16 - 04 - 2024
ریسک بزرگ
هستی عبادی- «منابع ارزی کشور بهگونهای است که پیشنهاد سرمایهگذاری توسعه چاههای نفتی بهزودی امضا خواهد شد.» این خبری است که چندروز پیش محمدرضا فرزین رییس کل بانک مرکزی اعلام کرد؛ خبری که بیشتر از آنکه موجب خوشحالی در صنعت نفت شود، باعث تعجب شد که چطور بانک مرکزی، قصد این میزان سرمایهگذاری در صنعت نفت را دارد. حتی برفرض هم اگر بانک مرکزی مصمم برای چنین قراردادی باشد، ضمانت اجرایی آن چگونه خواهد بود؟
صنعت نفت ایران بنا به گفته جواد اوجی وزیر نفت، نیاز به ۲۰۰میلیارد دلاری سرمایهگذاری دارد؛ نیاز به سرمایهگذاریای که بیژن زنگنه وزیر پیشین نفت آن را ۲۵۰میلیارد دلار برآورد کرده بود. صنعت نفت بهخصوص بعد از شروع تحریمهای بینالمللی از ابتدای دهه۹۰ در مقایسه با سرعت توسعه این صنعت در کشورهای همسایه به شدت عقب افتاده است. در میادین مشترک، عقبماندگیها بیشتر از سایر بخشهاست به این دلیل که همسایهها با سرعت بیشتری در حال برداشت و توسعه میادین مشترک هستند.
هرچند سرمایهگذاری یکی از مشکلات اساسی توسعه صنعت نفت ایران بهشمار میرود، اما کارشناسان بر این باورند که همه مشکلات این صنعت با سرمایهگذاری حل نمیشود، بلکه تکنولوژیهای روز هم مانعی است که توسعه صنعت نفت را با مشکل مواجه کرده است.
تصمیم اشتباه
فرزین سوادکوهی، کارشناس انرژی در این باره به «جهانصنعت» گفت: بازار تولید و فروش نفت ما درگیر انحصار دولتی بوده و هیچوقت بخش خصوصی در حوزه تولید و صادرات ما نقشی نداشته است؛ بنابراین این اتفاق تازهای نیست که نهادهای دولتی قصد سرمایهگذاری در این صنعت را داشته باشند. به اعتقاد من این ایدهای که بانک مرکزی مطرح کرده باعث اتفاقات تازهای نمیشود. ضمن اینکه چنین توانایی را هم ندارد .
وی افزود: شاید طرح چنین ایدهای برای ایجاد یک فضای جدید بوده، زیرا به نظر من بانک مرکزی چنین آمادگی را ندارد. حتی اگر این آمادگی را هم داشت، باز هم تصمیم درستی نیست، اساسا تبدیل منابع ارزی به ریال مطمئنا باعث تورم میشود؛ این موضوع یک چیز مشخصی است. قبلا هم مشابه این تصمیمها را در صنایع غیرنفتی دیدهایم از حوزه فولاد و سیمان گرفته تا حوزههای کشاورزی، بنابراین این تصمیمی امتحان خود را از قبل پس داده است و ما نباید این اشتباه را مجدداً تکرار کنیم.
سوادکوهی با اشاره به اینکه پول فروش نفت به دلیل فشار و تنگناهای تحریمی به سختی قابل وصول است، تصریح کرد: در شرایطی که فقط یک مشتری عمده (چین) داریم و امکان دریافت پول نفت را نداریم و مهمتر از آن تنوعی هم در بازار صادراتمان ایجاد نشده، نمیتوان امیدوار بود که اتفاق مهمی با این تصمیم بانک مرکزی خواهد افتاد. به نظر من ما باید از این انحصارگری یا تقویت صنعت نفت توسط نهادهای مسوول مثل بانک مرکزی دست برداریم. بانک مرکزی به عنوان یک نهاد سیاستگذار پولی و ناظر وظایف مهم دیگری دارد که از آنها مغفول مانده است و لزوماً وظیفه ورود به این عرصه را ندارد.
او اضافه کرد: توسعه صنعت نفت باید به سرمایهگذاران حقیقی سپرده شود، چراکه آنها هم توانایی بیشتری برای رقم زدن مناسبات و تعاملات اقتصادی مربوط به صنعت نفت را دارند و هم توصیه مقام معظم رهبری است که باید کار را به بخش خصوصی سپرد و نه بانک مرکزی که خودش گرفتار هزارویک مساله است و حالا میخواهد یک مساله جدید دیگری برای خودش درست کند و به اصطلاح صنعت نفت ما را نیز درگیر مناقشهای کند که چه بسا تا دولتهای بعدی ادامه پیدا کند.
خطرناک است
این کارشناس انرژی با تاکید براینکه نتیجه این قراردادی که رییس کل بانک مرکزی به آن اشاره کرده، شبیه ارزپاشی و پولپاشی است، گفت: بانک مرکزی در سیاستهای پولی مثل نرخ بهره و تورم دچار مشکلات بسیاری است، در نتیجه ورود به صنعت نفت قطعا بر مشکلات کشور خواهد افزود. در حال حاضر ما شاهد تنشهای بسیاری در بازار ارز هستیم، وارد کردن سرمایههای کشور به صنعت نفت، بدون برنامه و نظارت ریسک بزرگی است که ممکن است بخشی از منابع کشور در این مسیر بدون نتیجه اتلاف شود، بنابراین بدون پیشبینی و نگاه آیندهنگرانه ورود به این بخش خطرناک است.
سوادکوهی در ادامه با اشاره به طرحهای نیمهتمام صنعت نفت گفت: در سالهای گذشته بارها شاهد بودیم که بانکها درخواست سرمایهگذاری در صنعت نفت را داشتند. حتی کنسرسیومی از تعدادی بانک و شرکت نفتی برای توسعه برخی میادین تشکیل شد، اما امروز شاهد هستیم که نتیجه درستی نگرفتند بهطوری که امروز در میادین غربکارون با مشکل مواجه هستیم.
وی افزود: توسعه صنعت نفت و حل مشکل طرحهای نیمهتمام باید به بخش خصوصی سپرده شود زیرا تنها گرهگشایی این مشکل بخش خصوصی است؛ این سرمایهگذاری بخش خصوصی میتواند چه داخلی باشد یا خارجی که اگر خارجی باشد با خودش تکنولوژی را هم به همراه دارد. سرمایهگذاری نهادهای دولتی و حکومتی اگر باعث توسعه صنعت نفت میشد، امروز وضعیت صنعت نفت ما این نبود. کسی نمیتواند ادعا کند که تمام رفتارهای دولتهای گذشته اشتباه بوده و دولت فعلی در واقع درست عمل میکند چون اصلا با عقل جور در نمیآید که ما دائما همه را به اصطلاح باطل و فقط خودمان را ارائهدهنده راهکار درست بدانیم.
این کارشناس انرژی با بیان اینکه تاخیر در تکمیل طرحهای نیمهتمام نفتی هزینههای سنگینی را به کشور تحمیل میکند، گفت: هرچقدر تکمیل پروژههای نفتی عقب بیفتد، علاوهبر اینکه هزینه تکمیل آنها با توجه به تورم بیشتر میشود، در رقابت با کشورهای همسایه بهخصوص در میادین مشترک دچار خطرهای بسیار زیادی خواهیم شد؛ ممکن است مثل اتفاقی که برای پارسجنوبی افتاد دیگر منابع و ذخایر نفتی و گازی ما قابل استحصال نباشد؛ این نیازمند تعجیل هرچه بیشتر برای ورود سرمایهگذار است .
او افزود: تعلل و تاخیر در تکمیل طرحهای صنعت نفت این خطر را دارد که اگر دیر بجنبیم، دیگر توسعه آن میادین سودی برای ما نداشته باشد. مثلا از امروز نگرانیها درباره قراردادی که وزارت نفت در اسفند ماه بست و کنسرسیومی برای فشارافزایی پارسجنوبی تشکیل داد، وجود دارد که ممکن است زمانی که کار تکمیل شود، فشار گاز در سمت ما کاهش بیشتری داشته باشد و سودی از این سرمایهگذاری بهدست نیاید، یا آنکه بانکهای طرف قرارداد نتوانند از پس این کار بر بیایند.
البته آقای وزیر نفت معتقد است که بانکها خودشان پیگیر مطالباتشان خواهند بود و کار نیمهکاره باقی نخواهد ماند، در حالی که اگر به این سادگی بود که اصلا نیازی نبود که ما در دولتهای پیشین از شرکتهای نفتی خارجی دعوت کنیم که سرمایهگذاری کنند؛ اگر ما همان سرمایه و همان تکنولوژی را داشتیم، خودمان میتوانستیم صنعت نفت را توسعه بدهیم. بنابراین اینکه مدعی شویم که با منابع بانکهای کشور میتوانیم طرحهای نیمهتمام را تکمیل کنیم. به نظر من روش اشتباهی است که قبلا هم به نتیجه نرسیده.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد