17 - 04 - 2020
زیر سایه ماکیاول
مسعود سلیمی- گوستاو گاوراس، هنرمند و فیلمساز بزرگ یونانی، کارگردانی است که علاقهمندان سینما، دستکم باید با چند فیلم بسیار معروف او از جمله «حکومت نظامی» یا «Z» که به تعبیری سیاسیترین کارش هم به حساب میآید، آشنا باشند.
گاوراس در تمام فیلمهای خود همواره انسان را مقابل خیر و شر میان انتخاب شرایط موجود با واقعیتهای درونیاش قرار میدهد. او در یکی از آخرین فیلمهایش به نام کاپیتال که شش، هفت سال پیش به نمایش درآمد از قهرمان خود رابینهودی میسازد که با توجه به شرایط دنیای امروز، از ریزش هویت انسانی و سقوط مهرورزی و عاطفهگرایی گرفته تا بحران مالی و در هم ریختگی ساختارهای اجتماعی و سیاسی که این بار از فقرا میگیرد تا جیب بانکداران و سرمایهگذاران انباشتهتر شود.
قهرمان فیلم کاپیتال با ظاهری آراسته و رفتاری دلفریب هنگامی که در قاب نگاه گاوراس قرار میگیرد، یک واقعیت ابدی و ازلی را به رخ میکشد که در جدال خیر و شر، چگونه و تا چه اندازه ذات و انگیزه انسان در ترسیم خط سیر زندگی با آنچه ماکیاول استاد و سلطان کالبدشکافی قدرت در یک عبارت کوتاه و اینکه هدف، وسیله را توجیه میکند، سر سازگاری دارد. با آنچه که گاوراس در قالب قهرمان کاپیتال به مخاطب عرضه میکند به گونهای میتواند سکه رایج حال و روز امروز جوامع بشری را با کم و زیاد نمایندگی کند که اگر قرار بر ناسازگاری باشد آنگاه باید جان کند و برخلاف جریان آب شنا کرد و در اقلیت قرار گرفت.
گاوراس در عین حال که سرمایهداری را به نقد میکشد، قهرمانش در کاپیتال نمونه و نماد بارز انسانی است که میتواند در قالب یک ژنرال چهار ستاره، بدون اینکه خم به ابرو بیاورد، انگشت خود را روی ماشه بگذارد، قهرمان گاوراس مثل آب خوردن دروغ میگوید، پوست عوض میکند و در راه رسیدن به قدرت، هیچ عذر و بهانه اخلاقی را برنمیتابد.
آمده است که از گاوراس پرسیدهاند: «آینده کره خاکی را چگونه میبینید؟»
و او که خود را به طور ذاتی، انسانی امیدوار میداند، گفته است کمی امیدوارکننده….»
این اظهارنظر به چندین سال پیش برمیگردد، در حالی که با آنچه که اطرافمان را گرفته است باید دید و شنید اگر امروز از گاوراس میپرسیدند که اوضاع جهان را چگونه میبینید، او چه پاسخی میداد. به نظر من، این پاسخ میتواند در خوشبینانهترین حالت از همان اندکی که گفته بود، اندکتر باشد چراکه سایه قهرمان کاپیتال را به راحتی میتوان از دور و نزدیک، هر لحظه و هر روز در همه جا کنار خود دید. massoudmehr@yahoo.fr
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد