10 - 10 - 2021
رکوردزنی خلق پول
گروه اقتصادی- بانک مرکزی گزارش وضعیت متغیرهای پولی و اعتباری تا پایان مرداد ماه را به تصویر کشید. بر اساس اعلام نهاد پولی کشور، حجم نقدینگی در پنج ماهه امسال با رشد ۸/۱۲ درصدی به ۳۹۲۱ هزار میلیارد تومان رسیده است. پایه پولی نیز با رشد ۴/۱۲ درصدی در مدت یاد شده به ۵۱۵ هزار میلیارد تومان رسیده است. رشد دوازده مالی پایه پولی و نقدینگی نیز به ترتیب ۱/۴۲ درصد و ۱/۳۹ درصد بوده که رکوردی جدید محسوب میشود. بررسی جزئیات پایه پولی نشان میدهد که در مرداد امسال نسبت به مرداد سال گذشته خالص داراییهای خارجی بانک مرکزی ۳/۲۹ درصد بیشتر شده است. در عین حال در مرداد ۱۴۰۰ نسبت به مرداد ۹۹ میزان مطالبات بانک مرکزی از بخش دولتی با رشد ۴/۲۰۷ درصدی همراه بوده است. بر اساس این برآوردها، تنها ظرف پنج ماه اخیر ۴۴۶ هزار میلیارد تومان خلق پول صورت گرفته و به طور متوسط روزانه ۸/۲ هزار میلیارد تومان به حجم نقدینگی کشور افزوده شده است. این آمارها به وضوح نشان میدهند که بانک مرکزی منبع اصلی تامین مالی بودجه از سال گذشته بوده و تداوم این روند میتواند به بزرگتر شدن غول نقدینگی و در پی آن رشد تورم منجر شود.
آنطور که آمارهای جدید میگویند حجم نقدینگی در پایان مرداد ماه امسال به ۳۹۲۱ هزار میلیارد تومان رسیده است. برآوردهای جدیدی که انجام شده نشان میدهد رشد دوازده ماهه نقدینگی، یعنی از شهریور ماه سال گذشته تا مرداد امسال ۱/۳۹ درصد بوده است. این میزان رشد در مرداد ماه سال گذشته ۸/۳۵ درصد بوده است. در فاصله زمانی یاد شده (۱۲ ماهه اخیر)، ۱۰۲۷ هزار میلیارد تومان نقدینگی جدید وارد چرخه اقتصادی شده است. در پنج ماهه امسال نیز میزان رشد نقدینگی ۸/۱۲ درصد اعلام شده که در نتیجه آن ۴۴۶ هزار میلیارد تومان اسکناس جدید چاپ شده است. آنطور که آمارها نشان میدهند رشد پنج ماهه خلق پول در سال گذشته ۱/۱۴ درصد بوده است که ۳/۱ درصد بیشتر از آمار اعلامی برای امسال است. حجم پایه پولی در پایان مرداد ماه ۵۱۵ هزار میلیارد تومان محاسبه شده که نسبت به ماه مشابه سال قبل ۱/۴۲ درصد و در پنج ماه ابتدایی امسال ۴/۱۲ درصد رشد داشته است. در اجزای پایه پولی، بیشترین رشد مربوط به خالص مطالبات بانک مرکزی از بخش دولتی بوده به طوری که تنها در پنج ماه ابتدایی امسال بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی ۳/۲۵۶ درصد افزایش داشته است، این رقم در ۱۲ ماه منتهی به مردادماه ۴/۲۰۷ درصد بوده است. سایر اجزای پایه پولی مانند خالص داراییهای خارجی بانک مرکزی و مطالبات بانک مرکزی از بانکها به ترتیب ۴/۲ درصد و ۱/۶ درصد در پنج ماه ابتدایی امسال افزایش داشتهاند.
بررسی ماهانه این آمار نشان میدهد که رشد نقدینگی در مرداد نسبت به تیر ماه مقداری محدود شده با این حال هنوز در مرحله هشدار قرار دارد. مقایسه آمارها نشان میدهد که بالاترین رشد ماهانه خلق پول در تیرماه معادل ۳/۳ درصد بوده است. این رقم در اردیبهشت ماه نیز ۲/۳ درصد بوده است. در دو ماه خرداد و مرداد نیز رشد ماهانه نقدینگی ۹/۲ درصد بوده و کمترین رقم نیز با ۴/۰ درصد مربوط به فروردینماه است. از آنجا که از ماه دوم سال روند رشد پول در اقتصاد شدت گرفته به نظر میرسد باید به دنبال شواهدی باشیم که نشان میدهد در این پنج ماهه دولت برای تامین مالی خود از بانک مرکزی استقراض کرده است. با توجه به آنکه آمارهای مربوط به فروش اوراق دولتی چندان جالب توجه نیست بنابراین مشخص میشود که در پنج ماهه امسال تامین مالی بودجه با چاپ پول صورت گرفته است. برای مثال آمارهای مربوط به حراجهای هفتگی نشان میدهند که کل فروش اوراق بدهی در هجده مرحله از حراجها ۳۲ هزار و ۳۵۶ میلیارد تومان بوده است. این رقم اما در سال گذشته و در پایان هجدهمین حراج هفتگی ۷۰ هزار و ۵۲۴ میلیارد تومان بوده است. به این ترتیب میزان فروش اوراق بدهی افت ۵۴ درصدی نسبت به سال گذشته دارد. این مساله دستدرازیهای دولت به منابع بانک مرکزی را بیشتر و منجر به افزایش محسوس حجم نقدینگی شده است. افزایش تنخواهگردان دولت نزد بانک مرکزی از ۴۱ هزار میلیارد تومان به حدود ۵۵ هزار میلیارد تومان نشانه روشنی از پولیسازی کسری بودجه است. بدیهی است اگر مساله برداشتهای دولت از منابع بانک مرکزی حل و فصل نشود تا پایان سال حجم نقدینگی با متوسط رشد ماهانه سه درصدی به حدود ۴۷۵۰ هزار میلیارد تومان میرسد. این مساله جز پیامدهای تورمی و تبخیر شدن قدرت مصرف خانوارها و کوچکتر شدن سفره معیشتی آنها نتیجه دیگری در بر نخواهد داشت.بخش دیگری از آمارهای بانک مرکزی مربوط به وضعیت داراییها و بدهیهای بانکی است. بر اساس این آمارها، میزان داراییهای خارجی بانک مرکزی در پایان مرداد امسال به ۶۵۵ هزار میلیارد تومان رسیده که حاکی از رشد ۴/۱۶ درصدی نسبت به مرداد ۹۹ است. همچنین خالص مطالبات بانک مرکزی از بخش دولتی با ۵۰ درصد رشد نسبت به مرداد سال قبل ۴/۲۰۱ هزار میلیارد تومان و مطالبات بانک مرکزی از بانکها با ۸/۶ درصد رشد به ۱۲۴ هزار میلیارد تومان رسیده است. این گزارش همچنین نشان میدهد که حجم اسکناس و مسکوک با ۵/۱۰ درصد افت به ۳/۹ هزار میلیارد تومان رسیده است. سپرده بانکها و موسسات اعتباری غیربانکی نزد بانک مرکزی با ۹/۴۷ درصد افزایش نسبت به مرداد ۹۹ به ۴۳۴ هزار میلیارد تومان رسید. میزان داراییهای خارجی بانکهای تجاری کشور در پایان مرداد ماه معادل ۱۹۵ هزار میلیارد تومان است که نسبت به مدت مشابه سال پیش ۲/۱۵۹ درصد رشد نشان میدهد. سپرده بانکهای تجاری نزد بانک مرکزی نیز ۵/۸۱ هزار میلیارد تومان بوده که ۹/۲۳ درصد کاهش یافته است. جمع کل داراییهای بانکهای تجاری در دوره مورد بررسی، ۱۲۲۸ هزار میلیارد تومان بوده که به نسبت مرداد ۹۹ دارای ۸/۶۰ درصد رشد است و میزان بدهی بانکهای تجاری به بانک مرکزی در پایان مرداد ماه به ۴/۷ هزار میلیارد ریال رسیده که ۶/۴۶ درصد نسبت به سال قبل رشد داشته است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد