7 - 07 - 2021
ستایشی خُرد از روحی بزرگ
نامگذاری خیابانی در تهران به نام توران میرهادی نویسنده و پژوهشگر ادبیات کودک و نوجوان، به همت شورایشهر، تجلیل کوچکی از روحی بزرگ است که معتقد و آغازگر آموزش نوین در تاریخ معاصر ایران بود.
نزدیکان توران میرهادی (۱۳۰۶ تا ۱۳۹۵) میگویند کتابهایش را به نام دوستدار همه کودکان ایران امضا میکرد. زنی که حضورش نمونهای از آموزش نوین در تاریخ معاصر ایران بود و تغییرات عمیقی در روش آموزش به کودکان ایجاد کرد.
شورایشهر تهران، تصمیم گرفته خیابانی در تهران به نام توران میرهادی نامگذاری شود؛ زنی که همه کودکان ایران فرزندش بودند و برای تربیت آنها از بن جان کوشید. همکاری در راهاندازی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، شورای کتاب کودک، بنیاد دایرهالمعارف کودک و نوجوان و دیگر نهادهای این حوزه با تلاش و خلاقیت، بخشی از تلاشهای این بانوی فرهیخته بوده است.
تغییر نام خیابان عنصری واقع در خیابان ابوریحان تهران به نام توران میرهادی از بزرگان ادبیات کودکان در شصتوچهارمین جلسه کمیسیون نامگذاری تغییر نام اماکن و معابر عمومی شهر تهران در روز یکشنبه توسط اعضای شورا تصویب شد.انسانی که به قول لیلا کفاشزاده، عضو گروه ترویج خواندن شورای کتاب کودک، با خردی فراانسانی، معتقد بود کودک با خواندن و آگاهی میتواند سرنوشت کشور را عوض کند. او نقش ادبیات در جامعه را میدید و برای همین تاکیدش بر کتاب و ادبیات بوده است. فرهنگنامه کودکان و نوجوانان، بزرگترین و مهمترین یادگار میرهادی است که تاکنون ۱۸ جلد از آن منتشر شده است. آخرین جلد از این اثر، دربردارنده مدخلهایی است که با حرف ص، ض، ط، ظ، ع، غ آغاز میشود. طبق آنچه در معرفی فرهنگنامه آمده، طبق پیشبینی دستاندرکاران تدوین فرهنگنامه، شماره نهایی جلدهای فرهنگنامه کودکان و نوجوانان به احتمال ۲۶ خواهد بود.آگاهیهایی که در این فرهنگنامه در دسترس قرار گرفته، برای استفاده بازه سنی ۱۰ تا ۱۶ سال تدوین شده است. شیوه تدوین مدخلها در فرهنگنامه کودکان و نوجوانان نیز بدین شکل است که هر مدخل دربردارنده مقالهای است که به قلم آگاهان و کارشناسان مرتبط با آن نوشته شده. در بند نخست هر مدخل، ضروریترین و مختصرترین آگاهیهای مرتبط با عنوان مدخل پیش چشم مخاطب قرار گرفته و در بندهای بعدی آگاهیهای تکمیلی و تخصصی داده شده است.گرامیداشتن نام شخصیتی چون توران میرهادی در شورای شهر یکی از کارهای مهم در حوزه فرهنگ و ادبیات کودکی است که تجلیل کوچکی برای تلاش بزرگ او برای کودکان و نوجوانان است. توران میرهادی، الگویی برای زنان است که بتوانند نام خود را در تاریخ فرهنگ و ادبیات ایران جاودانه کنند، او نشان داد در سختترین زمان میتوان، بزرگترین کارها را انجام داد و صاحب نامی ابدی شد.
توران میرهادی استاد برجسته ادبیات کودکان ایران در سال ۱۳۰۶در تهران زاده شد. پدر او از دانشجویان اعزامی به خارج از کشور بود و در رشته مهندسی راه و ساختمان و مکانیک در راهآهن در آلمان درس خوانده بود. مادرش آلمانی بود و مجسمهسازی و نقاشی میکرد. خانواده میرهادی برای پیشگیری از بیماریهای واگیر که در آن زمان بسیار فراوان بود، فرزندانشان را در تابستانها به شمیران میبردند و در چادر زندگی میکردند. توران میرهادی در یکی از این چادرها به دنیا آمد و سه ماه از دوران نوزادی خود را زیر چادر، در گهواره گذراند.
مادرش که موسیقی نیز میدانست، شعرها، ترانهها و قصههای کودکان آلمانی، از جمله برادران گریم را برای او میخواند. گیس سفید و کدبانوی خانه نیز برایش متلها و قصههای ایرانی را باز میگفت. مادر توران دوستدار فرهنگ و ادبیات ایران بود و برای آشنایی فرزندان خود با ادبیات فارسی نشستهایی با شرکت شاعران و نویسندگان برگزار میکرد.توران میرهادی در ۱۳ سالگی زندگینامه ژاندارک را خواند و در ۱۷ سالگی با خواندن شاهنامه فردوسی با آن پیوندی ناگسستنی پیدا کرد. او افزون بر آموزش زبان و ادبیات فارسی، از مادر زبان آلمانی را نیز فراگرفت. توران میرهادی پس از یادگیری زبان آلمانی به فرا گرفتن زبانهای فرانسه و انگلیسی پرداخت. مادرش که در هنرستان کمالالملک درس تاریخ هنر میداد، پایههای هنر نقاشی را نیز به فرزندانش آموخت. میرهادی افزون بر نقاشی با موسیقی و ورزشهای گوناگون نیز آشنایی داشت.پس از پایان دوره دبیرستان در سال ۱۳۲۴ در رشته طبیعی دانشکده علوم به تحصیل پرداخت. در این هنگام، مبارزه با بیسوادی در ایران تازه آغاز شده بود و آموزگاران برجستهای همچون جبار باغچهبان و محمدباقر هوشیار، جوانان را به کار سوادآموزی فرا میخواندند. توران میرهادی از آنها روش سوادآموزی را فرا گرفت و با مقوله آموزشوپرورش آشنایی یافت.
با پایان گرفتن جنگ دوم جهانی، در سال ۱۳۲۵ در هنگامه ویرانی و گرسنگی در اروپا، به فرانسه رفت و در رشته روانشناسی تربیتی در «سوربن» و همزمان در رشته آموزش پیش از دبستان و ابتدایی در کالج «سوینه» پاریس درس خواند. بزرگترین دستاورد این آموزشها، دستیابی به نگرشی نو به آموزشوپرورش کودکان بود. پس از بازگشت به ایران ازدواج کرد. سپس به کار در کودکستان و زبانآموزی پرداخت.در سال ۱۳۳۴ به نام برادر از دست رفتهاش، کودکستان فرهاد و بعدها، دبستان و راهنمایی فرهاد را بنیاد نهاد. کتاب «جستوجو در راهها و روشهای تربیت» گردآمدهای از تجربههای او در درازای ۲۵ سال سرپرستی مدرسه فرهاد است.میرهادی در کلاسهای تربیت مربی کودک در شهرهای مشهد، تبریز، رشت و تهران درس میداد و با «اداره مطالعات و برنامههای وزارت آموزشوپرورش» و «سازمان کتابهای درسی» در زمینه آزمایش کتابهای درسی نو در مدرسه فرهاد و تدوین کتابهای درسی و برنامهریزی درسی دوره ابتدایی همکاری داشت. با یاری مجله «سپیده فردا» و با شرکت فعال توران میرهادی، سه نمایشگاه از کتابهای کودکان در سالهای ۱۳۳۵، ۱۳۳۷ و ۱۳۳۹ برگزار شد. در پی برگزاری این نمایشگاهها شورای کتاب کودک با تلاش توران میرهادی و همفکران او، برای گسترش و پیشبرد هرچه بیشتر امر ادبیات کودکان در سال ۱۳۴۱ تاسیس شد.توران میرهادی همچنین بنیانگذار و مسوول طرح فرهنگنامه کودکان و نوجوانان، اولین کتاب مرجع ایرانی برای کودکان و نوجوانان است. از آثار او میتوان به دو گفتار درباره کتابخانههای آموزشگاهی و نقش آن در ایجاد عادت به مطالعه، کتاب کار مربی کودک، برنامه کار سالانه مربی در مهدکودک و کودکستان، جستوجو در راهها و روشهای تربیت، تعلیمات اجتماعی سوم دبستان، راهنمای تدریس کتاب تعلیمات اجتماعی سوم دبستان، دو گفتار (کتابخانه آموزشگاهی و نقش آن در ایجاد عادت به مطالعه) و آنکه رفت، آنکه آمد، اشاره کرد.
توران میرهادی در نگارش کتابهای تعلیمات اجتماعی، تاریخ، جغرافی و تعلیمات دینی چهارم دبستان، تعلیمات اجتماعی و دینی برای کلاس چهارم دبستان و گذری در ادبیات کودکان همکاری داشته است.او کتابها و مقالههای زیر را نیز ترجمه کرده است: افسانه چینی برای کودکان، گنجشک کوچولو، رفتار والدین ما باید چگونه باشد، تفاهم بینالمللی به وسیله کتابهای کودکان و نوجوانان، آنچه از کنگره آموختیم، در باب افسانهها و اسطورهها برای کودکان و نوجوانان (با همکاری ثریا قزل ایاغ) و مقالههایی از او در مجله سپیده فردا، ماهنامه آموزشوپرورش، نشریهها و گزارشهای شورای کتاب کودک به چاپ رسیده است. توران میرهادی ۱۸ آبان ۱۳۹۵ دارفانی را وداع گفت.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد