16 - 12 - 2016
رییسجمهور ترامپ و مطبوعات
ضیاء مصباح
در حالی که کمتر از یک ماه به آغاز اقامت ترامپ در کاخ سفید مانده کمیته حمایت از روزنامهنگاران در نیویورک دو بیانیه درباره عملکرد او در قبال رسانهها منتشر کرده؛ اقدامی که دستکم در چند دهه گذشته در دورههای ریاستجمهوری دیگران کمتر شاهدش بودهایم.رییس هیاتمدیره کمیته حمایت از روزنامهنگاران در نخستین بیانیه که یک ماه پیش از انتخابات منتشر شد ترامپ را «تهدیدی برای آزادی مطبوعات» نامید و یادآور شد که بر بستر دموکراسی آمریکایی «تضمین جریان آزاد اطلاعات به سوی شهروندان از طریق مطبوعات مستقل و قوی» اصلی بنیادی است. همین کمیته یکی دو هفته پس از پیروزی «غیرمنتظره» دونالد ترامپ این بار مستقیما دست به دامن مایک پنس، معاون او شد و در مورد تعهد دولت آینده آمریکا به حفظ آزادی مطبوعات ابراز شک و تردید کرد.مایک پنس در جایی گفته: «باور دارم که تنها ناظر موثر بر قدرت دولت در هر زمان مطبوعات آزاد و مستقل است و کمتر پیش میآید که سازمانهای مدافع حقوق بشر و حقوق روزنامهنگاران بیانیهای با هدف روسای جمهور و سران حکومت در کشورهای دموکراتیک منتشر کنند و سابقه ندارد که در چنین کشورهایی سران حکومت مستقیما رسانهها را هدف قرار داده و به آنها بتازند. در این میان دونالد ترامپ همچون در زمینههای دیگر استثناست.در نامه کمیته حفاظت از روزنامهنگاران به مایک پنس چنین آمده: «در خلال کارزار انتخاباتی [دونالد ترامپ] و از زمانی که این کارزار به پایان رسید، فضا برای روزنامهنگاران و اصحاب رسانه به شدت تخریب شده است. ترامپ راه را بر سازمانهای خبری عمده بسته، به خبرنگاران با ذکر نام آنها حمله کرده و به ایجاد فضایی تهدیدآمیز برای خبرنگاران دامن زده است.»
از جمله صفاتی که ترامپ برای رسانههای مخالف خود یا آن دسته از رسانههایی برشمرده است که جرات کردند خبری مخالف میل و خواسته او منتشر کنند میتوان به اینها اشاره کرد: «متقلب»، «دروغگو»، «انزجارآور»، «لجن.»
او در جریان کارزار انتخاباتیاش چندینبار در محل سخنرانی با اشاره به محل تجمع خبرنگاران و خبرگزاریها از مردم خواست آنها را هو کنند، چند روزنامه و رسانه از جمله روزنامههای معتبر واشنگتنپست و گاردین را از ورود به سالن سخنرانی منع کرد، وعده داد که روزنامه نیویورکتایمز را به دادگاه خواهد کشاند و بارها رسانههای مختلف از جمله این دو روزنامه را «مطبوعات کلینتون» نامید و تاکید کرد که هیلاری کلینتون، رقیب انتخاباتیاش، چیزی ندارد جز همین رسانههای مدافعش.شاید همین برخورد مستقیم و تند باعث شد مطبوعات هم اصول همیشگی روزنامهنگاری را در مواردی کنار گذارند و عنان اختیار از کف دهند، آنقدر که این روزها روزنامه معتبر و پرسابقهای چون نیویورکتایمز رسما به جانبداری از هیلاری کلینتون و دموکراتها و حمله مستقیم به دونالد ترامپ متهم میشود.اما تا همین یک ماه پیش کمتر کسی فکر میکرد دونالد ترامپ از صندوقهای رای در آمریکا بیرون آید و این اطمینان باعث میشد کسی حرفها و تهدیدهای او بهویژه علیه مطبوعات را آنچنان که باید، جدی نگیرد تا اینکه ترامپ پیروز انتخابات شد و اصحاب رسانه خود را با کسی مواجه دیدند که حتی این پیشنهاد را مطرح کرد که باید قوانین را تغییر داد تا بتوان رسانههای «دروغگو» را به دادگاه کشاند و وادارشان کرد تا جریمه دروغهایشان را بدهند. به همین دلیل است که یکی از بحثهای داغ در رسانههای آمریکایی در روزگار پس از پیروزی ترامپ، این است که آیا او واقعا میتواند از راه تغییر قوانین مربوط به آزادی مطبوعات، عرصه را بر اصحاب رسانه تنگ کند؟!
طبق اصلاحیه اول قانون اساسی آمریکا، کنگره حق تصویب یا حتی پیشنهاد قانونی برای «تحدید آزادی بیان و آزادی مطبوعات» را ندارد؛ نکتهای که بعدها در سال ۱۹۶۴ در دادگاه عالی آمریکا دوقبضه شد و قضات این دادگاه برای تضمین حفظ آزادی مطبوعات شرایطی سخت را برای به دادگاه کشاندن رسانهها تعیین کردند از جمله آنکه شاکی مطبوعات باید در دادگاه با سند و مدرک ثابت کند که سردبیر رسانه «عمدا و دانسته» دروغی را به چاپخانه فرستاده است. با این حساب ترامپ قانونا اختیار محدود کردن کار رسانهها یا تغییر در قوانین را ندارد اما کارشناسان این عرصه میگویند که دست او آنقدرها خالی هم نیست. او در نقش رییسجمهور میتواند با تصمیماتی کار مطبوعات را سخت کند، آنها را برای پوشش اخبار به کاخ سفید راه ندهد، حامیانش را علیه مطبوعات بشوراند و در توئیتر (ابزار محبوب او برای انتشار آرا و عقایدش) به آنها بتازد.این کاری است که او تاکنون از آن ابایی نداشته و بعید است قصد داشته باشد پس از پیروزی در انتخابات رفتارش را در این زمینه تغییر دهد. تنها دو روز پس از پیروزی در انتخابات، وقتی مردم در اعتراض به این اتفاق به خیابانها ریخته و بهویژه در شهرهای بزرگی چون نیویورک و واشنگتن فریاد زدند که او را رییسجمهور خود نمیدانند، ترامپ دست به توئیتر شد و چیزی نوشت که تا حالا از روسای جمهور ایالات متحده ندیدهایم. او رسانهها را متهم کرد که مردم را به اعتراض «تحریک میکنند».میتوان حدس زد که از ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷ تا دستکم چهار سال دیگر دبیران و سردبیران و روزنامهنگاران آمریکایی صبحها بلافاصله پس از بیدار شدن اول یک چیز را چک کرده و بعد روزشان را شروع خواهند کرد؛ حساب کاربری رییسجمهور ترامپ!
Z.Mesbah1944i@gmail.com
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد