7 - 06 - 2022
رقابت یا اتحاد
عارف صفیپور- اوپک ۵۵ ساله شد؛ بهانهای برای بازخوانی چگونگی و چرایی تاسیس این سازمان موثر بینالمللی!
در دهه ۶۰ میلادی، قیمت نفت سیر نزولی پیدا کرد و برخی از خریداران نفت خاورمیانه، قیمت خرید را پایین آوردند. از این رو، وزیران نفت دو کشور عربستان و ونزولا به منظور مقابله با این رکود نفتی، نشستی دوجانبه برگزار و ایده تشکیل سازمانی متحد از تولیدکنندگان نفت را مطرح کردند.
در نهایت کنفرانسی در روزهای ۱۰ تا ۱۴ سپتامبر سال ۱۹۶۰ با حضور نمایندگان کشورهای ایران، عراق، کویت، عربستان و ونزوئلا در بغداد برگزار شد و سازمانی پا به عرصه حیات گذاشت که قرار شد ضمن مبارزه با انحصار شرکتهای نفتی بزرگ، میان کشورهای صادرکننده نفت نیز، وحدت ایجاد کند.
ایران، عراق، کویت، عربستان و ونزوئلا از جمله اعضای موسس اوپک به شمار میآیند و جالب اینکه پس از تاسیس این سازمان، دکتر فواد روحانی از ایران به عنوان نخستین دبیرکل این سازمان انتخاب شد و چهار سال در این سمت فعالیت کرد. این سازمان رفتهرفته گسترش یافت و کشورهایی چون قطر، اندونزی، لیبی، امارات، الجزایر و نیجریه در بازه زمانی سالهای ١٩۶٠ تا ١٩٧۵ به جمع اعضای اوپک پیوستند. اکوادور و گابن نیز از جمله کشورهایی بودند که بعدها به عضویت اوپک درآمدند اما اکوادور در دسامبر ١٩٩٢ و گابن در ژانویه ١٩٩۵ از جمع کشورهای عضو خارج شدند.
در حال حاضر، این سازمان ۱۲ عضو دارد و البته اندونزی که سال ۲۰۰۸ از این سازمان جدا شده بود به تازگی طی درخواستی به طور رسمی از دبیرخانه این سازمان خواهان بازگشت به این نهاد بینالمللی شد و اوپک نیز این درخواست را پذیرفت.
سازمان بینالمللی که در واقع به منظور ایجاد وحدت بین کشورهای صادرکننده نفت تاسیس شد اما پس از گذشت ۵۵ سال، امروز شاهد رقابت بین اعضای اوپک برای تصاحب بازار نفت هستیم.
این سازمان در واقع به این منظور تاسیس شد که در صورت کاهش بهای نفت در بازار دخالت کند و با کاهش تولید، سطح قیمتها را افزایش دهد اما در سال ۲۰۱۴ با افزایش چشمگیر تولید شیل اویل در آمریکا، اوپک سیاست کنترل قیمت را رها کرد و با هدف حفظ سهم بازار، تولید خود را افزایش داد.
اعضای اوپک این روزها برای تصاحب بازار دست به هرکاری میزنند از کاهش قیمت فروش نفت تا افزایش عرضه در بازار.
این جاهطلبی اوپکی از سعودیها شروع شد و در چند سال گذشته که بازار نفت دچار تنش شده است نهتنها، اقدام دولت ریاض کمکی به ایجاد ثبات در بازار نفت نکرده بلکه با افزایش عرضه و کاهش قیمت، ضرباتی را به این بازار نیز وارد کرده است. همین موضوع منجر به ایجاد رقابت بین اعضای اوپک شده است چراکه اعضایی چون ایران برای اینکه از میدان رقابت خارج نشوند، ناچار به پایین آوردن قیمت فروش نفت شدهاند. اکنون پس از گذشت نزدیک به نیم قرن از تولد این سازمان، شاهد آن هستیم که اگرچه هرگونه اتفاقی در اوپک یا اظهار نظر هر یک از وزیران نفت عضو این سازمان، بازار را تحت تاثیر قرار میدهد اما در عین حال، عدم هماهنگی میان اعضا منجر به این شده است که این سازمان، کارآیی خود را در جهت کنترل بازار از دست داده و به هیچ اجماعی در موارد مهم، دست نیابد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد