام برجام هستهای در حالت کما بهسر میبرند و بدون حساب و کتاب دقیق، دست به اقداماتی میزنند که اگر ایران با محاسبه دقیقتری رفتار کند، میتواند موجب افزایش هزینههای اعراب، کاهش هزینهها و افزایش سود برای کشور شود.
بدیهی است در همکاری با کشورها، آنچه باید مورد توجه باشد انتقال تکنولوژی به کشور، جذب سرمایه خارجی، تولید مشترک، ایجاد اشتغال برای جوانان بیکار و در نهایت رونق اقتصادی بهویژه در شرایطی که درآمد نفتی ایران در مقایسه با دوره دولت احمدینژاد به یکچهارم کاهش یافته است، خواهد بود تا بتوان بازی برد- برد را در عرصه اقتصادی تحقق بخشید. از سوی دیگر، به موازات ادامه مشی تعامل مثبت با طرفهای اروپایی و دیگر مخاطبان خارجی باید کنشهای آنها را در گذشته و بهویژه در جریان مذاکرات هستهای مدنظر داشت و فریب لبخندهای زودگذر را نخورد. بدیهی است که هرگونه اقدام ازسوی ایران و طرفهای مقابل که بر فرآیند اعتماد متقابل آسیب برساند به زیان همه طرفها خواهد بود. از این رو، در راستای حفظ انسجام داخلی، مهار اقدامات افراطیون و فرصتطلبان و شفافسازی برنامهها و فعالیتهای دولت در عرصه خارجی برای افکار عمومی کشور و جهان ضرورتی اجتنابناپذیر خواهد بود که میتواند چون بهمنی بر سر کشورها و کسانی که از تنش نان میخورند فرود آید.
* سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد