11 - 03 - 2024
روسها به بخش خصوصی ایران بازار میدهند؟
هستی عبادی- بدعهدی روسها در اجرای پروژههای صنعتی در ایران موضوع تازهای نیست؛ حتی مقامات دولتی هم این موضوع را تایید میکنند، با این حال سیاست خارجی ایران تمایل شدید به همکاری با روسیه دارد. تا جایی که حالا بخش خصوصی را هم تشویق به همکاری با روسها کرده است.
همین یک ماه پیش بود که علیاکبر محرابیان وزیر نیرو خبر از بدعهدی روسها در ساخت نیروگاه سیریک هرمزگان داد؛ نیروگاهی که بنا بوده با فاینانس یک میلیارد و ۲۰۰ یورویی روسیه ساخته شود، اما ۹ سال است این پروژه به تاخیر افتاده است. این اولین بار نیست که روسها در عمل به قراردادهای خود در ایران بدعهدی میکنند.
در هفتههای اخیر خبر از تفاهمنامهای بین ایران و روسیه برای اختصاص بخشی از بازار این کشور به بخش خصوصی ایران منتشر شد. آنطور که حمیدرضا صالحی رییس هیاتمدیره فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته ایران گفته است، اگر طبق مذاکرات با روسها و مفادی که در تفاهمنامه قید شده این کشور بتواند بخشی از بازارهایی که دارد در اختیار ما قرار دهد و در بازارهای ثالث نیز حضور مشترکی با ما داشته باشند بدون شک رونق خوبی برای بنگاههای اقتصادی ما در حوزه نفت و انرژی فراهم خواهد شد.بنا به گفته صالحی، بیش از ۷ هزار بنگاه اقتصادی در کشور ما در حوزه انرژی فعال هستند که این نهادها نیاز به پشتوانه برای حضور در بازارهای خارجی دارند و از آنجا که رویکردها و اهداف آنها در داخل کشور اشباع شده و باید به سمت بازارهای جهانی حرکت کنند، از این رو روسها همانطور که در حرف متعهد شدند در عمل نیز همراه ما باشند.
صالحی اظهار امیدواری کرده که بخش خصوصی ایران بتواند در جهت انتقال تکنولوژی و دانش فنی همراه آنها باشد تا بتوان در حوزه انرژی در بازارهای جهانی حضور پیدا کرد.
وی خاطرنشان کرد: ما میتوانیم در برخی از حوزهها مثل LNG و نیروگاههای سیکل ترکیبی و بخاری از توانمندی روسها استفاده کنیم که امیدواریم در قالب این تفاهمنامه این اهداف محقق شود.هرچند این اظهارات امیدوارکننده است و در شرایط تحریمهای سرسختانه آمریکا علیه ایران میتواند فضای خوبی برای بخش خصوصی ایران باز کند، اما نباید از یاد برد که روسها چندان در وعدههای خود راسخ نبودهاند.
تا ارتباط موثر راه داریم
بهمن صالحی عضو هیاتمدیره فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته به «جهانصنعت» میگوید: فقط بحث انرژی مطرح نیست، بلکه موضوع ارتباط با روسها به گذشته برمیگردد؛ ظرف ۱۰۰ سال اخیر ارتباط ایران با روسیه ارتباط به اصطلاح موثری نبوده است. البته بعد از انقلاب اسلامی ارتباط توسعه پیدا کرد و بعد از فروپاشی شوروی این ارتباط دومرتبه از جهات دیگر سازمانیافته شد.
وی افزود: واقعیت این است که روسیه ارتباط سنتی خصوصا ارتباط اقتصادی خود را با یکسری کشورها ظرف ۵۰ سال اخیر حفظ کرده است و پیش از آنکه این ارتباط را بخواهد با ما شروع کند، با آن کشورها به صورت خیلی عمیق و در حجمهای بسیار بالا آغاز کرده و به اصطلاح نمیخواهد این ارتباط را از دست دهد. البته ایران از جهاتی برایش مزیتهای استراتژیک و راهبردی دارد، ولی به صورت سنتی فقط در ساختار استراتژیک، لایههای بالا و ساختارهای میانی این رابطه محکم است، ولی تا گرم شدن این روابط در لایههای میانی و لایههای پایینتر هنوز فاصله و راه داریم.
صالحی تصریح کرد: از جهت دیگر رابطه روسها با ایران حتی در حوزههای استراتژیک هم رابطه مطمئنی نبوده است؛ به همین دلیل هم هست روسها با تغییر موقعیتهایی فرصتهای مختلف این عدم اعتماد را بیشتر کردهاند، به همین جهت هم بخش خصوصی هیچ وقت احساس نکرده به بازار روسیه به چشم یک بازار پایدار برای خود نگاه کند.عضو هیاتمدیره فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته با اشاره به امضای تفاهمنامهای اخیرا یادآور شد: البته در این تفاهمنامه جدید انجمن و یک اتحادیهای از شرکتهای برتر روسیه بودند و با حضور وزرا و مقامات ارشد روسیه امضا شد. میتوان امیدوار بود که برقراری یک ارتباط موثر باید توسط خود شرکتهای طرف قرارداد انجام شود؛ بنابراین اینکه این تشکلها چگونه بتوانند با همدیگر ارتباط بگیرند و دبیرخانه این تشکلها چگونه بتواند تسهیلگری کند، اهمیت بسیاری دارد.او اضافه کرد: ما از زاویه فدراسیون صادرات انرژی صنایع وابسته به اتاق ایران توقع داریم که این تصمیم با توجه به کاهش فعالیت شرکتها و تشکلها میتواند از سوی دولت، سازمان توسعه تجارت و همینطور معاونت اقتصادی وزارت خارجه و کمیسیون مشترک حمایت شود و به بخش خصوصی بهای بیشتری داده شود تا بخش خصوصی احساس خطر نکند .
تفاهمنامه شفافسازی شود
صباح زنگنه کارشناس روابط بینالملل نیز در این خصوص به «جهانصنعت» گفت: روسیه یکی از کشورهای موثر در بازار انرژی جهان است که به واسطه نفت و گازی که تولید میکند، نقش مهم و موثری در بازار انرژی دارد. به همین جهت هم همیشه ایران را رقیب خود فرض کرده است.او با اشاره به تفاهمنامه اخیر بخش خصوصی با روسیه گفت: این تفاهمنامه عملا تفاهمات نانوشتهای و برحسب شرایط روز متغیر است، در حالی که یک تفاهم یا یک همکاری در زمینه انرژی باید با ابعاد مشخصی باشد که بحث جغرافیای فعالیت هر کدام از کشورها مشخص باشد.زنگنه خاطرنشان کرد: مهمتر از آن باید مفاد تفاهمنامه اعم از حجم صادرات و مراودات تجاری توسط هر کشور به نحوی که فعالیت هر کشور به ضرر کشور دوم منتهی نشود، روشن شود که حاصل آن منجر به ضرر به کشور اقتصاد مقابل نباشد.او با بیان اینکه تفاهمات کلی معمولا هیچ نتیجهای ندارند، یادآور شد: تفاهمنامههای اینچنینی وقتی میتوانند مفید باشند که منجر به قرارداد شوند. بنابراین تا زمانی که جزئیات آن روشن نباشد و بندهای محکمی برای اجرا نداشته باشد، نمیتواند پیشبینی کرد نتایج مثبتی برای بخش خصوصی ایران داشته باشد.
این کارشناس روابط بینالملل تاکید کرد: هرچند ممکن است تفاهمهایی نیز شود که به شکل محرمانه باقی بماند، ولی به هرحال باید منتظر جزئیات بیشتر بود تا شفافسازی انجام شود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد